Interpretacja Całuj Mnie - Piersi

Utwór „Całuj Mnie” zespołu Piersi, wydany w 1997 roku na albumie „Raj na ziemi”, na pierwszy rzut oka zdaje się być prostą, nieco naiwną piosenką o miłości i tęsknocie, wyrażoną przez powracającego z emigracji mężczyznę. Jednak pod tą pozorną lekkością kryje się głęboka ironia i satyra, będąca trafnym komentarzem do społecznych przemian w Polsce na początku lat 90.. Paweł Kukiz, autor tekstu, wielokrotnie podkreślał, że celem utworu było wyśmianie pewnych zjawisk, a nie ich dosłowne przedstawienie.

Tekst piosenki maluje obraz mężczyzny, który po pięciu latach spędzonych w Ameryce, skąd wraca z „dżinami, butami, czapką i pasem”, z „torbami z darami”, „autem z alufelgami” i „portfelem całym wypchanym dolarami”, pragnie jednego: spotkania z ukochaną. Jego tęsknota jest tak wielka, że „nie mogę spać, nie mogę jeść”. Cała narracja buduje wrażenie, że te materialne dobra są kluczem do serca kobiety i akceptacji jej rodziny. Powtarzające się jak mantra refren „A ty całuj mnie – to taka piękna gra / Całuj mnie – ja ci to wszystko dam” jasno wskazuje na transakcyjny charakter tej „miłości”, gdzie uczucia zdają się być towarem wymienianym za bogactwo. Kwestia społecznego statusu również jest wyraźnie zaznaczona w słowach: „Twój ojciec, co w polu orze, nie będzie mnie bił / Bo, dam ci torbę z darami / Auto z alufelgami / Portfel cały wypchany dolarami”. To sugestia, że nowo zdobyte bogactwo zapewnia nie tylko pożądanie, ale i ochronę przed potencjalnymi konfliktami wynikającymi z różnic społecznych, a nawet pewien rodzaj nowej pozycji w społeczności.

Geneza utworu jest szczególnie interesująca i rzuca światło na jego prawdziwe przesłanie. Paweł Kukiz zdradził w wywiadach, że pomysł na tekst zrodził się z obserwacji jego sąsiada. Mężczyzna ten, po kilku latach pracy w Stanach Zjednoczonych (konkretnie „zrywania azbestu”), wrócił do Polski, przywożąc ze sobą „błyskotki” i aktywnie rozglądając się za dziewczynami. Kukiz nie chciał po prostu opisać tego zjawiska, lecz „wykpić” je. Ten okres, który Paweł Kukiz określa mianem „andywarholizmu” w historii Polski, charakteryzował się wypływającymi na powierzchnię zjawiskami społecznymi, które prowokowały go do pisania publicystycznych tekstów. Piosenka była więc satyrycznym komentarzem do materializmu Polaków w dobie transformacji ustrojowej, wskazującym na to, że za odpowiednią cenę można było „załatwić praktycznie wszystko, łącznie z szacunkiem, a nawet miłością innych”.

Co ciekawe, pierwotny pomysł na piosenkę „Całuj Mnie” narodził się znacznie wcześniej, bo już w drugiej połowie lat 80., w Domu Kultury w Niemodlinie. Członkowie Piersi, wówczas młodzi i pełni dystansu, na próbach często „wygłupiali się” i parodiowali innych wykonawców. W tym kontekście, inspiracją do muzycznej strony utworu był glam rock – zespoły takie jak Slade, Sweety czy Bay City Rollers, których „słodziutka muzyka” i „wymalowani, mało męscy faceci” wydawały się Kukizowi „dziwne, aż zabawne”. Chcieli stworzyć coś „słodkiego, aż do mdłości, aż do granicy kiczu”. Mimo że koncepcja utworu powstała w latach 80., „Całuj Mnie” musiało czekać na publikację aż do 1997 roku. W ostatecznej formie zyskało „potężne brzmienie”, z rockową gitarą w stylu T. Rexa, prekursora glam rocka, oraz tłem szczelnie wypełnionym dźwiękami instrumentów dętych, w które „dmuchali ze znawstwem... bracia Golcowie”.

Jedną z najbardziej intrygujących ciekawostek związanych z „Całuj Mnie” jest fakt, że ironia zawarta w tekście często nie była rozumiana. Paweł Kukiz wspominał, że najwięcej osób, które nie odczytały satyrycznego przesłania, znajdowało się „po drugiej stronie oceanu”. Polscy emigranci, którzy sami doświadczyli podobnych losów, brali piosenkę na serio, widząc w niej odzwierciedlenie własnych aspiracji i sukcesów. To świadczy o uniwersalności pewnych postaw w obliczu nagłego wzbogacenia i próby odnalezienia się w nowej rzeczywistości społecznej, nawet jeśli intencją twórcy było ich wykpienie. Utwór stał się hitem lat 90., zajmując wysokie miejsca na listach przebojów, m.in. 4. miejsce na Liście Przebojów Programu Trzeciego w 1998 roku. Jego popularność i liczne covery świadczą o silnym oddziaływaniu na kulturę masową.

Podsumowując, „Całuj Mnie” to znacznie więcej niż tylko chwytliwa piosenka. To bystra i celna satyra na rodzący się konsumpcjonizm i materializm w Polsce po transformacji, ubrana w konwencję quasi-romantycznego powrotu emigranta. Paweł Kukiz, czerpiąc z autentycznych obserwacji, stworzył utwór, który z jednej strony bawił i wpadał w ucho, z drugiej zaś zmuszał do refleksji nad wartościami, które zaczęły dominować w społeczeństwie. Jego wielowymiarowość i zdolność do prowokowania dyskusji sprawiają, że piosenka „Całuj Mnie” pozostaje ważnym elementem polskiej kultury muzycznej, stanowiąc swoiste lustro dla pewnych społecznych postaw.