Interpretacja Lazare - Percival Schuttenbach

Utwór "Lazare" zespołu Percival Schuttenbach to porywająca kompozycja, która, mimo polskiego pochodzenia twórców, ma swoje głębokie korzenie w bułgarskiej tradycji ludowej. Piosenka, wykonana w języku bułgarskim, jest adaptacją autentycznej pieśni związanej z Lazaruvane (znanym również jako Lazarice), pradawnym obrzędem słowiańskim obchodzonym w Sobotę Łazarza, dzień poprzedzający Niedzielę Palmową. Nie jest to, jak czasem błędnie się sądzi, pieśń typowo weselna, choć jej tematyka mocno zahacza o szczęście, płodność i pomyślność.

Tekst piosenki, z jego powtarzalnymi frazami, ma charakter błogosławieństwa i życzeń. Rozpoczyna się od zawołania "Oy Lazare, Lazare / Tuka ni sa kazali" (Och, Łazarzu, Łazarzu / Powiedziano nam tu), co symbolizuje przybycie lazarek – młodych, niezamężnych dziewcząt – do domostw. W bułgarskiej tradycji te dziewczęta, ubrane w ludowe stroje, z wieńcami i kolorowymi wstążkami we włosach, odwiedzają domy we wsiach, śpiewając pieśni rytualne i wykonując specjalne tańce. Celem tych wizyt jest przyniesienie błogosławieństwa, zdrowia, szczęścia, dobrobytu i płodności gospodarzom.

Dalsze wersy, takie jak "Tervo tuka doydome / Moma momche naydome / Ya momata godete / Ya momcheto zhenete" (Najpierw tu przyszłyśmy / Pannę i chłopca znalazłyśmy / Zaręczcie pannę / Ożeńcie chłopca), odzwierciedlają pragnienie zapewnienia pomyślności w miłości i małżeństwie. Udział w obrzędzie Lazaruvane był niezwykle ważny dla dziewcząt; wierzono, że ta, która nigdy w nim nie uczestniczyła, nie wyjdzie za mąż ani się nie zaręczy. Jest to swoisty rytuał przejścia w dorosłość, otwierający dziewczęta na możliwość nawiązania relacji romantycznych.

Centralnym punktem pieśni są jednak życzenia skierowane do gospodarzy. Refren "Raduvay se, raduvay / Raduvay se domaki ne / Kolko liste po gorach / Tolko zdrave na taz kyshcha" (Cieszcie się, cieszcie / Cieszcie się, gospodarze / Ile liści w lesie / Tyle zdrowia temu domowi) jest piękną metaforą obfitości i trwałego zdrowia. Porównanie liczby liści w lesie do pożądanej ilości zdrowia podkreśla głębokie połączenie z naturą i cyklem odradzającego się życia wiosną, co jest kluczowe dla Lazarovden, święta symbolizującego odnowę i nadejście wiosny.

Interesującym i wielokrotnie powtarzającym się elementem jest fraza "Parata da igra", powtórzona w tekście trzynaście razy. Można ją interpretować jako "Niech pieniądze tańczą" lub "Niech fortuna tańczy/płynie". To życzenie pomyślności materialnej, dodające do duchowych i fizycznych błogosławieństw również aspekt dobrobytu finansowego dla domostwa, co było naturalnym elementem życzeń składanych podczas wizyt lazarek, które w zamian otrzymywały drobne dary, takie jak jajka czy monety.

Zespół Percival Schuttenbach, znany ze swojej fascynacji wczesnym średniowieczem oraz muzyką słowiańską i skandynawską, włączył "Lazare" do swojego repertuaru, nadając jej folk metalowe brzmienie. Utwór zyskał ogromną popularność dzięki wykorzystaniu go w ścieżce dźwiękowej gry Wiedźmin 3: Dziki Gon jako "Steel for Humans" (Stal dla ludzi). Ta adaptacja Percivala, choć odmienna w nastroju od oryginalnych, spokojniejszych pieśni Lazaruvane, pokazuje ich umiejętność łączenia autentycznych tradycji z nowoczesnym, energetycznym wykonaniem. Sami członkowie zespołu wspominają, że utwory takie jak "Lazare" grają na każdym koncercie. Jest to fascynujący przykład tego, jak dawne, radosne pieśni błogosławieństwa i płodności mogą znaleźć nowe życie w kontekście współczesnej kultury, choć ich pierwotny, ceremonialny sens może wydawać się zaskakującym wyborem dla muzyki towarzyszącej walce w grze. Mimo to, siła i uniwersalność przesłania o życzeniach zdrowia, szczęścia i pomyślności pozostaje niezmienna.