Interpretacja Van egy szó - Omega

Piosenka "Van egy szó" (Jest jedno słowo) węgierskiego zespołu Omega, pochodząca z albumu Éjszakai országút (Nocna droga) wydanego w 1970 roku, to niezwykle nastrojowy i refleksyjny utwór, który z biegiem lat stał się jednym z najbardziej wzruszających hymnów na temat ulotności wspomnień i niemożności odzyskania tego, co bezpowrotnie minęło. Tekst, za którego liryczną głębię odpowiada Anna Adamis, w połączeniu z sugestywną muzyką Gábora Pressera, tworzy dzieło o uniwersalnym przesłaniu, dotykającym każdego, kto kiedykolwiek doświadczył straty lub tęsknoty za czymś nieuchwytnym.

Utwór rozpoczyna się od słów, które natychmiast wprowadzają słuchacza w stan melancholii: „Van egy szó, van egy hang, nem hallom rég” – Jest jedno słowo, jest jeden dźwięk, którego dawno nie słyszałem. To nie tylko dosłowne stwierdzenie, ale metafora czegoś znacznie szerszego: utraconej relacji, zapomnianej prawdy, a może nawet utraconego poczucia sensu. Podmiot liryczny przyznaje, że cokolwiek to jest, stało się jedynie „megfakult kép” – wyblakłym obrazem – zatarło się w pamięci, stało się niedostępne, mimo usilnych prób odnalezienia. Dalej ten motyw jest rozwijany przez obrazy „csak egy perc, csak egy szín, fáradt álom” – zaledwie ułamek chwili, jeden kolor, zmęczony sen. Sugeruje to, że to, czego szuka, jest już tak niewyraźne, tak bliskie zapomnienia, że ledwie istnieje w sferze świadomości, na granicy jawy i snu.

Druga zwrotka opisuje rozpaczliwe poszukiwania tego „słowa” i „dźwięku”. Podmiot liryczny opowiada o tym, jak „hallgattam millió ember szavát” – słuchał słów milionów ludzi. To wskazuje na poszukiwanie odpowiedzi na zewnątrz, w zgiełku świata, wśród innych osób, w nadziei, że ktoś inny będzie w stanie przywrócić utracony element. Jednak te próby okazują się bezowocne. Co więcej, próbuje „vallattam esténként a város zaját” – przepytywał wieczorny gwar miasta, i „faggattam szűk utcák kopott kövét” – wypytywał wytarte bruki wąskich ulic. Te obrazy personifikują otoczenie, nadając mu zdolność do udzielania odpowiedzi, a jednocześnie podkreślają bezsilność podmiotu, który zwrócił się już do wszystkiego, co go otacza. W końcu pada gorzkie stwierdzenie: „Nem felelt, sem a nap, sem a sötét” – Nie odpowiedziały ani słońce, ani ciemność. To zdanie potęguje poczucie osamotnienia i daremności wysiłków, ukazując, że poszukiwanej prawdy nie można znaleźć ani w świetle dnia, ani w mroku nocy, ani w świecie zewnętrznym.

Refren powtarza się, ale z subtelną, aczkolwiek kluczową zmianą: „Akárhogy keresem, már csak egy kép” – Jakkolwiek szukam, to już tylko obraz. To „már csak” (już tylko) sugeruje dalsze pogłębianie się straty, wskazując, że nawet ten wyblakły obraz staje się coraz bardziej odległy, coraz mniej namacalny. Ostatnia linijka piosenki, „Van egy szó, amit még, elmondhatnál” – Jest jedno słowo, które mógłbyś jeszcze wypowiedzieć – zmienia nieco perspektywę. Sugeruje, że owo zagubione „słowo” nie jest czymś całkowicie zaginionym, ale czymś, co ktoś inny mógłby jeszcze przywołać, wypowiedzieć, przywrócić do życia. To swoista prośba, błaganie o ostatnią szansę, o możliwość odzyskania utraconej esencji. Ta końcowa nuta nadziei, choć nacechowana głębokim smutkiem, jest jednocześnie niezwykle poruszająca.

Piosenka "Van egy szó" doskonale oddaje ducha wczesnej twórczości zespołu Omega, który był pionierem węgierskiego rocka, a jego wpływ na muzykę w regionie jest nie do przecenienia. To jedna z wielu kompozycji, gdzie Omega udowodniła swój talent do tworzenia nastrojowych i emocjonalnie naładowanych ballad, które w przeciwieństwie do bardziej energetycznych rockowych utworów, skłaniały do introspekcji i refleksji nad ludzką kondycją. Chociaż nie ma konkretnych wywiadów dotyczących tej piosenki, jej tekst i melodia są świadectwem wyjątkowej współpracy Anny Adamis i Gábora Pressera, którzy stworzyli wiele niezapomnianych utworów. Piosenka ta, mimo upływu lat, pozostaje głębokim świadectwem ludzkiej tęsknoty za utraconymi elementami życia, które mimo usilnych poszukiwań, często pozostają jedynie odległym echem. Jej uniwersalny charakter sprawia, że wciąż rezonuje z emocjami słuchaczy, stając się ponadczasowym symbolem poszukiwania zagubionego sensu i nadziei na jego odnalezienie.