Interpretacja Parlez-vous français? - Mira Zimińska

Mira Zimińska, ikona polskiego kabaretu i teatru dwudziestolecia międzywojennego, słynęła z niezwykłego talentu komediowego i satyrycznego zacięcia, które przyniosły jej przydomek „Chaplina w spódnicy”. W jej bogatym repertuarze, obok szlagierów, znajdowała się również piosenka „Parlez-vous français?”, będąca bystrym komentarzem do ówczesnej rzeczywistości społecznej w Polsce. Chociaż dokładny rok powstania i autorzy tekstu oraz muzyki tej konkretnej wersji Miry Zimińskiej nie są łatwo dostępne w źródłach, to kontekst jej twórczości i epoki, w której żyła i występowała, pozwala na głęboką interpretację utworu.

Tekst piosenki doskonale oddaje realia polskiego rynku pracy i aspiracji społecznych dwudziestolecia międzywojennego, kiedy to znajomość języka francuskiego była nie tylko oznaką bon tonu i elegancji, ale często również kluczem do kariery i awansu społecznego. Francuski od wieków pełnił w Polsce rolę języka arystokracji, dyplomacji i wyższej kultury, a wpływy francuskie widoczne były w modzie, sztuce i obyczajach. Panna Lu, bohaterka utworu, boleśnie doświadcza tego na własnej skórze. Szukając posady „i tam, i tu”, napotyka na „drzwi zamknięte wszystkich biur”. Jej trudna sytuacja zmienia się dopiero, gdy poznaje pana Kohna.

Pan Kohn, z jego pytaniem „Parlez-vous français, Madame, madame?” i osobliwym uzasadnieniem: „Jak bez języków źle, Ja wiem to sam. Ale mój mały bank, Gdy spada frank, Ma wiele szans, Więc vive la France!”, stanowi cyniczny, lecz realistyczny obraz pragmatyzmu epoki. Nie chodzi tu o romantyczną miłość do kultury francuskiej, lecz o twarde realia ekonomiczne i wykorzystywanie koniunktury – spadający frank francuski stwarza „wiele szans” dla jego banku, a co za tym idzie, dla pracowników znających francuski. To połączenie ekonomii z wymogami językowymi stanowi ostra, ale i zabawna satyra na powierzchowność niektórych społecznych trendów.

Motyw panny Lu, która z determinacją „nad książką siedzi (…) jak żak, jak żak” i woła „Oui, oui! Tak, tak!” nawet przez sen, podkreśla trud i wysiłek, jaki wkłada w naukę. Humorystyczne zmagania z gramatyką („”Moi” to „ja”, a „ja” to „je”, A „że” to „parce-que”) ukazują uniwersalność wyzwań związanych z nauką obcego języka. Mira Zimińska, znana z wyjątkowej vis comiki i umiejętności tworzenia scenicznych obrazów, z pewnością potrafiła to zagrać z mistrzowskim wyczuciem, budząc jednocześnie śmiech i współczucie. Jej interpretacje piosenek często stawały się „niemal obrazkiem dramatycznym lub komediowym, przemyślanym i opracowanym aż do najdrobniejszych szczegółów”.

Kulminacja utworu, w której „Nareszcie francuszczyzny (sic!) tej Jest plon, jest plon”, a panna Lu otrzymuje upragnioną posadę od pana Kohna, jest triumfem jej determinacji, ale także ironicznym podsumowaniem ówczesnych priorytetów. Przemieniona w „Paryżankę” znającą „bon ton”, panna Lu sama zaczyna używać francuskich zwrotów i zadaje pytanie: „Parlez-vous français, Mon cher, monsieur?”, obwieszczając, że znajomość francuskiego „C'est très chic ça”. To przejęcie roli, odwrócenie początkowego układu sił, symbolizuje jej całkowitą transformację i zaadaptowanie się do wymagań środowiska. Zakończenie piosenki, z wyliczanką francuskich słów („Miłość „l’amour”, Usta „la bouche”, Kładź się to „couche”) i ostatecznym „Mais je suis fatiguée, Très, très, cher monsieur!”, jest zarówno dowcipnym pokazaniem jej biegłości, jak i lekką nutą zmęczenia całym procesem, która jednak nie odbiera jej nowo nabytego statusu.

Piosenka „Parlez-vous français?” w wykonaniu Miry Zimińskiej to zatem nie tylko wpadająca w ucho melodia, ale przede wszystkim sprawna satyra społeczna, inteligentnie komentująca rolę języków obcych, zwłaszcza francuskiego, w budowaniu statusu i kariery w międzywojennej Polsce. To również świadectwo niezwykłego talentu artystki, która potrafiła nadać prostemu tekstowi głębię i aktualność, rezonując z publicznością jej czasów. Mira Zimińska, jako aktorka kabaretowa występująca w legendarnych teatrzykach takich jak Qui Pro Quo, była mistrzynią obserwacji i sarkazmu, a jej interpretacja tego utworu z pewnością bawiła i skłaniała do refleksji nad snobizmem i zmieniającymi się modami.