Interpretacja Vuoi Vuoi Mu - Mari Boine

Piosenka „Vuoi Vuoi Mu” norweskiej artystki Mari Boine to głęboka, poruszająca podróż w świat saamskiej wrażliwości, natury i wewnętrznych doświadczeń. Utwór, wydany w 2006 roku na albumie Idjagieđas – In the Hand of the Night, jest manifestem pragnień, emocji i duchowego związku z otoczeniem, typowego dla twórczości Boine, która jest uznawana za silny głos ludu Saamów.

Tekst rozpoczyna się od powtarzanego refrenu „Vuoi mu”, który w zależności od interpretacji może oznaczać zarówno „Och, nie! ja” jako wyraz lamentu czy westchnienia, jak i „Zawołaj mnie, zawołaj mnie”, co sugeruje zaproszenie, pragnienie kontaktu lub nawet szamańskie przywoływanie. To dwuznaczność nadaje utworowi bogactwo interpretacyjne, oscylujące między osobistym wołaniem a szerszym, duchowym apelem.

Artystka przywołuje szereg ptaków: „żółtego ptaszka” (gollelottáš), „ptaka letniej nocy” (beaiveidjalottáš), kukułkę i orła (giehka ja goaskin), jaskółkę (spálfu) oraz sowę nocną (idjaloddi). Każde z tych stworzeń niesie ze sobą własną symbolikę. Żółty ptaszek i ptak letniej nocy mogą symbolizować piękno, lekkość i ulotność życia, podczas gdy kukułka i orzeł – mądrość, siłę i duchową wolność. Jaskółka, zagnieżdżająca się „pod brzegami rzek” (miellevuol besiinis), podkreśla głębokie zakorzenienie w naturze i wrażliwość, natomiast sowa nocna z jej „nieograniczonym spojrzeniem” (ravddahis geahčastagainis) wprowadza element wglądu, intuicji i przenikliwości. Mari Boine często czerpie z wierzeń szamańskich, w których duchy są obecne zarówno w obiektach ożywionych, jak i nieożywionych, a komunikacja z nimi jest możliwa. W tym kontekście przywołanie ptaków może być wołaniem do duchów natury, prośbą o ich przebudzenie i połączenie z słuchaczami.

Centralne „Vuoivuoi mu” staje się echem tego pragnienia bycia widzianą i rozumianą, a także połączoną i wspieraną w swojej życiowej podróży i dążeniach. W dalszej części piosenki Mari Boine przechodzi do opisu skrajnych emocji i zjawisk natury. „Vuoivuoi dáid iluid” – „Och, nie! te radości” z ich „serdecznym śmiechem” (skeaikkigávnnasmeriidisguin) – jest zestawione z „Vuoivuoi dáid morrašiid” – „Och, nie! te smutki” z ich „oceanami słonych łez” (sáltteganjalmearaidisguin). To dynamiczne przejście między euforią a głębokim cierpieniem odzwierciedla pełne spektrum ludzkich doświadczeń, które są integralną częścią saamskiego dziedzictwa i jego mierzenia się z historycznymi traumami. Boine, jako ambasadorka kultur rdzennych, wyraża poprzez swoją muzykę zarówno gniew, jak i potrzebę uzdrowienia.

Kolejne wersy – „Vuoivuoi dáid buollašiid” („Och, nie! ten mróz”) oraz „vuoi gesiid mearehis báhkaid” („lato z palącymi dniami”) – ukazują surowe warunki życia w ojczyźnie Saamów, gdzie zimy bywają niezwykle mroźne, a lata intensywnie gorące. Ten kontrast podkreśla odporność i zdolność do życia w zgodzie z potężnymi siłami natury. Jest to także odniesienie do nierozerwalnego związku kultury Saamów z ziemią i cyklami przyrody. Jak Mari Boine podkreśla w wywiadach, język i kultura Saamów są nierozłącznie związane z naturą; jeśli natura zostanie zniszczona, stracimy wszystko.

Utwór kończy się powtórzeniem „Vuoivuoi mu”, co zamyka interpretację w kręgu osobistego wołania i duchowego połączenia. Jest to piosenka o tożsamości, o poszukiwaniu i potwierdzaniu siebie w otaczającym świecie i we własnej kulturze. Mari Boine, wykorzystując swój język ojczysty, joik i tradycyjne motywy, tworzy uniwersalny przekaz o potrzebie przynależności, zrozumienia i harmonii z naturą, pozostając wierną swojemu dziedzictwu i jednocześnie otwierając je na szerszą publiczność.