Interpretacja Opium - Lęk

Piosenka "Opium" zespołu Lęk to utwór przesiąknięty melancholią i poczuciem wewnętrznego rozdarcia, który wydany został jako drugi singiel, po "Mgle", w 2018 roku, zapowiadając pełny materiał zespołu. Zespół Lęk to projekt Tomasza "Mioda" Mioduszewskiego, znanego ze współpracy z zespołem Jamal, oraz Kuby Galińskiego, producenta współpracującego m.in. z Anią Dąbrowską i Kortezem. Muzyka Lęku charakteryzuje się jako wymagający pop z rockowym pazurem, gdzie ciekawe aranżacje i charakterystyczny śpiew Mioda opowiadają historie, w których wielu słuchaczy może się odnaleźć. Tytułowy "Lęk" nie bez powodu rezonuje z tematyką utworu, jako że lęk, w rozumieniu psychologicznym, często dotyczy sytuacji wyobrażeniowych, objawiając się głębokim niepokojem i trwożliwym wyczekiwaniem niebezpieczeństwa, a wielu artystów publicznie wypowiada się o swoich zmaganiach z nim.

Tekst rozpoczyna się od opisu braku "żądzy", kojącego dotyku czy wzroku, co natychmiast wprowadza słuchacza w stan pewnej pustki i niedosytu. Podmiot liryczny nie śpi "od dawna", jego oczy "schną", a on sam "żyje tam, myśli tu", co doskonale oddaje stan wewnętrznego rozproszenia, niemożności pełnego zaangażowania w teraźniejszość i odczuwania pełni życia. To poczucie oderwania od rzeczywistości i wewnętrznego chaosu pogłębia refren, w którym podmiot liryczny wraz z drugą osobą "lądują na fali" – metafora ta może oznaczać poddanie się biegowi wydarzeń, losowi, a jednocześnie stan niepewności i braku kontroli.

Intrygujące jest porównanie do "filmu o radiu, dzikie konie i nasza sekcja zwłok". To zdanie jest wieloznaczne. "Film o radiu" może sugerować staroświeckie medium, próbę odtworzenia czegoś, co już minęło lub utraciło swój blask. "Dzikie konie" to symbol nieokiełznanej siły, wolności, ale i chaosu. "Nasza sekcja zwłok" brzmi natomiast wyjątkowo brutalnie i ostatecznie, wskazując na analizę czegoś, co jest już martwe, na koniec pewnej relacji lub stanu, który wymaga „rozłożenia na czynniki pierwsze” w poszukiwaniu przyczyn. Sformułowanie to budzi skojarzenia z obnażaniem prawdy, nawet tej bolesnej i nieprzyjemnej, stawiając czoło nieuchronności. Podmiot liryczny deklaruje: "I'm well, jeśli znasz zasady - znajdź mnie. I nie znajdziesz nic choćbyś wymyśliła cały Nowy York". To pojedyncze angielskie wtrącenie w polskim tekście zostało przez niektórych odbiorców uznane za niepotrzebne, lecz może ono podkreślać pewną chęć zdystansowania się lub udawanie (ang. I'm well) wobec wewnętrznych zmagań. Jednocześnie zdanie to wyraża poczucie niedostępności, niemożności bycia prawdziwie odnalezionym lub zrozumianym przez drugą osobę, nawet przy największym wysiłku.

Motyw "opadu" ("I znów i ja i ty i na dodatek pada") dodaje klimatu beznadziei i potwierdza, że sytuacja jest trudna, wręcz nieuleczalna ("To wciąż za trudne, wciąż za trudne i dla nas"). Kluczowym punktem jest fraza: "Jesteśmy opium dla mas". To odwołanie do słynnego cytatu Karola Marksa o religii jako opium ludu, sugeruje, że ich relacja, lub może nawet samo ich istnienie, jest swego rodzaju narkotykiem, uśmierzeniem, złudzeniem, które pozwala przetrwać, ale jednocześnie trzyma w stanie zawieszenia, uniemożliwiając prawdziwe przebudzenie czy rozwiązanie problemów. Opium, będące silnym środkiem uspokajającym i euforycznym, lecz jednocześnie uzależniającym, staje się tutaj metaforą relacji, która z jednej strony daje ulgę i poczucie przynależności, z drugiej – zniewala i zaciemnia obraz rzeczywistości. W tym kontekście, są opium dla mas, czyli dla siebie nawzajem, a może i dla otoczenia, tworząc iluzję, która jest łatwiejsza do przyjęcia niż surowa prawda.

Druga zwrotka wzmacnia poczucie samotności i beznadziei: "Czekaj tu, przyjdzie nikt poręczyć. Boli ból, nie mam nic, pieniędzy. Karmi mnie jedna z ryb z przeszłości. Nie mam od ciebie wiadomości". Obraz "ryby z przeszłości" to potężna metafora wspomnień, które wciąż karmią i utrzymują przy życiu, ale jednocześnie uniemożliwiają ruszenie naprzód. Brak kontaktu i poczucie opuszczenia potęguje wewnętrzny ból i poczucie braku perspektyw. Mimo to, podmiot liryczny odnajduje ukojenie w czymś pierwotnym i nieodkrytym: "Lądy, oceany bez dna. Wulkany, co nie odkrył ich nikt. Ten sam basen pełny jest gwiazd". Ten fragment może symbolizować poszukiwanie wewnętrznego wszechświata, miejsca, gdzie można uciec od przytłaczającej rzeczywistości. Ostatecznie "muzyka zmyła ze mnie wstyd". Muzyka, jako forma ekspresji i ucieczki, staje się katharsis, sposobem na zrzucenie ciężaru emocji i odnalezienie choć chwilowej ulgi. Można to interpretować jako autotematyczne odniesienie do roli muzyki w życiu twórcy i odbiorcy – jako narzędzia do oswajania lęku.

Piosenka Lęku to zatem głębokie studium ludzkiej kondycji, naznaczonej lękiem, samotnością, poszukiwaniem sensu i jednocześnie ucieczką w złudzenia. Jest to świadectwo tego, jak trudne i skomplikowane mogą być relacje międzyludzkie, a także jak silna może być potrzeba odnalezienia czegoś, co pozwoli przetrwać, nawet jeśli okaże się to jedynie słodkim "opium".