Interpretacja Mały i duży - Jedyneczka

Piosenka „Mały i duży” to jeden z utworów, który zapadł w pamięć wielu dzieciom wychowującym się na programie telewizyjnym Jedyneczka. Ten edukacyjny program dla najmłodszych był emitowany na antenie TVP1 od września 2000 do 2007 roku, a jego powtórki można było oglądać również na kanale TVP ABC w latach 2014-2017. Gospodarzem programu była tytułowa pacynka Jedyneczka, niebieska cyfra 1, która wraz z zaproszonymi dziećmi, aktorami takimi jak Magdalena Stużyńska, Arkadiusz Jakubik, Beata Wyrąbkiewicz czy Tomasz Gęsikowski, oraz zespołem Fasolki, uczyła piosenek, wierszyków i rozwijała twórczość plastyczną. Twórcy Jedyneczki, w tym Krzysztof Marzec i Ewa Chotomska (znani z programu Tik-Tak) oraz reżyser Paweł Karpiński, dążyli do przedstawienia dzieciom bogatego świata pełnego muzyki, tańca i edukacji w prosty i radosny sposób. Piosenka „Mały i duży” znalazła się na płycie i kasecie „Pioseneczki Jedyneczki”, wydanej w 2001 roku, gdzie była wykonywana przez Ewę Lorską i Arkadiusza Jakubika.

Utwór „Mały i duży” jest doskonałym przykładem, jak w przystępny sposób można przekazać dzieciom złożone koncepcje różnic w perspektywach i subiektywności postrzegania świata. Powtarzające się frazy „Mały i duży wędrowali drogą, / Mały i duży dogadać się nie mogą” stanowią refren, który niczym mantra podkreśla fundamentalny problem komunikacji i zrozumienia między dwoma odmiennymi bytami. „Mały” i „duży” to z pewnością nie tylko odniesienie do dosłownego wzrostu czy rozmiaru. Można interpretować te postacie jako metafory różnych etapów życia, np. dziecka i dorosłego, gdzie ich doświadczenia, potrzeby i sposób widzenia rzeczywistości znacząco się różnią. Mogą to być również dwa odmienne charaktery, dwa punkty widzenia, a nawet dwie różne kultury czy ideologie, które mimo wspólnej „drogi” (czyli współistnienia w jednym świecie), z trudem znajdują wspólny język.

Kolejne zwrotki utworu w prosty, lecz wymowny sposób ilustrują te różnice. To, co „duże dla małego, to jest małe dla dużego”, a to, co „ciężkie dla jednego, to jest lekkie dla drugiego”. Te wersy doskonale oddają relatywność percepcji. Dziecko może z trudnością podnieść niewielką książkę, podczas gdy dorosły nie odczuje jej ciężaru. Wysokość, dystans, smak czy estetyka są również przedstawione jako subiektywne doświadczenia: „Co wysoko dla małego, to jest nisko dla dużego. / Co daleko dla wolnego, to jest blisko dla szybkiego.” Dziecięcy świat pełen jest wysokich przeszkód, dla dorosłych będących zaledwie stopniem. Podobnie, spacer dla jednej osoby może być długą i męczącą podróżą, dla innej – szybkim przebiegiem. Nawet najbardziej osobiste doznania, jak smaki czy odczucia piękna, okazują się być zależne od indywidualnych preferencji: „To co smaczne dla jednego, to niesmaczne dla drugiego. / To co piękne dla małego, to paskudne dla dużego.”

Mimo tych wszystkich rozbieżności, „Mały i duży” niezmiennie „wędrowali drogą”. Ten kluczowy element tekstu sugeruje, że pomimo trudności w porozumieniu, wspólna podróż trwa. Piosenka nie kończy się konkluzją, że brak zrozumienia jest niemożliwy do pokonania, lecz raczej akcentuje sam fakt różnic i wyzwania, jakie one stwarzają. W kontekście programu Jedyneczka, który miał edukować i rozwijać twórczość, ten utwór pełnił funkcję nauki empatii i tolerancji. Uczył najmłodszych, że inni ludzie mogą mieć zupełnie odmienne spostrzeżenia i preferencje, i że jest to naturalne. Zachęcał do akceptacji tych różnic, a być może nawet do poszukiwania sposobów na wzajemne zrozumienie, pomimo początkowej niemożności „dogadania się”. Jest to cenna lekcja o różnorodności świata i ludzi, podana w prostej, melodyjnej formie, łatwej do przyswojenia przez dzieci.