Interpretacja Bette Davis Eyes - Jackie DeShannon

Interpretacja tekstu piosenki "Bette Davis Eyes" autorstwa Jackie DeShannon, choć powszechnie kojarzonej z późniejszą, przebojową wersją Kim Carnes, ukazuje postać femme fatale – kobiety o hipnotyzującym uroku i manipulacyjnej naturze. Utwór, napisany w 1974 roku przez Jackie DeShannon i Donnę Weiss, stanowi złożony portret postaci, która czerpie swoją siłę z tajemniczości, pewności siebie i chłodnego wyrachowania.

Początkowe wersy, "Her hair is Harlow gold, her lips sweet surprise / Her hands are never cold, she's got Bette Davis eyes", od razu przywołują obrazy klasycznego Hollywood. "Harlow gold" odnosi się do platynowo-blond włosów Jean Harlow, ikony lat 30., znanej jako "Blond Bombshell", co sugeruje zmysłową i klasyczną urodę. "Sweet surprise" na jej ustach i "ręce nigdy zimne" malują obraz powierzchownej łagodności i zaproszenia. Jednak to "oczy Bette Davis" są kluczem do jej charakteru – to spojrzenie, które symbolizuje siłę, przenikliwość i intrygującą intensywność, tak charakterystyczną dla samej aktorki Bette Davis. Aktorka była znana z ról silnych, niezależnych kobiet, a jej oczy stały się jej znakiem rozpoznawczym.

Dalej w tekście piosenki, kobieta ta "She'll turn the music on you, you won't have to think twice" pokazuje, jak łatwo przejmuje kontrolę, pociągając za sobą bez wahania. Jej "czystość jak nowojorski śnieg" jest zwodnicza; nowojorski śnieg, choć początkowo biały, szybko staje się brudny, co metaforycznie podkreśla jej pozorną niewinność skrywającą głębszą, bardziej złożoną naturę.

Refren i kolejne zwrotki jeszcze bardziej rozwijają ten obraz: "And she'll tease you, she'll unease you / All the better just to please you". Jej działania są celowe, mające na celu utrzymanie drugiej osoby w niepewności, a wszystko to służy jej własnej satysfakcji lub celom. Jest "przedwcześnie rozwinięta" (precocious), co oznacza, że jest dojrzała ponad swój wiek (lub doświadczenie) i "wie, co trzeba, żeby zawstydzić profesjonalistę" (make a pro blush). Ta linia w pierwotnej wersji Jackie DeShannon brzmiała "make a pro blush", natomiast w niektórych transkrypcjach lub wersjach pojawia się "make a crow blush", co jest efektem błędu w transkrypcji i kolokwializmem z początku XX wieku oznaczającym, że można kogoś speszyć bez wysiłku. Posiada również "Greta Garbo's standoff sighs", co dodaje jej aury tajemniczości, dystansu i nieosiągalności, cechującą inną ikonę kina, Gretę Garbo.

Kobieta z piosenki jest mistrzynią manipulacji: "She'll let you take her home, it works her appetite / She'll lay you on the throne". Pozwala się zabrać do domu, co podsyca jej "apetyt", a "kładąc na tronie" sprawia, że czujesz się wyjątkowo, podczas gdy to ona pozostaje u władzy. "She'll take a tumble on you, roll you like you were dice / Until you come out blue" to metafora emocjonalnego lub psychologicznego wyczerpania, pozostawiając ofiarę osłabioną i pokonaną, wręcz "posiniaczoną" emocjonalnie. Linia "She'll expose you, when she snows you / Hope you're pleased with the crumbs she throws you" doskonale oddaje jej taktykę: ujawnia twoje słabości, mami fałszywymi obietnicami (snows you), i oferuje minimalne "okruszki" w zamian za twoje poświęcenie, manipulując poprzez elegancję i dozując uwagę jak walutę. Jej "zaciekłość" (ferocious) i wiedza, "co trzeba, żeby zawstydzić wronę" (make a crow blush - tutaj wracam do oryginalnego tekstu podanego w zapytaniu, choć wiem, że właściwie to "pro blush") podkreśla jej intensywność i zdolność do zszokowania nawet najbardziej zblazowanych. Wreszcie, "All the boys think she's a spy" sugeruje, że jej nieprzenikniony charakter i manipulacyjne działania czynią ją tajemniczą i potencjalnie niebezpieczną, jak agentka.

Ciekawostki i kontekst utworu:
Utwór "Bette Davis Eyes" został napisany w 1974 roku przez Jackie DeShannon i Donnę Weiss. Jackie DeShannon, zainspirowana filmem "Now, Voyager" z 1942 roku, w szczególności sceną, w której Paul Henreid zapala papierosy Bette Davis, stworzyła melodię, a Weiss napisała większość tekstu. DeShannon nagrała swoją oryginalną wersję w 1974 roku na album "New Arrangement". Jej aranżacja była "R&B lite", z wyraźną, szybką partią fortepianu, elementami pedal steel guitar i rogów, brzmiącą bardziej jak "schmaltzy jazz-shuffle" lub rock. Ta wersja nie odniosła sukcesu komercyjnego i DeShannon uznała ją za straconą okazję.

Jednak pięć lat później Donna Weiss, odwiedzając swoją przyjaciółkę Kim Carnes, przyniosła taśmę z demem "Bette Davis Eyes". Kim Carnes zakochała się w piosence, ale uznała, że potrzebuje ona nowego brzmienia na lata 80.. Jej klawiszowiec, Bill Cuomo, stworzył charakterystyczny riff syntezatorowy, używając wówczas nowego syntezatora Sequential Circuits Prophet-5, co całkowicie zmieniło aranżację. Wersja Carnes, nagrana w trzech podejściach (przy czym pierwsza próba została wydana), stała się ikoną, definiującą synth-popowy dźwięk lat 80..

Wersja Kim Carnes, wydana w 1981 roku, stała się międzynarodowym hitem, zajmując pierwsze miejsce na liście Billboard Hot 100 przez dziewięć niekolejnych tygodni i stając się najlepiej sprzedającym się singlem roku 1981 w USA. Zdobyła również nagrody Grammy w 1982 roku w kategoriach Piosenka Roku i Nagranie Roku, a Weiss i DeShannon otrzymały nagrodę za Piosenkę Roku. Chrapliwy głos Kim Carnes, często mylony z Rodem Stewartem, doskonale pasował do chłodnego i enigmatycznego nastroju piosenki, podkreślając jej dwuznaczną naturę.

Co ciekawe, sama Bette Davis, żyjąca w czasie, gdy piosenka stała się hitem (miała wtedy 73 lata), była nią zachwycona. Napisała listy do Carnes, Weiss i DeShannon, dziękując im za uczynienie jej "częścią współczesności". Przyznała, że jej oczy były prawdopodobnie jej największym atutem jako aktorki. Powiedziała również, że piosenka zainspirowała jej wnuka, Ashleya, by spojrzał na nią z innej perspektywy, sprawiając, że nagle stała się "cool". Po sukcesie piosenki, Davis wysłała artystkom bukiet róż, a Carnes w rewanżu podarowała jej oprawione złote i platynowe płyty, które Davis z dumą eksponowała w swoim domu. Jackie DeShannon w wywiadach wyrażała radość z sukcesu wersji Kim Carnes, podkreślając, że głos Carnes był do niej idealny i że wszystko – wykonanie, utwór i timing – było absolutnie perfekcyjne.

Ostatecznie, "Bette Davis Eyes" to piosenka, która jest zarówno portretem uwodzicielki, jak i ostrzeżeniem. Opisuje kobietę, która posługuje się swoim urokiem, inteligencją i siłą do kontrolowania innych, pozostawiając za sobą emocjonalne spustoszenie. Jest to studium postaci o magnetycznej, niemal nadprzyrodzonej mocy, która nie jest słodką dziewczyną z sąsiedztwa, lecz femme fatale, której tajemnica i dystans stanowią jej największą siłę.