Interpretacja Amnezja i amnestia - Igor Herbut

Utwór „Amnezja i amnestia” Igora Herbuta, pochodzący z jego debiutanckiego solowego albumu Chrust wydanego w 2020 roku, to niezwykle intymna i poruszająca ballada, która zaprasza słuchacza do świata zmagania się z przeszłością i pragnienia odnalezienia spokoju w teraźniejszości. Piosenka, jak cała płyta, jest odzwierciedleniem głębokich emocji i osobistych doświadczeń artysty, w tym pokonywania trudnych etapów w życiu.

Już pierwsze wersy wprowadzają nas w stan kruchej intymności i potrzeby ucieczki: „Staniesz nago w moim oknie / na oczy zaciągniesz zasłony / szczelnie, niech nas ochronią / przed poranną wiązką wspomnień”. Nagość symbolizuje tu bezbronność i autentyczność, natomiast zasłony stają się fizyczną i metaforyczną barierą, mającą chronić przed natrętnymi obrazami z przeszłości. To pragnienie odcięcia się od wspomnień, które niczym natrętne „wiązki” światła, mogą zakłócić ulotny spokój chwili.

Dalej, prośba „Schowaj moje oczy w dłonie / nie pozwól podglądać przez palce” jest aktem biernej obrony, zleceniem drugiej osobie roli strażnika przed bolesnymi obrazami. W tym zamkniętym, chronionym świecie, zmysły wyostrzają się na otoczenie: „powietrze w tę noc takie ciepłe / i niebo, powiadasz, ładne”. To skupienie na sensorycznych doznaniach teraźniejszości, na prostym pięknie chwili, które staje się azylem od wewnętrznego chaosu.

Refren utworu jest kluczowy dla zrozumienia przesłania. Narrator świadomie rezygnuje z analizowania przeszłości i przyszłości, odrzucając pytania „kiedy, jak, z kim, gdzie”. Jest to deklaracja akceptacji i rezygnacji z kontroli nad biegiem wydarzeń, a także głębokie przekonanie, że serce „wie, że lepiej mu nie bić wspak”. To instynktowne dążenie do przodu, świadomość, że powrót do tego, co minęło, jest zgubny dla wewnętrznego spokoju. Linia „pierś mi dobry Bóg powierzył / bym wziął kolejny wdech” wskazuje na fundamentalne, niemal duchowe przyjęcie życia takim, jakie jest, skupienie na podstawowej funkcji istnienia – oddychaniu, które symbolizuje ciągłość i nadzieję. Igor Herbut często podkreślał, że jego twórczość jest głęboko osobista i wynika z wewnętrznej potrzeby dzielenia się emocjami.

Jednakże, kruchy spokój zostaje zakłócony. „Wiatr rozchyla zasłony / i widać nas jak na dłoni / do tańca wołają firany / oddziały wdzierają się wspomnień”. Wiatr, zewnętrzna siła, zrywa ochronną zasłonę, odsłaniając intymność i pozwalając „oddziałom wspomnień” na inwazję. To pokazuje, jak trudno jest całkowicie uciec od przeszłości; wspomnienia są niczym armia, która potrafi przełamać każdą obronę.

Piosenka powraca do refrenu i ponawia prośbę o schowanie oczu, co podkreśla cykliczność walki z pamięcią. Finalne wersy stanowią sedno interpretacji i tytułowe clou utworu: „Amnezja i amnestia / zrodzone z tej samej matki / Amnezja i amnestia / wtulone w siebie bliźniaczki”. Igor Herbut w wywiadach sam potwierdził, że dla niego amnezja (zapomnienie) i amnestia (przebaczenie, zwolnienie od kary, w kontekście osobistym – odpuszczenie sobie win czy żali) są nierozerwalnie ze sobą związane, wręcz są bliźniaczkami. Tę dychotomię można rozumieć jako potrzebę zarówno zapomnienia o bolesnych wydarzeniach, jak i wewnętrznego ułaskawienia, uwolnienia się od ich ciężaru. Nie wystarczy wyprzeć wspomnienia; równie ważne jest uwolnienie się od ich emocjonalnych konsekwencji, odpuszczenie sobie i innym. "Matka", z której się zrodziły, może symbolizować pragnienie ukojenia, uwolnienia czy po prostu uzdrowienia.

Cały album Chrust, a w szczególności utwór „Amnezja i amnestia”, jest świadectwem przemiany artysty, jego dojrzewania i radzenia sobie z przeszłością, w czym pomogła mu również rodzina. Jak sam Herbut powiedział w jednym z wywiadów, „chrustem przecież można rozpalić ogień” – nawet z czegoś z pozoru suchego i niepozornego można stworzyć coś ważnego i ożywczego. Utwór ten jest zatem nie tylko opowieścią o trudach pamięci, ale także o nadziei na odnalezienie światła i wewnętrznego pokoju poprzez zapomnienie i, co ważniejsze, przebaczenie. To emocjonalna podróż, która pozwala słuchaczowi zanurzyć się w refleksji nad własnymi doświadczeniami, co podkreślają recenzenci, nazywając piosenkę „niezwykle szczerą” i „bardzo ważną”.