Interpretacja Peruwianka - Hanka Ordonówna

Piosenka "Peruwianka", której tekst został przedstawiony, snuje opowieść o kobiecie, której życie miłosne naznaczone jest pasmem gorzkich doświadczeń, prowadzących do jej ostatecznej metamorfozy w niezależną artystkę, ironicznie śmiejącą się z uczuć. Warto jednak zaznaczyć, że pod tym samym tytułem, „Peruwianka”, w polskim repertuarze najbardziej znana jest piosenka, będąca adaptacją niemieckiego utworu "Die Peruanerin", z muzyką Rudolfa Nelsona i polskim tekstem Stanisława Ratolda, wykonywana przez artystów takich jak Iga Cembrzyńska. Przedstawione tu słowa stanowią odrębną narrację, którą można jednak z niezwykłą precyzją odnieść do burzliwego życia i scenicznej persony Hanki Ordonówny, ikony polskiego kabaretu międzywojennego, znanej z charyzmy i mistrzowskiej interpretacji, nadrabiającej słabszy głos.

Narracja rozpoczyna się od wspomnienia balu, gdzie bohaterka, pomimo usilnych zapewnień o miłości i byciu "istnym cudem" ze strony adoratora, pozostaje niewzruszona. Jej chłodna szczerość ("I nie kochając go, Gdym mu wyznała to") prowadzi do tragicznej w skutkach rozpaczy mężczyzny, który "z rozpaczy głupiec zabił się". To dramatyczne wydarzenie staje się dla niej punktem zwrotnym, kształtującym jej przyszłe podejście do miłości. Bohaterka wyciąga brutalny wniosek: "Jeśli chcesz swobodnie żyć, To o miłości nigdy ci nie wolno marzyć, śnić". Miłość jest dla niej "cudnym kwiatem", ale jednocześnie "egzotycznym", który "więdnie, gdy go zmrozi świat" i "daje tylko łzy". Ta postawa – unikania głębokich uczuć w obawie przed cierpieniem – może odzwierciedlać własne, wczesne doświadczenia Ordonówny. Artystka, jeszcze jako młoda Marysia Pietruszyńska, przeżyła nieudane samobójstwo po tym, jak opuścił ją ukochany Janusz Sarnecki, co pozostawiło bliznę i głębokie piętno. To osobiste doświadczenie mogło ukształtować jej sceniczny obraz kobiety silnej, ale naznaczonej bólem.

W obliczu tęsknoty, bohaterka świadomie wybiera ucieczkę w rozrywkę i beztroskę, deklarując: "Ja tańczę i śmieję się, One-stepa tan w namiętny szał porywa mnie". To perfekcyjnie oddaje istotę scenicznej kreacji Ordonówny, która jako tancerka i piosenkarka kabaretowa, w mistrzowski sposób potrafiła oddać zarówno lekkość, jak i wewnętrzny dramat. Jej występy, często pełne energii i magnetyzmu, były sposobem na radzenie sobie z życiem, zarówno dla niej, jak i dla publiczności.

Ironia losu jednak nie oszczędza bohaterki. Mimo jej obronnej postawy, "chciał nieszczęsny los", a "miłość omotała mnie". To kolejne zauroczenie, "sen jednak krótko trwał", a ukochany okazał się "żądny nowych wrażeń", porzucając ją "nagle... bez słów". Ta druga fala rozczarowania, tym bardziej bolesna, że przecież świadomie unikała pułapek uczuć, ponownie zmusza ją do przewartościowania życia. Burzliwe romanse i skomplikowane relacje były stałym elementem życia Ordonówny, która mimo małżeństwa z hrabią Tyszkiewiczem, nadal przeżywała intensywne związki, nie zawsze kończące się szczęśliwie.

Ostatecznie, bohaterka piosenki znajduje spełnienie w świecie sztuki. Po "kilku latach" wkracza w "artystyczny świat", gdzie otacza ją "rój przyjaciół", a "każdy wielbi talent mój". Powracają echa dawnych komplementów: "Szept słyszę 'jesteś cud, Wyśnioną wizją złud'". Jej życie to teraz "zabawa", gdzie, świadoma swojego "wdzięku" i "dobrze odegranej roli", "z miłości dzisiaj śmieje się". To triumf artystki nad osobistym dramatem. Ordonówna, której talent i umiejętność interpretacji piosenek sprawiły, że stała się jedną z największych gwiazd dwudziestolecia międzywojennego, doskonale uosabiała tę postać. Potrafiła wypełniać całe wieczory swoimi występami, tworząc nowe, niezapomniane kreacje, od tragicznych po komiczne. Jej życie, naznaczone tragicznymi wydarzeniami wojennymi, aresztowaniami przez Gestapo i NKWD, pobytem w łagrze, a także chorobą, zawsze powracało do sztuki jako źródła siły i sensu. W kontekście tych słów, piosenka staje się hymnem na cześć niezależności, odporności i zdolności do przetwarzania bólu w siłę twórczą, cech tak charakterystycznych dla samej Hanki Ordonówny.