Interpretacja Ali-Baba - Farben Lehre

Utwór „Ali-Baba” zespołu Farben Lehre to ostry i ironiczny komentarz do rzeczywistości społeczno-politycznej, który – co ciekawe – zyskał drugie życie lata po swojej pierwotnej premierze. Piosenka, której tekst napisał Wojciech Wojda, a muzykę skomponowali Wojciech i Konrad Wojda, po raz pierwszy ukazała się na albumie Pozytywka w 2003 roku. Po latach została ponownie wydana na płycie Stacja Wolność w 2018 roku, a towarzyszący jej animowany teledysk z 2019 roku podkreślał, że jej przekaz „bezsprzecznie nawiązuje do dzisiejszej rzeczywistości”. Ta dwutorowa obecność utworu świadczy o jego ponadczasowości i uniwersalności w krytyce władzy oraz moralnego upadku.

Tekst piosenki, mocno ironiczny i kąśliwy, od samego początku maluje obraz skorumpowanego świata, w którym magia i iluzja zaciemniają prawdziwe intencje rządzących. Frazy takie jak „Sypią sypią się talary, hokus pokus czary mary” wprowadzają w atmosferę oszustwa, gdzie pieniądze pojawiają się w niejasnych okolicznościach, a zwykły człowiek jest mamiony pustymi obietnicami. Cyniczne stwierdzenie „Suweren biedę klepie, bo im gorzej, tym lepiej” doskonale oddaje postawę elit, które zyskują na cierpieniu i trudnościach społeczeństwa, świadomie pogarszając jego położenie dla własnych korzyści. „Propaganda sukcesu, nowe spodnie z GS-u” to kwintesencja pustych haseł i pozornych ulepszeń, które mają odwrócić uwagę od rzeczywistych problemów. "GS" (Gminna Spółdzielnia) symbolizuje tu tandetę i pozory prosperity, mające zadowolić masy, podczas gdy faktyczna poprawa jest iluzoryczna. „Słony cukier do zupy, każdy głupi to kupi” to dosadna metafora jawnych kłamstw, które, odpowiednio podane, są bezrefleksyjnie przyjmowane przez społeczeństwo.

Refren „HEJ ABRAKADABRA – SREBRNIKÓW BEZ LIKU / ALI BABA I CZTERDZIESTU ROZBÓJNIKÓW” to centralna metafora utworu. Odwołanie do baśni o Ali Babie i czterdziestu rozbójnikach symbolizuje tajne, zorganizowane grupy władzy, które bezkarnie czerpią z publicznych zasobów, ukrywając swoje skarby przed ludem. Okrzyk „NIE WIEM CO SIĘ DZIEJE / BO Z PRÓŻNEGO I SALOMON NIE NALEJE” wyraża frustrację i bezradność wobec wszechobecnej grabieży, wskazując na to, że nawet największe bogactwa kiedyś się skończą, jeśli nie będzie umiaru i uczciwości.

Druga zwrotka kontynuuje ten pesymistyczny obraz. „Bez żenady, zero wstydu – piraci z Karaibów” porównuje rządzących do bezwzględnych łupieżców, działających z otwartą bezczelnością. „Łapu capu ile wlezie, ten daje tamten bierze” to prosty opis systemowej korupcji i braku skrupułów. Zespół zwraca uwagę także na upadek wartości kulturowych: „W teatrze nieme kino, po kulturze ślad zaginął”. Sugeruje to, że sztuka i autentyczna ekspresja są spychane na margines, być może zastępowane przez ogłupiającą rozrywkę lub propagandę. Cyniczna rada „Talentem nie zarobisz – bierz forsę i w nogi” jest gorzkim komentarzem do systemu, w którym uczciwa praca i zdolności są mniej cenione niż sprytne wyłudzanie pieniędzy czy ucieczka z nieuczciwie zdobytym majątkiem.

W trzeciej zwrotce, obrazy absurdu i rezygnacji mieszają się z ostrym oskarżeniem. „Głupi się do sera śmieje, kogut o poranku pieje” to scena, w której naiwność i ignorancja idą w parze z codziennym, nieuchronnym rytmem życia, niezależnie od panującego chaosu. „Sezam sam się otwiera, klakier głaszcze Gargamela” ukazuje łatwość dostępu do bogactw dla wybranych oraz patologiczną pochwałę tych, którzy sprawują władzę, bez względu na ich szkodliwe działania (Gargamel jako archetyp złego i chciwego). Wyrażenie „Na nic żale i smutki, nalej wreszcie mi wódki” to akt rezygnacji, próba ucieczki od przytłaczającej rzeczywistości w alkohol. Punktem kulminacyjnym jest bezpośrednie oskarżenie: „Hipokryci u steru, idą po trupach do celu”, które bez ogródek piętnuje bezwzględność i moralną obłudę rządzących.

W 2019 roku do utworu powstał animowany teledysk, który, jak podkreślono w opisach, miał orientalny motyw i zawierał partię skrzypiec Michała Jelonka. Jego wkład instrumentalny nadał kompozycji „niepowtarzalnego klimatu oraz typowego, wschodniego charakteru”, jednocześnie wzmacniając ironiczny i kąśliwy wydźwięk tekstu. Udział Jelonka w „Ali-Babie” z pewnością wzbogacił muzycznie ten utwór, dodając mu egzotycznej nuty, która doskonale współgra z baśniową konwencją tytułu, a jednocześnie kontrastuje z brutalnością i dosadnością tekstu.

„Ali-Baba” to piosenka, która doskonale wpisuje się w nurt twórczości Farben Lehre, zespołu od lat niezmiennie komentującego społeczną i polityczną rzeczywistość. Jest to utwór o ponadczasowym przesłaniu, który mimo upływu lat nie traci na aktualności, demaskując mechanizmy korupcji, hipokryzji i manipulacji władzy, które wydają się być stałym elementem ludzkiej historii.