Interpretacja I'd rather go blind - Etta James

Etta James, w swojej nieśmiertelnej pieśni „I’d Rather Go Blind”, roztacza przed słuchaczem głęboko poruszający obraz złamanego serca i rozpaczliwej miłości. Tekst piosenki, choć na pierwszy rzut oka prosty, kryje w sobie intensywność emocji, które uczyniły ją jednym z największych bluesowych i soulowych klasyków. Utwór został po raz pierwszy nagrany przez Ettę James w 1967 roku i wydany jako strona B singla "Tell Mama", osiągając później 10. miejsce na listach przebojów R&B Billboardu i 23. miejsce na liście Billboard Hot 100. Co ciekawe, sama artystka nie darzyła "Tell Mama" taką sympatią jak wielu jej słuchaczy, wyznając, że nigdy nie lubiła jej śpiewać.

Piosenka otwiera się sceną bezpośredniego ciosu w serce: „Something told me it was over, When I saw you and her talkin’” („Coś mi mówiło, że to koniec, kiedy zobaczyłam ciebie i ją rozmawiających”). To właśnie ten moment, chwila odkrycia zdrady, jest punktem zapalnym dla całej narracji. Następuje natychmiastowa, wewnętrzna reakcja: „Something deep down in my soul said, "Cry, girl." When I saw you and that girl walkin around” („Coś głęboko w mojej duszy powiedziało: «Płacz, dziewczyno», kiedy zobaczyłam ciebie i tę dziewczynę, jak chodziliście wkoło”). To nie jest subtelny ból, lecz przenikające do szpiku kości uderzenie, które wyzwala pierwotny, instynktowny płacz.

Refren, powtarzany z rozdzierającą mocą, jest kwintesencją bezwarunkowej, wręcz obsesyjnej miłości: „Whoo, I would rather, I would rather go blind, boy, Then to see you walk away from me, child, no.” („Wolałabym, wolałabym oślepnąć, chłopcze, niż patrzeć, jak odchodzisz ode mnie, kochanie, nie”). Ta deklaracja jest tak drastyczna i desperacka, że przekracza granice zwykłego smutku. Oślepnięcie jawi się tu jako ucieczka przed obrazem ukochanej osoby odchodzącej z inną, przed wizją przyszłości pozbawionej tej miłości. To wyraz tego, że ból widzenia jest gorszy niż ciemność. Etta James z właściwą sobie intensywnością przekazuje uczucie, że życie bez tej osoby, zwłaszcza w obliczu jej szczęścia z kimś innym, jest gorsze od niewidzenia.

Utwór został napisany przez Ellingtona Jordana, przy współudziale Etty James i Billy'ego Fostera. James w swojej autobiografii „Rage To Survive” ujawniła, że po raz pierwszy usłyszała zarys piosenki, gdy odwiedzała swojego przyjaciela, Ellingtona „Fugi” Jordana, w więzieniu. James wspólnie z Jordanem dokończyła utwór, jednak ze względów podatkowych przypisała część praw autorskich swojemu ówczesnemu partnerowi, Billy'emu Fosterowi. W wywiadzie z 2006 roku, Jordan wyznał, że pisał piosenkę w więzieniu, czując się zmęczony przegrywaniem i byciem na dnie, nie wiedząc, kiedy wyjdzie na wolność. Dla James, piosenka ta była metaforą „ślepienia” w jej życiu miłosnym i „osobistych ścieżkach”. Istnieją jednak również inne relacje, gdzie Jordan twierdził, że napisał piosenkę samodzielnie w więzieniu San Quentin po rozstaniu z dziewczyną, a jej pierwotny tytuł brzmiał „I’d Rather Be a Blind Man”. Niezależnie od szczegółów genezy, esencja rozpaczy jest wyczuwalna w każdym wersie.

W kolejnych zwrotkach podmiot liryczny pogłębia swoje cierpienie: „Whoo, so you see, I love you so much, That I don't wanna watch you leave me, baby. Most of all, I just don't, I just don't wanna be free, no.” („Widzisz więc, kocham cię tak bardzo, że nie chcę patrzeć, jak odchodzisz, kochanie. Przede wszystkim, po prostu nie chcę, po prostu nie chcę być wolna, nie”). To paradoksalne pragnienie niewolności jest niezwykle silne. Wolność od tej miłości, od tego związku, jest postrzegana jako pusta i bezwartościowa, jeśli oznacza stratę ukochanej osoby. To pragnienie pozostania w więzach miłości, nawet bolesnej, jest potężniejsze niż perspektywa samotnej wolności.

W poruszającej scenie autorka opisuje chwilę refleksji: „Whoo, whoo, I was just, I was just, I was just, Sittin here thinkin, of your kiss and your warm embrace, yeah. When the reflection in the glass that I held to my lips now, baby, Revealed the tears that was on my face, yeah.” („Siedziałam tu, myśląc o twoim pocałunku i twoim ciepłym objęciu, tak. Kiedy odbicie w szklance, którą trzymałam przy ustach, kochanie, ukazało łzy na mojej twarzy, tak”). Ta intymna i bolesna chwila ukazuje, jak głęboko zakorzenione są wspomnienia miłości, które nagle, w najbardziej prozaicznej sytuacji, zderzają się z brutalną rzeczywistością. Łzy, ujawnione przez odbicie w szklance, stają się fizycznym dowodem wewnętrznego krwawienia.

Nagrań dokonano w FAME Studios w Muscle Shoals w Alabamie. Studios te były znane z tworzenia klasyków soulu i bluesa, a Etta James wybrała je po sukcesach Arethy Franklin, by współpracować z tym samym zespołem. David Hood, basista sesyjny, wspominał, że piosenka została nagrana za jednym razem, a jej wykonanie było znakomite. Rick Hall, właściciel FAME Studios i producent, był tak poruszony wykonaniem James, że, jak sama James wspominała w swojej autobiografii, wyszedł z pokoju, płacząc.

Krytyk Dave Marsh umieścił „I’d Rather Go Blind” w swojej książce „The Heart of Rock and Soul: The 1001 Greatest Singles Ever Made”, zauważając, że James nagrywała piosenkę podczas przerwy od uzależnienia od heroiny. Marsh napisał, że utwór „stanowi wspaniałą metaforę jej uzależnienia od narkotyków i intensyfikuje historię”. Sama James w swojej autobiografii odniosła się do tekstu, wspominając, że zastąpiła „smack” (heroinę) „gorzałką” (booze). Ponadto, piosenkarka przyznała, że tekst deepened along with her life, a jej znaczenie stawało się coraz bardziej tajemnicze, wręcz stwierdziła: „Me and the song have grown old together” („Ja i piosenka postarzałyśmy się razem”).

„I’d Rather Go Blind” to nie tylko pieśń o utraconej miłości, ale także o ekstremalnej wrażliwości na ból emocjonalny. Etta James nie chce po prostu zapomnieć; ona wolałaby fizycznie uniemożliwić sobie widzenie czegoś, co sprawia jej tak niewyobrażalne cierpienie. To świadectwo miłości, która jest tak wszechogarniająca, że rezygnacja z niej oznacza rezygnację z części siebie. Piosenka, dzięki niezwykłej ekspresji James i jej charakterystycznemu, chropawemu głosowi, który z łatwością łączył gospel, blues, jazz i soul, stała się hymnem złamanych serc, nieustannie poruszającym kolejne pokolenia słuchaczy. Została uznana za klasyk bluesa i soulu. Wiele artystów, w tym Rod Stewart, Beyoncé (która zagrała Ettę James w filmie „Cadillac Records”) i Christine Perfect (późniejsza Christine McVie z Fleetwood Mac), nagrało własne wersje tego ponadczasowego utworu. Co ciekawe, James sama pozytywnie oceniała wersję Roda Stewarta.