Interpretacja Szał - Edyta Bartosiewicz

Piosenka "Szał" Edyty Bartosiewicz to hymn wolności, wyzwolenia i poddania się instynktom, które drzemią w każdym człowieku. Utwór, pochodzący z przełomowej płyty "Szok'n'Show" z 1995 roku, (choć często mylnie przypisywany albumowi "Sen" z 1994 roku, "Szał" pojawił się później również na kompilacji "Dziś są moje urodziny" z 1999 roku) stanowi manifest przeciwko nadmiernej racjonalności i społecznym konwenansom. Edyta Bartosiewicz, znana z talentu muzycznego i przebojów takich jak "Tatuaż" czy "Sen", w latach 90. była ikoną polskiej sceny rockowej, a jej twórczość często odzwierciedlała wewnętrzne dylematy i poszukiwanie autentyczności.

Tekst piosenki rozpoczyna się od prowokacyjnego zaproszenia: "Mam niezłą myśl, A czemu by nie? Czas się otworzyć!". To wezwanie do porzucenia wahań i otwarcia się na nowe doświadczenia. Kluczowe zdanie "Wycisz swój intelekt, Dla informacji – nie!" jest bezpośrednim apelem o uciszenie wewnętrznego krytyka i logicznego myślenia. Artystka sugeruje, że prawdziwe, głębokie przeżycia są dostępne poza sferą rozumu, gdy pozwoli się, by "Ogarnął cię szał! Dziki szał! Szał, gdybyś tylko chciał!". Szał tutaj nie oznacza destrukcyjnego obłędu, lecz stan intensywnej, nieokiełznanej energii, rodzaj ekstatycznego uniesienia, które pozwala poczuć pełnię życia. Jest to rodzaj szaleństwa, na które można się świadomie zgodzić, jeśli tylko ma się odwagę.

W dalszych wersach podmiot liryczny wyraża radość z bycia "niesforną": "Tak niesforną kocham być, Przyznaję się, to żaden wstyd.". To wyraz akceptacji własnej odmienności i przekraczania narzuconych ról. Edyta Bartosiewicz w swojej twórczości często eksplorowała tematy indywidualizmu i autentyczności, co rezonuje z tymi słowami. Poczucie wewnętrznej siły jest podkreślone w refrenie: "Rozpiera mnie energia, Nie zatrzymuj mnie, Bo nie zatrzymasz mnie!". Jest to deklaracja niezależności i niepohamowanej witalności, która domaga się ujścia. W wielu wywiadach Edyta Bartosiewicz mówiła o swoich doświadczeniach z depresją i problemami z głosem, które na lata odsunęły ją od sceny, co sprawia, że teksty o sile przetrwania i wewnętrznej energii nabierają jeszcze głębszego sensu. Można to interpretować jako jej osobisty manifest powrotu do życia i twórczości, gdzie "szał" symbolizuje odnalezioną pasję i wolność artystyczną.

Wideo do piosenki "Szał" powstało w 1995 roku w reżyserii Janusza Kołodrubca i zdobyło uznanie, otrzymując nominację do Fryderyka oraz wygrywając plebiscyt czytelników magazynu "Brum" na najlepsze wideo roku 1995. To świadczy o tym, jak mocno zarówno sama piosenka, jak i jej wizualna interpretacja, wpisały się w krajobraz kulturowy tamtych lat. Muzyka i tekst utworu są w całości autorstwa Edyty Bartosiewicz, a nagrania zrealizował w Studio S-4 jej ówczesny mąż, Leszek Kamiński.

"Szał" stał się jednym z najbardziej charakterystycznych utworów Edyty Bartosiewicz, będącym połączeniem surowej rockowej energii i emocjonalnej ekspresji. Piosenka zyskała status kultowej i wciąż inspiruje kolejnych artystów, czego dowodem jest choćby interpretacja Mroza podczas koncertu Męskiego Grania w 2023 roku. Utwór ten jest ponadczasową opowieścią o potrzebie bycia prawdziwym, o odwadze, by odrzucić maski i poddać się temu, co nieokiełznane, co "dzikie", a jednocześnie głęboko ludzkie. W kontekście całej twórczości Edyty Bartosiewicz, która na przestrzeni lat zmagała się z wieloma osobistymi i zawodowymi wyzwaniami, "Szał" pozostaje symbolem wewnętrznej rewolucji i triumfu ducha nad przeciwnościami. Jest to utwór, który zachęca do przekraczania własnych granic i czerpania radości z nieskrępowanej ekspresji, przypominając, że prawdziwa wolność zaczyna się od zgody na własne, nawet najbardziej niesforne, "ja".