Interpretacja Don't be a victim feat. Naâman - Dub Inc

Utwór „Don't be a victim feat. Naâman” francuskiego zespołu Dub Inc, wydany 14 września 2016 roku jako singiel, a następnie 23 września 2016 roku na ich szóstym studyjnym albumie So What, stanowi głośne wezwanie do buntu i sprzeciwu wobec opresyjnych systemów i bierności. Jest to eksplozywna współpraca z innym wybitnym francuskim artystą reggae, Naâmanem, która łączy klasyczne korzenie reggae z elementami dancehallu, hip-hopu i afrykańskich wpływów, co jest charakterystyczne dla Dub Inc, śpiewającego w języku francuskim, angielskim i kabilskim.

Piosenka otwiera się mocnym, deklaratywnym przesłaniem: „I'm a rebel! I won't be a victim, I'd rather die! Don't be a fool, stand up and fight! Take power!” To od razu ustawia ton utworu jako manifestu niezłomności i odrzucenia roli ofiary. Jest to wezwanie do przebudzenia, do zdjęcia „ślepoty” („I can't stay blind!”) i aktywnego działania. Powtarzające się „Rebel, we nah go follow no propaganda!” oraz „Rebel, buss up the cage and make the birds them fly!” to kwintesencja antysystemowego przesłania Dub Inc, który konsekwentnie w swojej twórczości porusza tematykę niesprawiedliwości społecznej, rasizmu i manipulacji. Jak podkreślano w recenzjach albumu So What, jest to ich najbardziej defensywny album do tej pory, stanowiący wezwanie do inteligentnego oporu w obliczu narastającej beznadziei.

Część śpiewana po francusku przez wokalistów Dub Inc, Komlana i Bouchkoura, rozszerza to przesłanie na wymiar zbiorowy: „On ne veut plus de ce deal, Si le peuple s’indigne, tout le système vacille!” (Nie chcemy już tego układu, jeśli lud się oburzy, cały system się zachwieje!). To podkreśla potęgę zjednoczonego społeczeństwa i wiarę w to, że wspólne działanie może doprowadzić do fundamentalnych zmian. Fragmenty takie jak „Partout des gens debout je vois, Personne n’est à genou, Car on se parle encore!” malują obraz niezłomnej społeczności, która pomimo trudności utrzymuje dialog i wzajemne wsparcie. Zespół wielokrotnie podkreślał w wywiadach znaczenie jedności, miłości i przezwyciężania podziałów w obliczu globalnych problemów. Komlan w jednym z wywiadów zaznaczył, że w czasach, gdy ludzie są podzieleni, ważne jest, aby „mówić ludziom: tak, potrzebujemy i musimy trzymać się razem, bo to jedyne rozwiązanie, żeby zbudować coś innego, żeby mieć inny świat na jutro”.

Naâman wnosi do utworu swoje charakterystyczne patois i angielskie wersy, dodając mu dodatkową warstwę globalnego sprzeciwu. Jego linia „I say, hold on I see clear ah your program And all the things that you plan, It just don’t fit my soul.” to bezpośrednie odrzucenie manipulacji i ukrytych agend tych, którzy sprawują władzę. Artysta wyraża głębokie oburzenie wobec wykorzystywania konfliktów dla zysku: „stop making money from the guns and wars!” oraz wzywa do uwolnienia ludzi od presji systemów finansowych: „Free up the people from the banks and bars!”. To wezwanie do świadomości i obrony wewnętrznej integralności („It just don't fit my soul.”).

Końcowe wersy Dub Inc, również po francusku, stanowią apoteozę idei zmiany: „Faudra changer nos codes et changer toutes nos habitudes! Changer de vue, voir plus loin, prendre de l’altitude!” (Musimy zmienić nasze zasady i wszystkie nasze nawyki! Zmienić perspektywę, widzieć dalej, nabrać wysokości!). Jest to zachęta do przekształcenia mentalności i odrzucenia narzuconych programów („Formater ce programme qu'ils ont caché dans nos têtes!”). Utwór kończy się przypomnieniem o sile liczebności: „Ils ont des milliards, nous sommes des millions en fait!” (Oni mają miliardy, my w rzeczywistości jesteśmy milionami!). Ten wers jest podkreśleniem siły zbiorowej, która, choć często niedoceniana, ma potencjał do przewrócenia skostniałych struktur.

„Don't be a victim” to zatem nie tylko piosenka o buncie, ale także o nadziei, jedności i nieustającej potrzebie budowania lepszej przyszłości poprzez indywidualną i zbiorową odpowiedzialność. Zgodnie z filozofią Dub Inc, która od ponad dwudziestu lat promuje humanitarne i uniwersalne przesłanie, ten utwór jest hymnem dla tych, którzy odmawiają bycia cichymi świadkami niesprawiedliwości i zamiast tego wybierają walkę o lepszy świat. Zespół, działając całkowicie niezależnie i nagrywając w swoim własnym studiu, zachowuje pełną wolność artystyczną, co pozwala im na tak bezkompromisowe przekazy.