Interpretacja Sverddans - Burzum

Sverddans (Taniec Miecza) to utwór Burzum z albumu Filosofem, który został nagrany w marcu 1993 roku, choć wydany dopiero w styczniu 1996 roku. Płyta ta jest często uznawana za ostatnią z „klasycznej ery” Burzum i bywa nazywana jedną z najlepszych w historii projektu. Warg Vikernes, twórca Burzum, nagrywał materiał na ten album w bardzo prymitywnych warunkach, używając słuchawek jako mikrofonu. Sam Filosofem wyróżnia się eksperymentalnym brzmieniem, odbiegającym od typowego black metalu drugiej fali, co Vikernes określał jako „anty-trendowy album”.

Utwór Sverddans jest manifestem triumfu i odrodzenia, silnie zakorzenionym w mitologii nordyckiej i pogańskich wierzeniach. Rozpoczyna się od słów: „Har kommet vinterens time, når ulven og bjørnen skal dø; riv vekk det skinnet, en grime, tramp på det, si vinter; adjø!” (Nadeszła godzina zimy, gdy wilk i niedźwiedź umrą; zerwij tę skórę, uzdę, zdepcz ją, powiedz zimie; żegnaj!). Ten początek od razu wprowadza w atmosferę radykalnej zmiany i pożegnania ze starym porządkiem. Śmierć wilka i niedźwiedzia, zwierząt symbolizujących dzikość i siłę, ale także hibernację i zimowy sen, może oznaczać koniec cyklu, odrzucenie chłodu i stagnacji. Zerwanie skóry i zdeptanie jej to akt symbolicznej dominacji nad odchodzącą porą roku, agresywne wyparcie wszystkiego, co z nią związane.

Centralnym przesłaniem utworu jest powtarzający się refren: „Vinterånd, du skal dø! Vinterånd, i snøen blø! Vinterånd, jeg er sommer! Vinterånd, og jeg kommer!” (Duchu zimy, umrzesz! Duchu zimy, brocz we krwi w śniegu! Duchu zimy, ja jestem latem! Duchu zimy, a ja nadchodzę!). Te słowa stanowią deklarację walki i zwycięstwa lata nad zimą. Jest to personifikacja sił natury, gdzie lato jest aktywną, triumfującą siłą, która unicestwia zimę. Krwawienie w śniegu to obraz przemijania i roztopów, które zwiastują nadejście cieplejszych miesięcy. To motyw cykliczności natury, celebrowany przez wiele starożytnych kultur.

W drugiej części utworu pojawiają się obrazy zwiastujące ten triumf: „Det blir ild og røyk, skrik og skrål; seidmannen løper gjennom skoven. Anvend løv og sot, sverd og stål. Snart skinner solen fra oven.” (Będzie ogień i dym, krzyki i wrzaski; seidmann biegnie przez las. Użyj liści i sadzy, miecza i stali. Wkrótce słońce zaświeci z góry). Scena ta jest pełna dynamiki i rytualnego znaczenia. Ogień i dym to archetypiczne elementy oczyszczenia i transformacji. Pojawienie się seidmanna – staronordyckiego szamana lub czarownika – jest tu kluczowe. Seiðr był formą magii, często związaną z proroctwami i manipulacją losem, praktykowaną w mitologii nordyckiej. Jego bieg przez las w kontekście „krzyków i wrzasków” sugeruje intensywny rytuał, być może mający na celu przywołanie lata lub odpędzenie zimy. Wykorzystanie „liści i sadzy” może symbolizować elementy natury używane w obrzędach, natomiast „miecz i stal” wskazują na fizyczną, wojowniczą stronę walki, która jest nieodłącznym elementem nordyckiego etosu. „Taniec miecza” z tytułu utworu doskonale wpisuje się w ten obraz rytualnej walki lub celebracji. Ostateczne zdanie, „Wkrótce słońce zaświeci z góry”, to obietnica nadejścia światła i ciepła, zakończenia mrocznego okresu.

W szerszym kontekście twórczości Burzum i samego Varga Vikernesa, Sverddans można interpretować jako wyraz jego fascynacji pogańskimi wierzeniami, mitologią nordycką i radykalnym odrzuceniem wpływów chrześcijaństwa. Filosofem powstał w okresie, gdy Vikernes był już mocno zaangażowany w norweską scenę black metalową i jej kontrowersyjne działania, w tym podpalenia kościołów. Sam Vikernes, skazany za morderstwo i podpalenia, odrzucał chrześcijaństwo, zwracając się ku ideologii nacjonalistycznej i nordyckiej mitologii. Tekst piosenki, z jego wyraźnym wezwaniem do śmierci „ducha zimy” i triumfem „lata”, może być odczytywany jako metafora odrzucenia chrześcijańskiej „zimy” i powrotu do pogańskich „słonecznych” korzeni Norwegii. Niflheim, kraina zimna i mgły, stanowi jeden z dziewięciu światów w mitologii nordyckiej, kontrastując z cieplejszymi regionami. To symboliczne starcie sił zimy i lata rezonuje z tymi przekonaniami.

Sverddans to utwór o nadziei na odrodzenie, siłowej zmianie i powrocie do pierwotnych, naturalnych porządków. Jest to hymn do życia, odwagę i odrzucenie wszystkiego, co zimne, martwe i ograniczające, wzywający do tańca miecza w imię nadchodzącego słońca i lata.