Interpretacja V Rozbiór Polski - Buldog

Piosenka „V Rozbiór Polski” zespołu Buldog to satyryczny i gorzki komentarz do polskiej sceny politycznej i społecznej, osadzony w konwencji alternatywnej historii, gdzie narodowe fobie i marzenia mieszają się z absurdalnym humorem. Utwór, wydany w 2008 roku na albumie „Laudate Homini”, celowo żongluje faktami, datami i postaciami, aby stworzyć surrealistyczny obraz Polski w obliczu wyimaginowanego zagrożenia rozbiorem.

Tekst rozpoczyna się od anachronizmu, mówiąc o „sytuacji świata w roku 2008” i „kryzysie katyńskim” [tekst piosenki]. Jest to celowe zaburzenie chronologii, gdyż katastrofa smoleńska, często niepoprawnie nazywana „katyńską” w dyskursie publicznym, miała miejsce w 2010 roku. To natychmiast sygnalizuje, że piosenka operuje w sferze przewrotnej fikcji. Rzekome „porozumienia berlińskie” i podział Polski przez „Putina z Dablju Buszem” symbolizują historyczną traumę rozbiorów i obawy przed utratą suwerenności, ale przedstawionej w karykaturalny sposób, z udziałem ówczesnych światowych przywódców [tekst piosenki]. W tym kontekście „lud specjalnej troski” to ironiczne określenie Polaków, które może sugerować ich naiwność, skłonność do dramatyzowania, ale także budzącą się, choć nie zawsze efektywną, jedność [tekst piosenki].

Refren „Czy to tak było, czy nie było, czy to tak było?” [tekst piosenki] to klucz do interpretacji. Powtarzające się pytanie o rzeczywistość wydarzeń, o to, czy „tylko się śniło”, podkreśla niesamowity charakter opowieści i zarazem poddaje w wątpliwość samą percepcję narodowych lęków i nadziei. To ciągłe balansowanie między snem a jawą, prawdą a zmyśleniem, jest centralnym elementem satyry.

Kolejne zwrotki wprowadzają coraz bardziej absurdalne postacie i wydarzenia, wyśmiewając głębokie podziały polskiej polityki i społeczeństwa. W piosence pojawia się Jacques Chirac, który miałby odmówić walki za Kraków, co jest nawiązaniem do historycznej (prawdopodobnie fałszywej) wypowiedzi o Gdańsku, symbolizującej brak poparcia Zachodu dla Polski [tekst piosenki]. Aleksander Kaczyński, fikcyjna postać łącząca imiona braci Kaczyńskich, wprowadza „wyjątkowy stan”, a narada rządowa, na której „prezydent z żoną i pan premier z mężem” podejmują decyzje, to celowy absurd, który drwi z ówczesnych elit i być może z publicznych spekulacji dotyczących ich życia prywatnego [tekst piosenki].

Co ciekawe, mimo tak głębokich podziałów, zagrożenie rozbiorem ma cudowną moc jednoczenia [tekst piosenki]. Poseł Niesiołowski podaje rękę bratu prezydenta, a nawet bracia Kurscy godzą się „niczym dawni bojownicy burscy” [tekst piosenki]. Te epizody to mistrzowski przykład ironii, bo w rzeczywistości politycy ci byli znani z zaciekłych sporów i wzajemnej niechęci. Piosenka sugeruje, że tylko widmo narodowej katastrofy jest w stanie tymczasowo zlikwidować głębokie waśnie.

Dalej utwór osiąga apogeum absurdu. Roman Giertych, konserwatysta, bierze ślub z „wdową po Kwaśniewskim” (Jolantą Kwaśniewską) w prawosławnej cerkwi, co jest symbolicznym zderzeniem skrajności ideologicznych i religijnych [tekst piosenki]. Bitwa o Mazowsze pod dowództwem Przemysława Gosiewskiego (polityka, nie generała) i triumfalny kontratak „rotmistrza Ziobry”, który zdobywa San Francisco i Władywostok, to fantasmagoryczne wizje narodowej potęgi, które osiągają szczyt w „generałem Lepperze” pokonującym Rosję 4:0, niczym w meczu piłkarskim [tekst piosenki]. Te sceny stanowią gorzką krytykę mesjanistycznych fantazji i megalomanii, jednocześnie bawiąc się konwencjami heroicznego eposu.

Ostateczny morał, że „Świat zobaczył, że ten kraj nie jest tak bardzo chory” [tekst piosenki], jest ironicznym podsumowaniem. Piosenka nie twierdzi, że Polska jest zdrowa, ale że potrafi wygenerować fantastyczną wizję jedności i zwycięstwa, nawet jeśli odbywa się to w sferze jawnego absurdu i nierealnych marzeń. „V Rozbiór Polski” to zatem nie tylko karykatura polityków, ale też satyra na narodową skłonność do patosu i poszukiwania jedności w obliczu zewnętrznego wroga, często kosztem racjonalności. Jest to przestroga przed naiwnością, ale także świadectwo pewnej narodowej siły, zdolnej do przekształcania traum w absurdalny, ale oczyszczający śmiech.

Członkowie zespołu Buldog, w tym Kazik Staszewski, znani są z odważnego i często kontrowersyjnego komentowania rzeczywistości politycznej i społecznej. „V Rozbiór Polski” doskonale wpisuje się w ten nurt, używając hiperboli i pastiszu, by skłonić słuchaczy do refleksji nad tym, co tak naprawdę dzieje się w kraju i jak postrzegane są jego elity oraz obywatele.