Interpretacja Piosenka o "Solidarności" czyli wszystko gnije - Big Cyc

Piosenka „Piosenka o «Solidarności» czyli wszystko gnije” zespołu Big Cyc to jeden z najbardziej przenikliwych i gorzkich komentarzy na temat transformacji ustrojowej w Polsce, a w szczególności na temat moralnej i ideowej degrengolady, która w oczach wielu dotknęła ruch „Solidarności” po dojściu do władzy. Utwór, wydany w 1993 roku na albumie „Wojna Plemników”, stanowił artystyczne rozliczenie z początkowymi latami wolnej Polski i z rozczarowaniem, jakie towarzyszyło społeczeństwu wobec nowej elity politycznej.

Zespół Big Cyc, którego korzenie sięgają studenckich happeningów Pomarańczowej Alternatywy, od zawsze znany był z satyrycznego tonu i bezkompromisowego komentowania bieżącej sytuacji społeczno-politycznej. Słowa do „Piosenki o «Solidarności»” napisał Krzysztof Skiba, a muzykę skomponował Roman Lechowicz. W wywiadach Skiba podkreślał, że choć piosenka pierwotnie odnosiła się do działaczy „Solidarności”, to jej przekaz jest uniwersalny i można go odnieść do polityków każdej opcji, którzy wykazują się hipokryzją i utratą ideałów. Jest to świadectwo ponadczasowości utworu, który, mimo upływu lat, nadal porusza aktualne kwestie.

Pierwsze zwrotki piosenki malują obraz byłego bohatera, „starego kombatanta”, który „kiedyś z ludem był pod stocznią” i „noce spędzał w styropianie”. Te frazy jednoznacznie nawiązują do heroicznej przeszłości „Solidarności” i jej etosu walki o wolność. Jednak szybko następuje brutalne zderzenie z rzeczywistością. Ten sam kombatant „teraz się urządził nieźle / I ma w dupie robotników / Co dzień kradnie ile wlezie”. Podobnie „inny lider, co niedawno / Światem pracy się przejmował”, teraz „jedzie ładną Lancią / W bagażniku kurwę schował” i otwarcie przyznaje: „Ja ich nigdy nie lubiłem / Za to kocham dobre żarcie”. Te drastyczne obrazy symbolizują sprzeniewierzenie się ideałom, porzucenie troski o zwykłych ludzi na rzecz osobistych korzyści, korupcji i hipokryzji. Jak ujął to jeden z recenzentów, oberwało się „jadącej na kombatanckim farmazonie Solidarności”.

Refren „Wszystko gnije, wszystko gnije, wszystko gnije / Smród unosi się, unosi się i bije” jest centralnym przesłaniem utworu. To metafora wszechobecnego rozkładu moralnego, który dotknął nowo powstałe elity. Gnicie symbolizuje nie tylko korupcję materialną, ale przede wszystkim degradację wartości, na których miała opierać się wolna Polska.

Kolejne zwrotki demaskują obietnice, jakie składano społeczeństwu w okresie transformacji: „Trzeba było coś obiecać / Ludziom, żeby głosowali / Wolna Polska, raj na ziemi / Demokracja i pluralizm”. Zespół kontrastuje te wzniosłe hasła z gorzką rzeczywistością, w której „Większość w bajki uwierzyła”, a rzeczywistość przyniosła rozczarowanie: „Chcieli mieć bogatą Polskę / Bóg gdzieś jest, lecz forsy ni ma”. Finalne strofy ukazują butę i cynizm nowej władzy, która mówi do obywateli: „Już przestańcie protestować / Lepiej idźcie się pomodlić / Stulcie ryja i do pracy / Dajcie nam trochę porządzić”. To dosadne wezwanie do posłuszeństwa i rezygnacji z obywatelskiej aktywności, ostro krytykujące autorytarny styl rządzenia i dystans elit do „zwykłych” ludzi.

„Piosenka o «Solidarności»” doskonale wpisuje się w charakterystyczny dla Big Cyca „cięty język i kpina”, które Jacek Jędrzejak, basista i wokalista zespołu, określa mianem ich „broni” do komentowania rzeczywistości. Jest to utwór, który z bolesną szczerością unaocznia, że droga od walki o wolność do budowania sprawiedliwego społeczeństwa bywa wybrukowana zdradą ideałów i osobistymi interesami. Piosenka stała się hymnem rozczarowanych, oddając głos tym, którzy czuli się oszukani po transformacji, a jej przesłanie rezonuje do dziś, stanowiąc ostrzeżenie przed utratą czujności wobec każdej władzy.