Interpretacja Barbie girl - Aqua

Piosenka „Barbie Girl” duńsko-norweskiego zespołu Aqua, wydana w 1997 roku, stała się globalnym fenomenem, ale jednocześnie wywołała wiele kontrowersji i zainicjowała dyskusje na temat jej prawdziwego znaczenia. Na pierwszy rzut oka, utwór jest radosnym, chwytliwym hitem dance-pop, pełnym cukierkowego różu i nawiązań do beztroskiego życia lalki Barbie. Jednak pod tą plastikową fasadą kryje się satyryczny komentarz społeczny, celujący w ideały piękna, konsumpcjonizm i stereotypowe role płciowe.

Inspiracja do stworzenia utworu narodziła się, gdy klawiszowiec zespołu Aqua, Søren Rasted, odwiedził wystawę sztuki w Kopenhadze, na której zobaczył rzeźbę wykonaną z lalek Barbie. To właśnie wtedy wpadł mu do głowy ikoniczny wers: „Life in plastic, it's fantastic” („Życie w plastiku, jest fantastyczne”). Cały zespół – Lene Nystrøm (Barbie), René Dif (Ken), Søren Rasted i Claus Norreen – wspólnie napisał i wyprodukował piosenkę.

Tekst piosenki przedstawia świat, w którym Barbie jest posłuszną lalką, poddającą się wszelkim kaprysom Kena i konsumpcyjnej rzeczywistości. Zwroty takie jak „You can brush my hair, undress me everywhere” („Możesz szczotkować moje włosy, rozbierać mnie wszędzie”) czy „Dress me up, make me tight, I'm your dolly” („Ubierz mnie, ściśnij, jestem twoją lalką”) jasno wskazują na przedmiotowe traktowanie kobiecego ciała i brak autonomii. René Dif, odgrywający rolę Kena, z charakterystycznym, szorstkim głosem wypowiada kwestie takie jak „Come on, Barbie, let's go party” („No dalej, Barbie, idziemy na imprezę”) i „Kiss me here, touch me there, hanky-panky” („Pocałuj mnie tu, dotknij tam, harce-tance”), które są pełne dwuznacznych, a nawet sugestywnych podtekstów. Wers „I'm a blond bimbo girl in a fantasy world” („Jestem blondwłosą pustą dziewczyną w świecie fantazji”) dodatkowo podkreśla stereotypowy wizerunek, z którego zespół żartuje, dekonstruując go.

Wbrew powszechnemu mniemaniu, że utwór gloryfikuje powierzchowność, członkowie zespołu Aqua wielokrotnie podkreślali, że piosenka miała być satyrycznym komentarzem do kultury celebrującej ciała udoskonalane operacjami plastycznymi. René Dif w wywiadzie dla „Rolling Stone” wyjaśnił, że przesłanie piosenki to „jest w porządku być osobą, którą jesteś, wyglądać tak, jak wyglądasz i być w tym pewnym siebie. Nie musisz koniecznie poddawać się operacjom plastycznym, aby być lepszą osobą”. Lene Nystrøm dodała, że chcieli „ośmieszyć ten rodzaj idealnej dziewczyny”. Co ciekawe, sama Nystrøm, pomimo wcielania się w Barbie, nigdy nie bawiła się lalkami Barbie jako dziecko, a wręcz je niszczyła. W teledysku celowo sprzeciwiła się noszeniu blond peruki, aby nie utożsamiać się dosłownie z lalką Barbie, co było jej świadomym działaniem przeciwko presji wizerunkowej.

Kwestia kontrowersji wokół tekstu doprowadziła do słynnego pozwu sądowego ze strony firmy Mattel, producenta lalek Barbie. Mattel zarzucił Aqua naruszenie znaku towarowego, „przekształcenie lalki w obiekt seksualny” i szkodzenie wizerunkowi marki, używając takich sformułowań jak „blond bimbo”. Firma twierdziła, że teksty takie jak „undress me everywhere” czy „hanky-panky” zrujnowały reputację Barbie. Na okładce płyty „Aquarium”, na której znalazła się piosenka, zespół umieścił informację, że „piosenka 'Barbie Girl' jest komentarzem społecznym i nie została stworzona ani zatwierdzona przez producentów lalki”. Ostatecznie, w 2002 roku, sąd oddalił pozew Mattel, uznając, że piosenka jest parodią chronioną przez Pierwszą Poprawkę do Konstytucji USA. Sędzia Alex Kozinski, zamykając sprawę, lakonicznie poradził stronom, aby „się wyluzowały” (The parties are advised to chill).

Ironia losu sprawiła, że w 2009 roku Mattel sam wykupił prawa do piosenki, wykorzystując ją w kampanii reklamowej Barbie, choć ze zmienionymi, „oczyszczonymi” tekstami, takimi jak „You can be a star / No matter who you are”. Co więcej, w 2023 roku, do soundtracku do filmu „Barbie” włączono nową wersję utworu, zatytułowaną „Barbie World”, wykonaną przez Nicki Minaj i Ice Spice, która zawiera nawet niektóre z oryginalnych, niezmienionych linii, jak „you can brush my hair, undress me everywhere”. To pokazuje, jak bardzo percepcja utworu ewoluowała, a sama firma Mattel pogodziła się z jego satyrycznym charakterem.

„Barbie Girl” to utwór, który z pozorną lekkością porusza złożone tematy. Jest przykładem bubblegum popu, który z sukcesem przemycał społeczny komentarz, stając się nie tylko hymnem lat 90. i najlepiej sprzedającym się skandynawskim singlem wszech czasów, ale i kulturowym fenomenem, który wciąż rezonuje w popkulturze. Lene Nystrøm przyznała, że sukces piosenki sprawił, że musiała stać się „najmroczniejszą narkotykową dziewczyną na świecie z czaszkami wszędzie, bo musiała robić coś odwrotnego!”. Jej walka o własną tożsamość w obliczu powszechnego utożsamiania z "Barbie Girl" jest świadectwem siły i złożoności kulturowego wpływu tego utworu. Mimo że w 2011 roku czytelnicy „Rolling Stone” wybrali „Barbie Girl” najgorszą piosenką lat 90., jej trwałość i wszechobecność wciąż dowodzą jej niezaprzeczalnego miejsca w historii muzyki popularnej.