Interpretacja Nie chcę jeść (Piosenka Tadka-niejadka) - Zofia Raciborska

Piosenka „Nie chcę jeść (Piosenka Tadka-niejadka)” to klasyczny utwór, który z humorem i lekkością opisuje zmagania z dziecięcym niejadkiem. Autorstwo tekstu często przypisywane jest Zofii Raciborskiej, choć śpiewana przez nią wersja jest częścią większej bajki muzycznej „O Tadku-Niejadku, Babci i Dziadku” z 1968 roku, której scenariusz napisała Wanda Chotomska, a muzykę skomponował Mieczysław Janicz. Zofia Raciborska, znana polska aktorka telewizyjna i głosowa, mistrzyni dubbingu, użyczyła Tadkowi swojego głosu, nadając mu charakterystyczną, nieco marudną, ale uroczą osobowość. Jej ciepły głos sprawił, że postać Tadka stała się ikoniczna w polskiej kulturze dziecięcej. Raciborska była również znana z roli Pani Zosi w popularnych dobranockach „Jacek i Agatka”.

Utwór rozpoczyna się od serii kategorycznych odrzuceń, które natychmiast wprowadzają nas w świat Tadka – dziecka, dla którego jedzenie jest polem bitwy. „Nie chcę mleka, bo z kożuchem, nie chcę ciasta, bo za kruche, nie zjem jajek, bo na twardo, i serdelka, bo z musztardą.” Te pierwsze linijki doskonale oddają dziecięcą wrażliwość sensoryczną i irracjonalność. Powody odmowy są błahe, a dla dorosłych wręcz absurdalne – kożuch, kruchość, twardość, czy dodatek musztardy. To nie jest kwestia głodu, lecz wyraźnej awersji do konkretnych konsystencji, smaków czy nawet widoku. Tadek manifestuje swoją niezależność i kontrolę nad jedyną sferą, w której może ją sprawować – własnym talerzem.

Następnie, piosenka eskaluje w buncie: „Precz z owsianką, precz z kaszanką i z kluskami także precz, bo jedzenie to okropnie nudna rzecz!” Słowo „precz” ma tu moc niemalże rewolucyjną, pokazując siłę dziecięcego sprzeciwu. Uzasadnienie, że jedzenie jest „okropnie nudną rzeczą”, trafnie oddaje dziecięcą perspektywę, dla której posiłki są przymusem odrywającym od zabawy, a nie przyjemnością czy potrzebą. To wołanie o coś bardziej ekscytującego, o uwolnienie od monotonii.

Refren „Nie chcę jeść, no i cześć! (Przestań pleść!) Nie chcę jeść, nie chcę jeść! (Nie chcesz jeść?) (Nie chce jeść, no i cześć!)” jest esencją tej piosenki. Jest to dialog pomiędzy Tadkiem a dorosłymi, najprawdopodobniej babcią i dziadkiem, którzy z jednej strony próbują go przekonać („Przestań pleść!”), z drugiej zaś wyrażają zdziwienie i rezygnację („Nie chcesz jeść?”). Zofia Raciborska, jako Tadek, z maestrią oddaje tę dziecięcą upartość i stanowczość, podczas gdy głosy dorosłych są pełne troski i bezsilności, co czyni utwór wyjątkowo realistycznym i jednocześnie zabawnym.

Druga zwrotka kontynuuje listę nielubianych potraw, z jeszcze bardziej subiektywnymi powodami: „Nie chcę śledzia, bo za słony, nie chcę groszku, bo zielony, nie zjem grzybów, bo to rydze, nie zjem kaszki, bo się brzydzę.” Odmowa groszku "bo zielony" jest kwintesencją dziecięcego, często bezcelowego oporu. Stwierdzenie „bo się brzydzę” nie wymaga już żadnego logicznego uzasadnienia – to po prostu czysta, dziecięca awersja. Powtórzenie motywu „precz” z omletem, kotletem i pasztetem, oraz konkluzja, że „jedzenie to okropnie nudna rzecz”, podkreślają niezmienność postawy Tadka.

Cała bajka muzyczna „O Tadku-Niejadku, Babci i Dziadku” opowiada historię Tadka, który poprzez przygodę z balonem, który unosi go na czubek drzewa, ostatecznie zmienia swoje podejście do jedzenia i zostaje łasuchem. Piosenka „Nie chcę jeść” stanowi początkowy, kluczowy moment tej przemiany, ukazując punkt wyjścia bohatera. Warto zaznaczyć, że w końcowej części bajki Tadek śpiewa piosenkę „Ja chcę jeść”, co jest pięknym dopełnieniem historii.

Piosenka jest ponadczasowa i do dziś bawi zarówno dzieci, jak i dorosłych, którzy z nostalgią wspominają własne "niejadkowanie" lub zmagania z pociechami. Jest to małe dzieło psychologii dziecięcej, ubrane w lekką, melodyjną formę, które doskonale oddaje złożoność relacji przy stole. Zofia Raciborska nie tylko ożywiła Tadka swoim głosem, ale uczyniła go symbolem wszystkich dzieci, które w pewnym momencie życia odkrywają siłę własnej woli – nawet jeśli przejawia się ona w odmowie zjedzenia kaszanki. Jej interpretacja jest tak sugestywna, że na stałe wpisała się w kanon polskiej literatury dla najmłodszych, będąc świadectwem talentu aktorki i trafności obserwacji autorki.