Interpretacja Тільку Ві Львові (2002) - Віктор Морозів І Батяр-Бенд «Галичина»

Piosenka „Тільку Ві Львові (2002)” w wykonaniu Wiktora Morozowa i Batiar-Bandu „Hałyczyna” to prawdziwy hymn miłości do Lwowa, przesiąknięty duchem batiarstwa – unikalnej lwowskiej subkultury. Utwór, wydany na albumie pod tym samym tytułem w 2002 roku, jest wzruszającym hołdem dla miasta, jego atmosfery i mieszkańców, wyrażonym z charakterystycznym dla batiarów humorem i głębią uczuć.

Tekst piosenki rozpoczyna się od zdecydowanego odrzucenia pokus, jakie oferuje świat zewnętrzny. Artysta śpiewa: „Най єнші шукають на вербах грушок / В Мюнхені, в Парижу, в Торонті, / Мене ж Бог боронить від хибних думок, / Зі Львова я ані на крок…” (Niech inni szukają gruszek na wierzbie / W Monachium, w Paryżu, w Toronto, / Mnie zaś Bóg broni od fałszywych myśli, / Ze Lwowa ja ani na krok…). Ta początkowa strofa natychmiast ustanawia główny motyw – bezgraniczną lojalność i przywiązanie do Lwowa. „Fałszywe myśli” to nic innego jak pokusa emigracji czy szukania szczęścia w wielkim świecie, co dla narratora jest po prostu nie do pomyślenia. Lwów staje się centrum jego wszechświata, a inne metropolie – jedynie tłem, które nie jest w stanie równać się z ukochanym miastem.

Refren wzmacnia ten sentyment poprzez serię retorycznych pytań: „Бо де ще є людям так файно, як ту? / Тільки ві Львові! / Бо де ще зубачиш таку красоту? / Тільки ві Львові!” (Bo gdzie jeszcze ludziom jest tak fajnie, jak tu? / Tylko we Lwowie! / Bo gdzie jeszcze zobaczysz taką urodę? / Tylko we Lwowie!). Te pytania nie wymagają odpowiedzi, ponieważ jest ona oczywista dla każdego, kto podziela miłość do Lwowa. Podkreślają one niepowtarzalny urok i wyjątkowość miasta, jego atmosferę, która sprawia, że ludzie czują się tu „fajnie” – swobodnie, szczęśliwie i spełnieni. Uroda Lwowa to nie tylko architektura, ale także jego dusza, która urzeka narratora.

Druga strofa, „Ховаймо на спід тягар наших бід, / І в Штати нема чо тікати. / Таж пиво у нас холодне, як лід, / Дівчата солодкі, як мід!” (Chowajmy na spód ciężar naszych bied, / I w Stany nie ma co uciekać. / Przecież piwo u nas zimne jak lód, / Dziewczęta słodkie jak miód!), przynosi prawdziwie batiarski rys. Zamiast uciekać przed problemami, narrator proponuje, by „schować ciężar naszych nieszczęść” i cieszyć się prostymi przyjemnościami życia. Odrzucenie emigracji do Stanów Zjednoczonych, symbolizujących nadzieję na lepsze życie dla wielu, jest tu kategoryczne. Powodem są właśnie te proste, lokalne radości: idealnie zimne piwo i „słodkie jak miód” dziewczęta. To esencja filozofii batiarów, dla których codzienne, autentyczne doznania w ich własnym mieście były cenniejsze niż jakiekolwiek dalekie obietnice.

W dalszej części utworu artysta wzmacnia swoje uczucia: „Якби ще десь раз я вродитися вмів, то / Тільки ві Львові! / Так люблю той Львів, що бракує ми слів, / Львів то є Львів!” (Gdybym jeszcze raz umiał się narodzić, to / Tylko we Lwowie! / Tak kocham ten Lwów, że brakuje mi słów, / Lwów to jest Lwów!). To wyznanie jest apoteozą miłości do miasta, podkreślającą jej niemal metafizyczny wymiar. Zdanie „Lwów to jest Lwów!” staje się ostatecznym, niepodważalnym credo, wyrażającym pełnię akceptacji i uwielbienia. W podobnym tonie utrzymana jest ostatnia strofa, ponownie kontrastująca Lwów z innymi światowymi metropoliami, takimi jak Wiedeń, Hongkong czy Nowy Jork, i utwierdzająca w przekonaniu o niezłomnej lojalności narratora.

Kluczem do pełnego zrozumienia piosenki jest kontekst kultury batiarskiej. Batiarzy to miejska subkultura Lwowa, która ukształtowała się w XIX i na początku XX wieku, podczas panowania Austro-Węgier, a później Polski. Byli to swego rodzaju „uliczni eleganci”, „rozrabiaki” i „zawadiaki”, którzy posługiwali się specyficznym dialektem zwanym bałakiem, będącym mieszanką ukraińskiego, polskiego, niemieckiego i jidysz. Ich świat kręcił się wokół lwowskich knajp, ulic i dzielnic, a ich styl życia charakteryzował się wesołym, często ironicznym podejściem do świata, a także bezpretensjonalną radością z życia.

Wiktor Morozow, znany ukraiński piosenkarz, kompozytor i tłumacz (m.in. serii książek o Harrym Potterze), odegrał kluczową rolę w odrodzeniu i popularyzacji batiarskich pieśni w niezależnej Ukrainie. Jak sam wyjaśnił w wywiadach, jego fascynacja batiarstwem zrodziła się w czasach studenckich, gdy w akademiku we Lwowie poznał „prawdziwych lwowskich batiarów” – pana Juzia i panią Zosię. Jak wspominał, „lubiliśmy z chłopakami wieczorami kupić buteleczkę, ich podpoić, i oni zaczynali sypać różnymi historyjkami. Faktycznie od nich po raz pierwszy usłyszałem batiarskie piosenki i dowcipy”. To z ich opowieści i pieśni czerpał inspirację. Sam tekst piosenki „Тільку Ві Львові” został napisany przez Bohdana Stelmacha.

Morozow świadomie dążył do odtworzenia autentycznego, nieco surowego stylu „podpitych batiarów gdzieś w knajpie”. W rozmowie z tvoemisto.tv z 29 marca 2018 roku, artysta podkreślał, że imponował mu „styl życia, który stał za batiarstwem, romantyka, ironiczne nastawienie do świata, nawet do najbardziej tragicznych wydarzeń”. To właśnie ta mieszanka romantyzmu, ironii i afirmacji życia wybrzmiewa w „Тільку Ві Львові”. Morozow traktuje Lwów jako coś znacznie więcej niż tylko miasto – dla niego to „mistyka”. W wywiadzie dla „Інтерв'ю з України” z 23 grudnia 2010 roku, artysta wyznał, że bez Lwowa popada w depresję, a jego mieszkanie na Ruskiej ulicy to dla niego dom, z którego „lubi widok na ratusz i poczucie przestrzeni”.

Zastanawiająca fraza w tekście to „Роздінуть, роззують, ще й і писок наб’ють” (Rozbiorą, rozkują, jeszcze i gębę nabiją). W kontekście batiarskim, które dopuszczało elementy psotliwości czy zawadiackości, a także biorąc pod uwagę ogólny, afirmujący charakter pieśni, nie należy interpretować jej dosłownie. Prawdopodobnie odnosi się ona do pełnego zanurzenia w lwowskiej gościnności i beztrosce, być może do punktu przesady czy beztroskiego nadużycia, charakterystycznego dla batiarskiego poczucia humoru. Może oznaczać, że Lwów jest miejscem, gdzie człowiek jest tak swobodny i tak dobrze się bawi, że zapomina o wszystkim, oddając się w pełni radościom życia. To rodzaj wesołego „zajęcia się” kimś do reszty, byle tylko świetnie się bawił.

Wydana w 2002 roku piosenka „Тільку Ві Львові” wpisała się w szerszy trend odrodzenia tożsamości kulturowej Ukrainy po upadku Związku Radzieckiego. W okresie, gdy kraj poszukiwał swoich korzeni i unikalnych cech, promocja lokalnego folkloru i specyfiki regionalnej, takiej jak kultura batiarów, nabierała szczególnego znaczenia. Pieśń stała się nie tylko wyrazem lokalnego patriotyzmu, ale także symbolem dumy z lwowskiego dziedzictwa i jego niepowtarzalnego charakteru. Po latach, fraza „Так люблю той Львів, що бракує ми слів” (Tak kocham ten Lwów, że brakuje mi słów) stała się wręcz skrzydlatym wyrażeniem i nieformalnym hymnem miasta.

Podsumowując, „Тільку Ві Львові (2002)” to znacznie więcej niż tylko piosenka – to sentymentalna podróż w głąb lwowskiej duszy, manifestacja niezłomnej miłości do miasta i jego unikalnej kultury batiarskiej. Wiktor Morozow i Batiar-Band „Hałyczyna” przekazują słuchaczom emocje, które łączą pokolenia Lwowian, utwierdzając w przekonaniu, że prawdziwe szczęście i piękno można odnaleźć tu, gdzie serce bije najmocniej – w ukochanym Lwowie.