Interpretacja В последний раз - ВИА Веселые ребята

„W ostatni raz” (В последний раз) w wykonaniu legendarnego radzieckiego zespołu wokalno-instrumentalnego ВИА „Веселые ребята” to utwór, który w rosyjskiej świadomości kulturowej zapisał się jako jeden z najbardziej wzruszających hymnów o rozstaniu i przemijającej miłości. Co ciekawe, niewiele osób zdaje sobie sprawę, że ta piosenka to rosyjska wersja hiszpańskiego przeboju „Porque te vas” (pol. „Bo odchodzisz”), skomponowanego w 1974 roku przez José Luisa Peralesa, a spopularyzowanego przez piosenkarkę Jeanette. Rosyjski tekst, który nadał utworowi zupełnie nową, słowiańską duszę, stworzył Władimir Ługowoj. Piosenka po raz pierwszy ukazała się w 1979 roku na albumie „Музыкальный глобус” (Muzyczny Globus), a zaśpiewała ją Ljudmiła Barykina, jedna z solistek zespołu.

Wydanie „Музыкального глобуса” miało specjalne znaczenie ideologiczne dla ZSRR. Płyta ukazała się przed Igrzyskami Olimpijskimi w Moskwie w 1980 roku, symbolizując deklarowaną otwartość na świat i prezentując radzieckie interpretacje popularnych zagranicznych hitów. W ten sposób „W ostatni raz” stało się mostem łączącym zachodnią wrażliwość muzyczną z radzieckim sposobem odczuwania i wyrażania emocji, jednocześnie pozostając w nurcie ówczesnego importozastępczego trendu, gdzie zagraniczne przeboje były „przykrywane” rodzimymi wersjami.

Sama piosenka to głęboko melancholijna opowieść o końcu pewnego etapu w życiu i nieuchronnym rozstaniu. Podmiot liryczny, najprawdopodobniej kobieta, mierzy się z pustką po odejściu ukochanej osoby. Pierwsze wersy: „Всё напоминает о тебе, А ты нигде” (Wszystko przypomina o tobie, A ciebie nigdzie nie ma) natychmiast wprowadzają w nastrój nostalgii i braku. Cały świat wokół, a w szczególności wspólne miejsca, takie jak „Комната с балконом и окном” (Pokój z balkonem i oknem), stają się niemymi świadkami minionej miłości, która „В последний раз” (Ostatni raz) widziała dwoje ludzi razem. Ta czystość i jasność pokoju może symbolizować zarówno wspomnienie niewinności i piękna związku, jak i bolesną pustkę, która po nim pozostała – miejsce nieskażone już obecnością tej drugiej osoby, ale jednocześnie pozbawione jej ciepła.

Refren jest kwintesencją emocjonalnego rozdarcia i siły utworu. Podmiot liryczny zdaje sobie sprawę, że czas leczy rany i że partner zapomni wszystko, co ich łączyło: „Время пройдёт и ты забудешь всё, что было С тобой у нас, с тобой у нас” (Czas minie i zapomnisz wszystko, co było Z nami, z nami). Mimo tego bolesnego przeświadczenia o nieuchronności zapomnienia ze strony drugiej osoby, padają słowa, które są jednocześnie deklaracją miłości i próbą odnalezienia wewnętrznej siły: „Нет, я не жду тебя, но знай, что я любила В последний раз” (Nie, nie czekam na ciebie, ale wiedz, że kochałam Po raz ostatni). To nie jest prośba o powrót, lecz raczej świadoma rezygnacja, połączona z silną potrzebą pozostawienia po sobie trwałego śladu uczucia. Powtórzenie frazy „В последний раз” niczym mantra podkreśla jej ostateczność i głęboki żal.

W kolejnych zwrotkach pojawia się refleksja nad przyszłością, pełna niepewności i wahań: „Дни пройдут, не знаю сколько зим, И сколько лет… Быть может я смогу быть счастлива с другим, А, может, нет” (Dni miną, nie wiem ile zim, I ile lat… Może będę szczęśliwa z innym, A może nie). To szczere wyznanie pokazuje ludzką naturę – próbę wyobrażenia sobie życia po stracie, ale też brak gwarancji na pełne odzyskanie radości. Podkreśla uniwersalność bólu rozstania. Mimo przemijania i zmienności świata – „Пусть ничто не вечно под Луной” (Niech nic nie będzie wieczne pod księżycem) – podmiot liryczny stawia sprawę jasno: „Но ни на час, Я не забуду дня, когда ты был со мной В последний раз” (Ale ani na godzinę, Nie zapomnę dnia, kiedy byłeś ze mną Po raz ostatni). Jest to deklaracja niezłomnej pamięci o najważniejszych chwilach, która staje się pocieszeniem i jednocześnie ciężarem.

Oryginalna hiszpańska wersja piosenki, „Porque te vas”, zyskała globalną sławę również dzięki filmowi „Cria Cuervos” (Wykorcz wrony) z 1976 roku, który zdobył Grand Prix na Festiwalu Filmowym w Cannes. Ta kinowa oprawa dodatkowo wzmocniła melancholijny, a jednocześnie uniwersalny charakter utworu o pożegnaniu i samotności. W wykonaniu ВИА „Веселые ребята”, z przejmującym wokalem Ljudmiły Barykiny i aranżacją Pawła Słobodkina, „В последний раз” stała się jedną z najbardziej rozpoznawalnych i lubianych piosenek epoki, symbolem słodko-gorzkich wspomnień o miłości, która odeszła, ale na zawsze pozostawiła ślad w sercu. To swoisty hymn dla pokolenia, które przeżywało swoje pierwsze miłości i rozstania w realiach późnego ZSRR.