Piosenka „Módl się i pracuj” autorstwa kultowego polskiego zespołu punkrockowego The Bill to oświecająca i bezkompromisowa interpretacja historycznej sentencji, która w rękach grupy z Pionek nabiera zupełnie nowego, krytycznego znaczenia. Utwór, który znalazł się na najnowszym albumie zespołu, zatytułowanym „The Kada”, wydanym w kwietniu 2024 roku, doskonale wpisuje się w ich punkrockową etos kwestionowania autorytetów i komentowania otaczającej rzeczywistości. Tytułowe „Ora et labora”, czyli „módl się i pracuj”, jest pierwotnie dewizą św. Benedykta z Nursji, założyciela zakonu benedyktynów, podkreślającą równowagę między życiem duchowym a pracą fizyczną, mającą prowadzić do duchowego wzrostu i ucieczki od bezczynności. The Bill jednak odwraca to przesłanie, używając go jako gorzkiej satyry na ślepe posłuszeństwo, dogmatyzm i instrumentalizację wiary oraz pracy.

Pierwsze wersy: „Przestań myśleć, zacznij wierzyć / wiara czyni cuda i pozwala przeżyć. / Na kolana, wypnij dupę, / gdy cię kopią, to cierpienie traktuj jak pokutę” od razu uderzają w ton cynicznej instrukcji dla człowieka, który ma zrezygnować z racjonalnego myślenia na rzecz bezkrytycznej wiary. To wezwanie do mentalnej kapitulacji, do przyjęcia cierpienia jako elementu pokuty, a nie jako powodu do buntu. Użycie wulgaryzmu „wypnij dupę” wzmacnia poczucie poniżenia i uległości, które ma być akceptowane w imię jakiegoś wyższego (lecz nieokreślonego) celu. To ostry komentarz do postaw, które promują pasywność i akceptację opresji, zamiast zachęcać do refleksji i sprzeciwu.

Refren jest esencją przekazu piosenki, wielokrotnie powtarzającym ironiczną parafrazę benedyktyńskiego hasła: „Módl się i pracuj, pracuj i się módl, / ora et labora, jedna prawda, jeden bóg. / Polityka to religia, kto nie nasz, ten wróg”. Fraza „jedna prawda, jeden bóg” wskazuje na monopolizację myślenia i narzucanie jedynej słusznej wizji świata, typową dla systemów totalitarnych i fundamentalistycznych. Kluczowe jest stwierdzenie „polityka to religia, kto nie nasz, ten wróg”, które wprost demaskuje groźną symbiozę polityki i religii, gdzie ideologia polityczna staje się nowym wyznaniem, a ci, którzy nie pasują do narzuconej narracji, automatycznie stają się wrogami. Takie połączenie prowadzi do podziałów, nienawiści i wykluczenia, co jest wyraźną krytyką tendencji obserwowanych w społeczeństwie.

Drugi fragment tekstu kontynuuje ten sam motyw: „Zagryź wargi, ściśnij pięści, / gdy uwierzysz, będzie proste to co w głowie się nie mieści. / Syp popioły, przestań wątpić, / pytań nie zadawaj, bo kto pyta ten pobłądzi”. To propaganda ignorancji i potulności. Obietnica prostoty w zamian za wiarę ma uśpić krytyczne myślenie. Zdanie „kto pyta ten pobłądzi” jest przerażającym wezwaniem do zaniechania wszelkich dociekań, do akceptacji dogmatów bez analizy. W punkrockowej twórczości The Bill, zespołu aktywnego od 1986 roku, często obecne są takie bezkompromisowe teksty demaskujące zakłamanie i nietolerancję. Dariusz „Kefir” Śmietanka, gitarzysta i wokalista The Bill, jest również autorem tekstów na nowej płycie „The Kada”, co podkreśla spójność przekazu.

Ostatnia zwrotka, „Giń za wiarę, czuj że boli, / tylko prawda objawiona może nas wyzwolić. / Pracuj ciężko, czyń pokutę, / i pamiętaj, że bezczynność może zabić duszę”, jest kulminacją tego ponurego obrazu. Zachęca do poświęcenia życia dla narzuconej „prawdy objawionej”, która rzekomo ma przynieść wolność, ale w rzeczywistości prowadzi do cierpienia i autokastracji intelektualnej. Nawiązanie do „bezczynności, która może zabić duszę” przewrotnie odnosi się do oryginalnej dewizy benedyktyńskiej, gdzie bezczynność rzeczywiście była wrogiem duszy, ale w kontekście dążenia do Boga i doskonalenia siebie. W interpretacji The Bill staje się to jednak motywacją do niewolniczej pracy i posłuszeństwa, mającego zapobiec myśleniu, które mogłoby doprowadzić do kwestionowania systemu. Utwór kończy się ostrzeżeniem „Wróg! Wróg!”, potęgującym atmosferę zagrożenia i paranoi, gdzie każdy inny jest potencjalnym zagrożeniem.

„Módl się i pracuj” to nie tylko piosenka, ale manifest przeciwko systemom (politycznym, religijnym czy społecznym), które dążą do uniformizacji myśli i zachowań, manipulują ludźmi poprzez strach i obietnice zbawienia w zamian za posłuszeństwo. The Bill, znany z występów na festiwalach takich jak Jarocin, konsekwentnie buduje swoją tożsamość na buncie i krytyce. Gościnny udział Artura „Soko” Soczewicy, dawnego wokalisty zespołu, w nagraniu nowej wersji utworu na album „The Kada” dodaje mu symbolicznej wagi, łącząc historię zespołu z jego aktualnym przesłaniem. To mocne i aktualne przypomnienie o wadze niezależnego myślenia i sprzeciwu wobec wszelkich form opresji.