Interpretacja Lusterka - Sw@da x Niczos

Utwór „Lusterka” duetu Sw@da x Niczos to niezwykle emocjonalna i wielowymiarowa opowieść o wewnętrznych zmaganiach, konfrontacji z opinią otoczenia oraz poszukiwaniu ukojenia. Piosenka, wykonana w mikrojęzyku podlaskim, który stanowi połączenie gwar polsko-białorusko-ukraińskich z pogranicza, od samego początku wzbudziła spore zainteresowanie i dyskusje, stając się jednym z kandydatów do reprezentowania Polski na Eurowizji 2025. Artyści, Wiktor Szczygieł (Sw@da) i Nika Jurczuk (Niczos), pochodzący odpowiednio z Białegostoku i Bielska Podlaskiego, czerpią inspiracje z magii swojego regionu, łącząc tradycyjne elementy ludowe z nowoczesnymi brzmieniami elektronicznymi, takimi jak baile funk, afrobeat czy jersey club, tworząc unikalny gatunek, który nazywają „Podlasie Bounce”.

Centralnym punktem utworu jest powtarzający się refren, który odmalowuje obraz publicznego osądu i głębokiego cierpienia: „Vse lude v selie pudnialisie / Sełom sudiat mene / Razorvałoś, razsypałoś serce / Stała bolna mnie” („Wszyscy ludzie w wiosce zebrali się / Cała wieś mnie osądza / Rozerwało, rozsypało się serce / Odczuwam ból”). Te słowa oddają poczucie bycia pod lupą, poddawanym bezlitosnej ocenie przez lokalną społeczność, co prowadzi do rozpadu wewnętrznego świata podmiotu lirycznego. Powtarzalność tych wersów podkreśla natarczywość i wszechobecność bólu, który staje się nieodłączną częścią egzystencji.

Kolejna zwrotka wprowadza motyw srebrnego lusterka, w którym podmiot liryczny przegląda się, podziwiając swoją twarz: „U srebrne lusterka uzirałasia / Da lička dzivavałasia / Oj ličku, dyj rumianku / Haruješ biez ustanku” („W srebrne lusterko się wpatrywałam / W zadumę popadałam / O twarzyczko, ty rumianku / Martwisz się bez ustanku”). Lusterko staje się tutaj symbolem introspekcji, miejsca, gdzie można zmierzyć się z własnym odbiciem i skrywanymi emocjami. „Rumianek”, tradycyjnie kojarzony ze zdrowiem, niewinnością lub zakłopotaniem, w tym kontekście „pracuje bez ustanku”, co można interpretować jako nieustanne wysiłki w utrzymaniu pozorów, ukrywaniu prawdziwego stanu emocjonalnego lub po prostu zmęczenie spowodowane ciągłym napięciem i próbą sprostania oczekiwaniom. Nika Jurczuk, wokalistka duetu, tłumaczy, że piosenka opowiada o wewnętrznym krytyku, o tym, jak „sami siebie trochę ‘dojeżdżamy’ w różnych sytuacjach” i że to właśnie my jesteśmy dla siebie największymi krytykami, a nie ludzie wokół. Dodaje, że sytuacja z wsią i sądem jest tu przedstawiona w sposób „przewrotny”.

Dalsze wersy pogłębiają poczucie beznadziei i wszechogarniającej paranoi: „Było b charašo zabyt' pra toje / Novyj dzień, bolše boli, nowy dzień paranoji / Jak zahłušyt' hetu bol / Mnie treba pačuć ad nowa, na sercy tolki choład / Okružaje paranoja, paranoja / Paranoja, paranoja, paranoja”. Pragnienie zapomnienia zderza się z brutalną rzeczywistością, gdzie każdy nowy dzień przynosi kolejną dawkę cierpienia i niepokoju. Chłód w sercu symbolizuje emocjonalne odrętwienie, a wielokrotnie powtarzana „paranoja” podkreśla stan ciągłego lęku i poczucia zagrożenia. Jest to obraz osoby uwięzionej we własnym umyśle, desperacko szukającej sposobu na uciszenie wewnętrznego chaosu.

Finałowa zwrotka to moment samookreślenia i bolesnej refleksji: „Rozohnajte dumki / Heta maja vina / Ja słaba, naivna, stomlena / V kletcy żyła, mnie bolna”. Podmiot liryczny przyznaje się do własnej słabości, naiwności i zmęczenia, akceptując winę, co jest próbą zrozumienia i może, w dalszej perspektywie, wyzwolenia się z cierpienia. Obraz życia „w klatce” doskonale oddaje poczucie uwięzienia, braku wolności i duszącej presji, która doprowadziła do obecnego stanu bólu.

W kontekście występów na Eurowizji, „Lusterka” wywołały debatę na temat języka podlaskiego, zwanego przez mieszkańców „po swojomu”. Artyści świadomie postawili na promowanie bogactwa kulturowego Podlasia, podkreślając, że Polska to kraj o różnorodnym dziedzictwie językowym i kulturowym. Sw@da i Niczos, współpracując z ludźmi takimi jak Ola z białoruskiego Studia Folkloru Podlaskich Białorusinów Żemerwa, manifestują swoje zaangażowanie w wspieranie artystów z Białorusi i promowanie dziedzictwa regionu, łącząc to z nowoczesnymi produkcjami. Wiktor Szczygieł (Sw@da), polsko-kolumbijski producent, czerpie inspiracje z tego, jak mogłaby brzmieć tradycyjna muzyka z białoruskich wsi, gdyby była połączona z nowoczesnymi instrumentami elektronicznymi. Nika Jurczuk (Niczos) natomiast jest mocno zakorzeniona w folklorze Podlasia. Ta odwaga w eksperymentowaniu i celebracja różnorodności sprawiają, że utwór „Lusterka” jest nie tylko osobistą spowiedzią, ale także silnym manifestem kulturowym, który prowokuje do refleksji nad tożsamością i przynależnością.