Interpretacja Pe cimpoi - Sandu Ciorba

"Pe cimpoi" Sandu Ciorby to utwór, który zyskał status globalnego fenomenu internetowego, choć jego korzenie tkwią głęboko w tradycyjnej rumuńskiej muzyce Romów (manele) oraz transylwańskim folklorze. Alexandru Ciorbă, znany jako Sandu Ciorbă, jest rumuńskim piosenkarzem i autorem tekstów urodzonym w Klużu-Napoce, o romskim dziedzictwie. Jego twórczość, charakteryzująca się unikalnym i często opisywanym jako "dziwny" stylem muzycznym i wizualnym, stała się wiralem m.in. w Polsce. Sam utwór "Pe cimpoi" (co oznacza "Na cimpoiu" lub "Z cimpoiem") został w 2015 roku żartobliwie nominowany przez Huffington Post UK do miana "najdziwniejszego wideo w internecie", zdobywając ponad 54 miliony wyświetleń.

Tekst piosenki, choć na pierwszy rzut oka prosty i powtarzalny, jest kwintesencją ludowej zabawy i wspólnoty. Opowiada o zaproszeniu dla "badea" (młodego mężczyzny, kochanie/miły), aby przyszedł do wsi, ale koniecznie z cimpoiem ("cand vi bade pe la noi sa nu vi fara cimpoi"). To zaproszenie podkreśla kluczową rolę instrumentu w wiejskich uroczystościach. Cimpoi, czyli rumuńska dudy, to tradycyjny instrument dęty, który był powszechny w całej Europie do XVI wieku, a w Rumunii używany był nawet na dworach. Współczesny rumuński cimpoi jest zazwyczaj wykonany ze skóry kozy i składa się z worka (burduf), piszczałki melodycznej (carabă) oraz piszczałki burdonowej (bâzoi). Chociaż jego użycie drastycznie zmalało po I wojnie światowej, a dziś jest grany głównie przez nielicznych starszych ludzi, Sandu Ciorba przywrócił mu życie w masowej świadomości.

Centralnym motywem utworu jest taniec i radość z nim związana: "da pa cimpoi da pa cimpoi joaca fetele la noi" ("na cimpoiu, na cimpoiu dziewczyny u nas tańczą"). Piosenka zachęca wszystkich do zabawy, z dziewczynami tańczącymi do melodii cimpoiu i chłopcami u ich boku ("si feciorii langa ele opa dele da da la / sa nu fie singurele opa dele da da la"). Powtarzające się frazy, takie jak "hu iu iu iu iu", "opa dele da da la" i "a iu ca iu", choć mogą wydawać się onomatopeiczne i pozbawione głębszego znaczenia, pełnią funkcję rytmiczną i hipnotyzującą, wprowadzając słuchacza w trans taneczny. Tworzą one energetyczną i porywającą atmosferę, która jest znakiem rozpoznawczym manele i romskiej muzyki ludowej. Jeden z komentujących sugerował, że "a iu ca iu" może oznaczać "you like me", choć inni uważają to za onomatopeję. Niezależnie od dokładnego tłumaczenia, te dźwięki są esencją spontanicznej radości i zaangażowania w muzykę.

Utwór gloryfikuje unikalność cimpoiu "badea", twierdząc, że "n-ui cimpoi ca a lui badea cand incepe a canta" ("nie ma takiego cimpoiu jak u badea, kiedy zaczyna grać"). To nie tylko hołd dla instrumentu, ale i dla umiejętności grającego, który potrafi porwać wszystkich do tańca. Scena, w której "siedem dziewcząt kołysano, gdy cimpoi grał" ("sapte fete am leganat opa dele da da la / cand cimpoiu o cantat opa dele da da la"), a także przysięga starszych mieszkańców wsi, że "to jest prawdziwy taniec" ("s-o jurat batrani in sat opai dele da da la / asta ii joc adevarat ai dele da da la"), podkreślają autentyczność i głębokie zakorzenienie tej muzyki w tradycji. Piosenka staje się hymnem na cześć lokalnego dziedzictwa i radości z jego pielęgnowania.

Fenomen "Pe cimpoi" wykracza poza rumuńskie granice. Stał się popularny w wielu krajach, w tym w Polsce, gdzie widzowie i krytycy określali go jako "kawał gówna, ale oglądam to po raz piąty" – co świadczy o jego specyficznym, wciągającym uroku. To piosenka, która, mimo pozornej prostoty i powtarzalności, ma niezwykłą zdolność do generowania radości i wspólnego celebrowania, co jest uniwersalnym językiem muzyki ludowej. Współpraca Sandu Ciorby z Viper Production, studiem muzycznym poświęconym muzyce Romów, dodatkowo umiejscawia utwór w kontekście tej bogatej kultury. Tekst piosenki, celebrujący taniec, instrument i wspólnotę, jest radosnym przypomnieniem o sile tradycji i bezpretensjonalnej zabawy.