Interpretacja Hollands Glorie - Richard Hol

W utworze „Hollands Glorie” autorstwa Richarda Hola, wybitnego holenderskiego kompozytora i dyrygenta drugiej połowy XIX wieku, odnajdujemy kwintesencję narodowego patriotyzmu, charakterystycznego dla epoki, w której kompozytor tworzył. Hol, urodzony w Amsterdamie w 1825 roku i zmarły w Utrechcie w 1904 roku, był twórcą wielu popularnych pieśni patriotycznych, które kształtowały holenderską tożsamość narodową, podobnie jak jego inne znane utwory, takie jak „Waar de blanke top der duinen” czy „De paden op, de lanen in”. Chociaż tytuł „Hollands Glorie” jest często kojarzony z późniejszą powieścią Jana de Hartoga z 1940 roku i jej adaptacjami filmowymi, te konkretne słowa, ich ton i styl, jasno wskazują na patriotyczną lirykę z epoki, w której żył i tworzył Richard Hol.

Pierwsza strofa piosenki rozpoczyna się od wzruszającego wyznania: „Hart klopt ons met hooger slagen / Holland, bij uw dierb’ren naam”. Jest to wyraz głębokiej miłości i dumy z ojczyzny, podkreślający jej chwalebną i nieskazitelną reputację, roznoszoną „langs zee en strand” – zarówno na morzu, jak i na lądzie. Podkreślona zostaje idea nieprzemijającej chwały, która rośnie wraz z dumą, jaką obywatele czują, wypowiadając imię swego kraju. Odniesienie do „daden… door der vad’ren moed gewrocht” uwydatnia nieśmiertelność heroicznych czynów przodków, których odwaga i poświęcenie („goed en bloed gekocht”) stanowią fundament narodowego dziedzictwa. Jest to przypomnienie, że to krew i wysiłek poprzednich pokoleń ukształtowały Holandię, a jej chwała ma pozostać „bovenal” – ponad wszystkim.

Druga strofa przyjmuje formę uroczystej modlitwy, skierowanej do Boga: „Zegen - God! oud Hollands grond”. Pieśń prosi o boskie błogosławieństwo dla ziemi holenderskiej, która została „przez der vad’ren bloed geheiligd” – uświęcona krwią przodków. Jest to prośba o opiekę nad krajem w trudnych chwilach („menig bangen stond”), aby pozostał bezpieczny dzięki Bożej wierności i mocy. Centralnym punktem tej modlitwy jest pragnienie, by Holandia wychowała „zoons den vad’ren waard” – synów godnych swoich ojców, bogatych w cnoty i o silnym charakterze. Tekst wzywa do ciągłego pielęgnowania w sercach obywateli „Liefde tot hun land en vorst” – miłości do kraju i władcy, co w kontekście historycznym odnosi się do holenderskiej monarchii, Domu Orańskiego. Prośba o zachowanie dziedzictwa przodków, a także o „zegen, bloei en vrede”, jest wyrazem głębokiego pragnienia dobrobytu i pokoju, z modlitewnym wezwaniem „Hoor, verhoor die bede, God, voor’t vaderland!”.

Ostatnia strofa to bezpośrednie wezwanie do „Hollands zonen” – synów Holandii, aby udowodnili swoją wartość, odzwierciedlając „’t Bloed van d’ouden heldenaard” – krew starożytnych bohaterów. Kładzie nacisk na kultywowanie cech przodków: bycie dumnym i odważnym, pobożnym i dobrym, spokojnym duchem, lecz gorącym krwią, wiernym i mądrym. Jest to apel do przyszłych pokoleń, aby podtrzymywały te cnoty, które ukształtowały naród. Pieśń przygotowuje także na najgorszy scenariusz: „En dreigt - wat God verhoed’! / De krijg met fellen gloed” – gdy wojna zagrozi z żarliwym blaskiem. W takiej sytuacji Holendrzy mają zwrócić „’t oog op God, Oranje, aan’t hoofd” – wzrok na Boga i ród Orański, jako na swoich przewodników i symbol nadziei, by „Oud Hollands glorie niet gedoofd!” – stara chwała Holandii nie zgasła. Utwór kończy się potężnym wezwaniem do walki wiernością i odwagą „In nood en dood”, wiernym hasłu przodków: „«Goed en bloed voor ‘t vaderland!»”, co oznacza oddanie dóbr i krwi dla ojczyzny.

„Hollands Glorie” Richarda Hola jest więc hymnem na cześć holenderskiego ducha, historii i dziedzictwa. To kompozycja, która nie tylko wyraża miłość do ojczyzny i szacunek dla przodków, ale także stanowi moralny drogowskaz dla przyszłych pokoleń, wzywając je do podtrzymywania narodowych wartości i obrony kraju w każdej sytuacji. Utwór ten, choć być może mniej znany niż inne dzieła o tym samym tytule, doskonale wpisuje się w nurt patriotycznej twórczości Hola, który za życia był centralną postacią holenderskiego życia muzycznego, dyrygując koncertami i wprowadzając publiczność w dzieła Liszta, Berlioza i Wagnera, jednocześnie tworząc muzykę pod wpływem Beethovena, Mendelssohna i Schumanna. Jego konserwatywny styl muzyczny był zręcznie łączony z porywającymi, narodowymi tekstami, co sprawiało, że jego dzieła były powszechnie cenione i wykonywane.