Piosenka „To my Polacy” Pięć Dwa Dębiec, nagrana z udziałem Ascetoholix, to jeden z najbardziej kontrowersyjnych i jednocześnie ikonicznych utworów polskiego hip-hopu początku XXI wieku. Wydana w 2003 roku na albumie „P-ń VI”, stanowi bezkompromisową, a momentami wręcz brutalną, interpretację polskiej tożsamości, przefiltrowaną przez pryzmat ulicznej rzeczywistości. Utwór ten z miejsca wywołał dyskusje ze względu na swój prowokacyjny charakter i bezlitosne obnażanie narodowych przywar.

Refren, powtarzany wielokrotnie, staje się mantrą samoidentyfikacji z negatywnymi stereotypami: „Głos kraju mataczy – to my, Polacy! Głos kraju bez pracy – to my, Polacy! Tu żyjąc walczysz – to my, Polacy! Wiesz, co to znaczy – to my, Polacy! Bez wódki grymasy – to my, Polacy! Stale bez kasy – to my, Polacy! Wieczne cwaniaki – to my, Polacy!”. Te słowa to nie tylko autoironia, ale i gorzka konstatacja, że przetrwanie w Polsce często wiąże się z koniecznością bycia „cwaniakiem” i wieczną walką, a alkohol jest stałym elementem krajobrazu.

Hans, główny twórca projektu 52 Dębiec, maluje obraz Polski jako „Meksyku, o jakim nawet nie śnisz”, kraju Trzeciego Świata, gdzie panuje chaos i korupcja. Jednakże, pomimo tej surowej oceny, pojawia się perwersyjna duma w słowach: „lubię własne śmieci”. Jest to przejaw lokalnego patriotyzmu, który akceptuje niedoskonałości, ale jednocześnie odmawia poddania się. Linia „Żaden madafaka nie podskoczy do Polaka!” uderza w ton bezkompromisowej narodowej dumy, stawiającej Polaków ponad innymi, nawet w obliczu samokrytyki.

Piosenka otwarcie dotyka tematów nacjonalizmu i ksenofobii. Deklaracje takie jak „Wole polskie gówno w polu, niż fiołki w Neapolu” czy „Kto nie z nami ten frajer!” ukazują ekstremalny, wykluczający patriotyzm, głęboko zakorzeniony w buncie i nienawiści do „wroga”, połączonej z miłością do Boga. Największe kontrowersje wzbudziły jednak wersy „Nacjonalizm! W górę ręce kto jest z nami / Za wolność, za kraj, sieg Hans, Pięć Dwa gra!” oraz te pojawiające się pod koniec utworu: „niech nie włazi żaden pedofil lub gej / To mnie razi, lepiej wiej, a w mej / Nienawiści także ateiści, sataniści / W łagrze możecie pozdychać”. Te fragmenty, często interpretowane jako literalne wyrazy nienawiści, sprawiły, że utwór był postrzegany jako manifest radykalnych poglądów. W wywiadzie dla CGM.pl Hans przyznał, że utwór „To my!” (znany jako „To my Polacy”) sprawiał najwięcej kłopotów, a wizje remikserów nie dorównywały oryginałowi, co świadczy o jego specyficznym, niełatwym do powielenia charakterze.

Tekst odzwierciedla również cyniczną mentalność przetrwania w społeczeństwie, gdzie „kto kombinuje, ten żyje”. Zasada „Taniej kupię, drożej sprzedam” staje się normą, a picie alkoholu za trzech jest elementem codzienności, niemal rytuałem, celebrowanym „za zdrowie dziadka” i „polskich, pięknych kobiet”.

Wersy o konsekwencjach czynów, nawet tych popełnionych pod wpływem alkoholu („Następstwa Twoich czynów chwycą Cię za łeb synu / mimo że się piło, potem biło”), wprowadzają element refleksji i ostrzeżenia. Podkreślają, że żadne działanie nie pozostaje bez echa i „konsekwencje nie giną, dojrzeją jak wino”. To pewnego rodzaju moralitet, choć osadzony w brutalnej rzeczywistości.

Utwór zamyka się w tonie anarchii i braku porządku: „Nie ma ładu, nie ma składu / Tu jest chaos, zęby naostrz”. Cyniczne stwierdzenie „Polska dla Polaków? Dla przekrętów i bydlaków!” jest ostrą autooceną stanu państwa i społeczeństwa. Piosenka, która została wykorzystana jako ścieżka dźwiękowa do filmu „Yuma”, to nie tylko opis, ale i manifest. Pięć Dwa Dębiec wraz z Ascetoholix stworzyli utwór, który nie boi się poruszać trudnych tematów, prowokować i zmuszać do refleksji nad tym, co to znaczy być Polakiem w postkomunistycznej, często chaotycznej i pełnej sprzeczności rzeczywistości. Jej długotrwała popularność, pomimo i dzięki kontrowersjom, świadczy o tym, że uderzyła w czuły punkt polskiej tożsamości.