Interpretacja A Liberal Education - New Model Army

„A Liberal Education” zespołu New Model Army to utwór stanowiący ostrą, prowokacyjną krytykę pewnych aspektów współczesnego społeczeństwa i wychowania, ujętych w ramy tytułowej „liberalnej edukacji”. Piosenka, pochodząca z wczesnego okresu twórczości zespołu, często pojawiała się na wydawnictwach takich jak ich debiutancki album „Vengeance” (choć w późniejszych reedycjach bywa dodawana do „The Ghost of Cain” z 1986 roku), i już wtedy Justin Sullivan poświęcił jej cały dzień nagrań, co świadczy o jej znaczeniu i ambicji twórczej.

Tekst rozpoczyna się od serii bolesnych deklaracji: „Zabierzcie naszą historię / Zabierzcie naszych bohaterów / Zabierzcie nasze wartości / I zostawcie nas tu z niczym”. To mocne otwarcie od razu sygnalizuje centralny temat utworu – pozbawianie tożsamości. Podmiot liryczny zarzuca, że w imię jakiegoś wyższego (liberalnego) celu, odebrano mu fundamentalne elementy konstruujące jego poczucie przynależności i sensu. Ten proces jest kontynuowany w dalszej części utworu, gdzie padają słowa: „Zabierzcie naszych idoli / Zabierzcie naszą wiarę / Zabierzcie naszą nienawiść / I włóżcie nas w tę pustkę”. Usunięcie nawet „nienawiści” w kontekście pozostałych „strat” jest szczególnie uderzające – sugeruje, że w imię wykorzeniania negatywnych emocji, pozbawia się również możliwości kształtowania silnych przekonań i obrony siebie, pozostawiając jednostkę w emocjonalnej i ideologicznej próżni. Justin Sullivan sam określił tę piosenkę jako „całkowite obsmarowanie niemal wszystkiego, co Lewica ceni” oraz „krzyk wściekłości na etos pokolenia baby boomers”. Co ciekawe, mimo że New Model Army często postrzegano jako zespół lewicowy, Sullivan podkreślał, że w ich twórczości nie ma jednej „linii partyjnej”, a "A Liberal Education" jest utworem "absolutnie nienależącym do lewicy", a wręcz „głęboko reakcyjnym”.

W tej pozornej pustce następuje gorzka ironia: „Potem mówicie: bądźcie sobą, dogadzajcie sobie / Wyrażajcie siebie bardziej / Macie prawo robić, co chcecie / Bo tak naprawdę wcale nas to nie obchodzi”. To oświecenie w liberalnym duchu, które rzekomo ma prowadzić do samorealizacji, w rzeczywistości okazuje się być obojętną kapitulacją. System czy autorytet, który „odebrał” te wszystkie elementy tożsamości, następnie dystansuje się, nie oferując żadnego realnego wsparcia ani wyzwania. Zauważa się, że dorosłych w USA „przeraża ich dzieci” i że uchylają się od odpowiedzialności „walki” z nimi, co prowadzi do braku szacunku.

Kluczowe przesłanie utworu koncentruje się wokół odrzucenia łatwych zwycięstw i pragnienia autentycznej walki: „Nie chcieliśmy zwycięstwa / Chcieliśmy tylko walczyć / Ale wy nie chcieliście walczyć / Po prostu poddaliście się / Zepsuliście każdą grę / Zerwaliście wieczny łańcuch / I nikt was nie szanuje za waszą słabość”. To jest serce interpretacji New Model Army – prawdziwy rozwój i szacunek zdobywa się poprzez konfrontację i walkę, nie przez unikanie konfliktu. Sullivan uważał, że dzieci stają się silne i dorosłe, walcząc z dorosłymi i autorytetami. Łatwe poddanie się, bez stoczenia prawdziwej bitwy, jest postrzegane jako słabość, która nie budzi szacunku. Metafora „ogrodu Eden” i „żelaznych murów” dodatkowo podkreśla to uczucie. W obu przypadkach, upadek następuje zbyt łatwo – jabłko spada, gdy ledwo się o drzewo oparto, a mury runą po samym szeptaniu. Nie ma tu heroicznej batalii, tylko pasywna kapitulacja, co prowadzi do sytuacji, w której „daliście nam to, o co prosiliśmy / Ale nigdy tego, czego chcieliśmy”.

Utwór ten, zdaniem Sullivana, wydaje się nadal aktualny zarówno muzycznie, jak i tekstowo, nawet po latach, gdy zagrali go ponownie w 2013 roku. Jest to świadectwo jego ponadczasowej trafności jako komentarza do sposobu, w jaki społeczeństwo czasem formuje jednostki, pozbawiając ich wewnętrznej siły i autentyczności, a także krytyki polityki unikania konfrontacji, która ostatecznie prowadzi do utraty autorytetu i szacunku. New Model Army, działający poza głównym nurtem i nigdy nie mający singla w Top 20, zdołał zachować swobodę twórczą i nie ugrzązł w jednym miejscu, co pozwoliło im konsekwentnie eksplorować złożone idee społeczne i polityczne.