Interpretacja Levan Polkka - Loutima

"Ievan Polkka" to fińska piosenka o niezwykłej historii, która z lokalnej melodii ludowej stała się globalnym fenomenem internetowym. Choć w zapytaniu pojawia się nazwa „Loutima”, utwór jest szeroko znany dzięki aranżacji fińskiego kwartetu a cappella Loituma. Tekst, do tradycyjnej fińskiej melodii, napisał w 1928 roku Eino Kettunen. Piosenka jest śpiewana w dialekcie wschodniego Savo, używanym w Karelii Północnej, co sprawia, że dla niektórych Finów bywa trudna do zrozumienia.

Sercem utworu jest opowieść o młodej Ievie (dialektalna forma imienia Eeva, czyli Ewa) i zakochanym w niej młodzieńcu. Narrator, podmiot liryczny, opowiada o radości tańca polki, który porwał go, gdy usłyszał jej rytm dobiegający od sąsiadów: „Nuapurista kuulu se polokan tahti / Jalakani pohjii kutkutti” („Od sąsiadów dochodził rytm polki / Moje stopy rwały się do tańca”). Ieva jest pilnowana przez swoją matkę, ale sprytna dziewczyna potrafi ją zwieść, aby móc tańczyć z ukochanym. Kluczowym motywem jest tu przekora i bunt przeciwko autorytetowi, co widać w wersach takich jak „Sillä ei meitä silloin kiellot haittaa / Kun myö tanssimme laiasta laitaan” („Bo nam wtedy zakazy nie przeszkadzają / Kiedy tańczymy na całego”).

W kolejnych zwrotkach pojawia się obraz radosnej zabawy – Ieva uśmiecha się, ludzie życzą jej szczęścia, a skrzypce „piszczą i zawodzą”. Mimo potu i zmęczenia („Peä oli märkänä jokaisella” – „Głowa była mokra u każdego”), młodzieniec deklaruje, że to mu nie przeszkadza, gdy „tańczy na całego”. Matka Ievy, niepocieszona zachowaniem córki, ukrywa się w swoim pokoju, nucąc hymny, podczas gdy młodzi bawią się dalej. Narrator bagatelizuje opinię starszych, podkreślając, że dla niego liczy się tylko taniec z Ievą.

Istotną częścią piosenki są również powtarzające się fragmenty nonsense syllables, takie jak „Salivili hipput tupput täppyt / Äppyt tipput hilijalleen” czy rozbudowane sekcje scat-u „Hilipati hilipati hilipati hillaa” i „Rimpatirallaa ripirapirallaa”. Jak wyjaśnia strona Loitumy, w ich a cappella aranżacji część tych sylab stanowi akompaniament, a solowa partia Hanni Autere składa się z losowych, improwizowanych sylab, które nie mają żadnego znaczenia. Te bezsensowne wokalizacje, charakterystyczne dla muzyki ludowej, dodają utworowi lekkości i zapadającej w pamięć melodyjności.

Piosenka ma długą historię, sięgającą końca XVIII wieku, a melodia znana jest także pod nazwą „Savitaipaleen polkka”. Jej współczesna, globalna popularność to zasługa przypadku. W 1996 roku fiński kwartet a cappella Loituma nagrał swoją wersję utworu na debiutancki album. Choć w Finlandii i Rosji była już znana, reszta świata odkryła ją w 2006 roku, kiedy to fragment utworu stał się częścią fenomenu internetowego znanego jako „Loituma Girl” lub „Leekspin”. Flashowa animacja przedstawiająca postać anime Orihime Inoue z serialu „Bleach” kręcącą porem (lub cebulą dymką) w rytm beztroskiego scat-u Loitumy, rozprzestrzeniła się wirusowo, przyczyniając się do olbrzymiego sukcesu utworu. To zapoczątkowało nową erę dla „Ievan Polkka”, która od tego czasu była remiksowana, coverowana (na przykład przez Hatsune Miku w 2007 roku, która również kręciła porem), i stała się podstawą dla wielu innych memów, w tym popularnego w 2020 roku „Cat Vibing to Street Musician’s Ievan Polkka” z tureckim muzykiem Bilalem Göregenem.

Członkowie Loitumy wyrażają radość z uwagi, jaką „Ievan Polkka” zdobyła na świecie. Jak podkreślają, prostota melodii, chwytliwy rytm i egzotyczne dla wielu słuchaczy brzmienie języka fińskiego przyczyniły się do jej transgeneracyjnego i ponadjęzykowego sukcesu. Hanni Autere, jedna z wokalistek Loitumy, wspomina w wywiadach na swoim kanale YouTube, jak powstała aranżacja i jak sława piosenki zmieniła ich życie. Loituma, która powstała w 1989 roku i była znana z łączenia fińskiej tradycji wokalnej z brzmieniem kantele (tradycyjnego fińskiego instrumentu), nie spodziewała się tak ogromnego, globalnego zasięgu dla „Ievan Polkka”. Mimo że utwór bywa mylony z tradycyjną pieśnią ludową, tekst Eino Kettunena był chroniony prawem autorskim do 1 stycznia 2024 roku.

W ostatnich zwrotkach narrator nadal wyraża swoją niezłomną postawę wobec matki Ievy. Kiedy wracają do domu po zabawie, a matka Ievy krzyczy, a sama Ieva zaczyna płakać, młodzieniec mówi: „Minä sanon Ievalle mitäpä se haittaa / Laskemma vielähi laiasta laitaa” („Mówię Ievie, co to szkodzi / Będziemy jeszcze tańczyć na całego”). Wprost zwraca się do matki Ievy, mówiąc: „Muorille sanon jotta tukkee suusi / En ruppee sun terveyttäs takkoomaa” („Babie mówię, żeby zamknęła gębę / Nie będę dbał o twoje zdrowie”). Odgraża się, że jeśli matka Ievy nie pójdzie spać, to „nie będzie odpowiedzialny za swoje czyny”. Deklaruje, że Ieva będzie jego, bez względu na wszystko: „Suat männä ite vaikka lännestä ittään / Vaan minä en luovu Ievasta” („Możesz iść sobie choćby na wschód i zachód / Ale ja Ievy nie porzucę”). Tańcząc "na całego", młodzieniec pokazuje swoją odwagę i upartość, nie przejmując się opinią i zakazami.

„Ievan Polkka” to hymn młodości, wolności i miłości, która przezwycięża wszelkie przeszkody. Jej żywy rytm i bezpretensjonalne teksty, a także dodające lekkości i humoru improwizowane wokalizacje, sprawiły, że piosenka ta, od początkowego lokalnego fenomenu, rozwinęła się w globalny symbol radości i swobody, doskonale adaptując się do współczesnej kultury internetowej, a jednocześnie promując bogactwo fińskiej muzyki ludowej.