Interpretacja Pokolba már a szép szavakkal - Locomotiv GT

Utwór „Pokolba már a szép szavakkal” (Do diabła z pięknymi słowami) zespołu Locomotiv GT to uderzające świadectwo rozczarowania pustymi obietnicami i wszechobecną retoryką, które były charakterystyczne dla życia w komunistycznej Węgrzech lat 70. i 80. Wydana w 1979 roku jako część poczwórnego singla, obok takich utworów jak „Annyi mindent nem szerettem még”, „Miénk ez a cirkusz” i „Veled, csak veled”, piosenka ta, skomponowana przez Gábora Pressera ze słowami Dusána Sztevanovity'ego, stawia czoła narastającemu znużeniu społeczeństwa słowami, które straciły swoje znaczenie.

Tekst rozpoczyna się od powtarzającego się „Hiába” (na próżno, bezcelowo), budując poczucie beznadziei. Podkreśla daremność wierzenia w to, co przyniesie jutro, i radosnego ogłaszania przyszłości, która okazuje się „dalej niż życie” („messzebb egy életnén”"). To bezpośrednie odniesienie do propagandowej narracji i nierealnych wizji prosperity czy „zwycięstwa”, które nigdy nie nadchodziły dla przeciętnego człowieka („Hiába szólt hogy "Győzelem", ha / nem nyert senki sem” – Na próżno krzyczało "Zwycięstwo", jeśli nikt nie wygrał). Krytykuje życie oparte wyłącznie na nadziei i odrzuca wszelkie uroczyste przysięgi czy „święte przemówienia” jako bezwartościowe, jeśli nie prowadzą do konkretnych, pozytywnych rezultatów.

Refren jest emocjonalnym i stanowczym wezwaniem do zmiany: „Pokolba már a szép szavakkal, szeress egy kicsit jobban'” (Do diabła z pięknymi słowami, kochaj trochę lepiej!). Jest to apel o autentyczność, o prawdziwe, namacalne uczucia i działania, które zastąpią puste frazesy i retorykę. Węgierskie społeczeństwo tamtego okresu, żyjące pod systemem zwanym „gulaszem komunistycznym”, było świadkiem „ukrytego paktu społecznego”, w którym elity oferowały materialny dobrobyt w zamian za milczenie. Skutkiem tego było powstanie społeczeństwa „materialistycznego, zatomizowanego i cynicznego”, gdzie „ludzie wygłaszali formuły, w które sami nie wierzyli i nie oczekiwali, że inni w nie uwierzą. Mowa stała się rytuałem”. W tym kontekście, refren LGT brzmi jak wybuch frustracji i pragnienie prawdziwej więzi międzyludzkiej ponad fasadową komunikacją.

Druga zwrotka wzmacnia ten sentyment, podkreślając osobiste doświadczenia narratora, które stoją w sprzeczności z entuzjastycznymi obietnicami: „másképp történt minden, ami megtörtént velem” (wszystko, co mnie spotkało, wydarzyło się inaczej). Podkreślenie, że jego życie to „teraźniejszość i przeszłość” („Jelen és múlt az életem”), oznacza odmowę życia iluzjami przyszłości i skupienie się na tym, co rzeczywiste i co już się wydarzyło, ponieważ „tak mnie nigdy nie oszuka” („Így nem csal meg sosem”). Wers „Szó csak a szóra válaszol / Nem hiszem már, ha szépen szól” (Słowo odpowiada tylko słowu / Już nie wierzę, jeśli pięknie brzmi) doskonale oddaje cynizm wobec retoryki, która krążyła w obiegu publicznym, pozbawiona jakiejkolwiek realnej treści.

W końcowej zwrotce, obraz „Arcom a kezembe temetem” (chowam twarz w dłoniach) symbolizuje bezsilność i rozczarowanie. Fragment „Láttam én is kerteket az üres termekben” (ja też widziałem ogrody w pustych salach) to być może najbardziej sugestywny metafora propagandy, przedstawiającej kwitnące utopie w miejscach, gdzie panowała pustka i brak rzeczywistego postępu. Nawet własne próby wyrażenia tego rozczarowania przez narratora – śpiewem, ciszą, słuchaniem z „błyszczącymi oczami” czy głośnym krzykiem – okazują się „Hiába-hiába ordítom hangosan” (na próżno, na próżno krzyczę głośno), co sugeruje trudność w przebiciu się z prawdą przez mur obojętności lub kontroli.

Co ciekawe, istnieje angielska wersja tego utworu zatytułowana „Fed Up With All Your Fancy Phrases” (Mam dość wszystkich twoich fantazyjnych frazesów), z tekstami Chrisa Hanna. Fakt ten dodatkowo podkreśla uniwersalność przesłania piosenki, które rezonowało nie tylko w węgierskim, ale i szerszym, międzynarodowym kontekście kulturowym, gdzie również istniało znużenie pustymi słowami i politycznymi obietnicami. Locomotiv GT, mimo że ich muzyka była często tłumiona przez węgierski rząd jako „subwersywna”, dzięki swojej autentyczności i odwadze w wyrażaniu społecznych nastrojów, stworzyli utwór, który pozostaje ponadczasowym hymnem przeciwko hipokryzji i na rzecz szczerej międzyludzkiej relacji.