Interpretacja Mindenki másképp csinálja - Locomotiv GT

Piosenka „Mindenki másképp csinálja” (Każdy robi to inaczej) zespołu Locomotiv GT to niezwykle trafna i uniwersalna obserwacja ludzkiej natury i różnorodności, będąca swoistym hymnem na cześć indywidualności. Utwór ten ukazał się w 1977 roku na szóstym albumie studyjnym grupy, zatytułowanym również „Zene – Mindenki másképp csinálja” (Muzyka – Każdy robi to inaczej). Muzykę skomponował Gábor Presser, a tekst napisał Dusán Sztevánovity, co było częścią nowej odsłony zespołu, gdyż album ten był pierwszym wydawnictwem z perkusistą Jánosem Soltim i Sztevánovitym jako autorem tekstów, tworząc to, co często określa się mianem „klasycznego” składu LGT. Tekst piosenki, z jego pozornie prostą, lecz głęboką strukturą, odzwierciedlał ówczesne nastroje społeczne, zwłaszcza w kontekście Węgier w drugiej połowie lat 70., gdzie indywidualna ekspresja często ścierała się z państwowymi normami.

Refren „Mindenki másképp csinálja” jest mantrą, która przewija się przez całą kompozycję, podkreślając fundamentalną prawdę o ludzkim istnieniu: nie ma jednej, uniwersalnej drogi. Każda zwrotka to zbiór kontrastujących ze sobą sytuacji, prezentujących różnorodne postawy i ścieżki życiowe.

Pierwsza zwrotka dotyka kwestii istnienia i przyjścia na świat. Mówi o tych, którzy pojawiają się niespodziewanie, tych, których byt jest oparty na wierze innych, tych, którzy cierpliwie czekają na odrodzenie, i tych, którzy po prostu rodzą się. Ta paleta odcieni już na wstępie zarysowuje szeroki wachlarz życiowych początków i uwarunkowań.

Dalej tekst zagłębia się w tematykę zasad, wolności i ich percepcji. Obserwujemy osoby, które narzucają innym, co wolno, tych, którzy sumiennie przestrzegają zakazów, a także tych, którzy w ogóle nie są świadomi ograniczeń. Pojawia się tu też gorzka refleksja nad niesprawiedliwością, pytaniem: „A są też tacy, o których nie rozumiem, dlaczego im wolno?” To zdanie rezonuje szczególnie w społeczeństwach, gdzie normy nie zawsze są stosowane równo wobec wszystkich, co mogło być subtelną aluzją do realiów Węgier tamtego okresu, naznaczonego restrykcjami i cenzurą, czego przykładem było choćby zakazanie poprzedniego albumu LGT, „Locomotiv GT V.”, z powodu emigracji perkusisty Józsefa Lauxa.

Kolejne fragmenty piosenki eksplorują relację ludzi do dóbr materialnych i ambicji. Są ci, którzy zbierają i pielęgnują, ci, którzy trwonią odziedziczony majątek, ci, którzy sumiennie gromadzą i ci, którzy wykorzystują oszustwo, by zdobyć bogactwo. Dalej obserwujemy różnorodne strategie osiągania sukcesu: od tych, którzy prą do przodu z tylnego szeregu, po tych, którzy cierpliwie czekają, aż inni ustąpią. Jest mowa o protestujących i odznaczanych, o tych, którzy nagle zyskują sławę i zasiadają na piedestale.

Piosenka z precyzją opisuje także różne sposoby działania i motywacje: od delikatności i kwiatów, po agresję i siłę; od sprytu i podstępu, po przysięgi i materialne obietnice. Szósta zwrotka zagłębia się w stan wewnętrzny – są tacy, którzy wychodzą z siebie, inni pozbywają się wszelkich fasad. Mowa jest o przymusie i bezradności, o ludziach kierujących się instynktem i tych, którzy działają z rozsądku.

Ostatnie zwrotki dotykają kwestii oceny, zaproszeń i konsekwencji. Ukazują tych, którzy są opisywani i tych, którzy są spisywani na straty, tych, którzy są zapraszani i tych, którzy są wzywani. Refleksja nad sprawiedliwością powraca w wersach o tych, którzy zostają uniewinnieni, i tych, którzy „tam pozostają” (z ironicznym zaśmiechem), co może być komentarzem do arbitralności systemu. Wreszcie, utwór zwraca się ku sferze artystycznej i kreatywności, mówiąc o tych, którzy tworzą z inspiracji, a inni z dźwięków; tych, którzy grają, i tych, którzy śpiewają; i ostatecznie, o tych, którzy sztukę pogardzają, i tych, którzy czerpią z niej przyjemność.

„Mindenki másképp csinálja” nie ocenia, lecz konstatuje. Jest to portret społeczeństwa, w którym każdy człowiek podąża własną drogą, z własnymi motywacjami, wartościami i metodami. Ta obserwacja, pozornie prosta, zawiera w sobie ogromną mądrość i tolerancję wobec ludzkiej różnorodności. Utwór ten, dzięki swojej uniwersalności i chwytliwemu refrenowi, stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych przebojów Locomotiv GT, a jego znaczenie potwierdzają liczne reedycje i nowe interpretacje Gábora Pressera, w tym wersje z innymi tekstami czy wykonania na żywo z różnymi instrumentacjami. To świadectwo, że choć czasy się zmieniają, prawda o tym, że każdy robi to inaczej, pozostaje niezmienna i aktualna.