Interpretacja Mój kresowy dom - Grzegorz Podwójny

Utwór Grzegorza Podwójnego pt. „Mój kresowy dom” to niezwykle poruszające i osobiste, a zarazem uniwersalne świadectwo losu Polaków z Kresów Wschodnich, zmuszonych do opuszczenia swojej małej ojczyzny. Piosenka, której muzyka i słowa zostały stworzone przez samego artystę i wydana w 2017 roku, jest hołdem złożonym przodkom i ma na celu uświadomienie, że Kresowianie to Polacy urodzeni w Polsce, a tereny te były integralną częścią Rzeczypospolitej Polskiej. Tekst staje się bolesnym lamentem nad utraconą tożsamością i miejscem, które mimo upływu lat, wciąż żyje w sercu i pamięci.

Pierwsze wersy, „Tam, nad Dniestrem kiedyś był mój dom / Dziś tu jestem, więc mówią, że ja stąd”, od razu wprowadzają w sedno dramatu kresowiaków – rozłam między miejscem urodzenia a obecnym miejscem zamieszkania, a co za tym idzie, często również rozłam w poczuciu tożsamości. Podmiot liryczny, choć fizycznie znajduje się gdzie indziej i jest postrzegany jako „stąd”, mentalnie i emocjonalnie pozostaje związany z krainą nad Dniestrem. Wyraża głęboki żal, że „kiedyś Polska, a dziś tam obcy kraj”. To zdanie kondensuje historyczną tragedię zmian granic, utraty suwerenności i przekształcenia rodzinnych stron w „obcy kraj”, co dla wielu było równoznaczne z utratą kawałka siebie.

Kolejne strofy intensyfikują uczucie tęsknoty i smutku. Wspomnienia o „tamtych chwilach” nie przynoszą ukojenia, lecz potęgują ból, bo „ciągle smutno mi”. Podkreślenie „Tam się przecież urodziłem, w Polsce, w polskiej wsi” jest kluczowe dla zrozumienia przesłania utworu. Grzegorz Podwójny, jako potomek Kresowian, konsekwentnie w swojej twórczości podkreśla, że Kresy to nie była jakaś odległa ziemia niczyja, ale polskie tereny, z polską kulturą i historią. Słowa te są odpowiedzią na próbę marginalizacji i zapomnienia o tej części polskiego dziedzictwa. Obrazy „Polskie drzewa, polskie liście, kwiaty z górskich stron” malują idylliczny, choć dziś już tylko wspomnieniowy, obraz ojczyzny, podkreślając głębokie zakorzenienie w naturze i krajobrazie Kresów. Nadzieja wyrażona w „Może jeszcze mi się przyśni mój na Kresach dom” świadczy o nieustannej, choć być może złudnej, potrzebie powrotu, przynajmniej w sferze snu i marzeń, do utraconego raju.

Wzmianka o dziadku, który „U stóp Karpat zbudował dziadek dom”, personifikuje historię i ciągłość pokoleń. Dom nie jest tylko budynkiem, ale dziedzictwem, miejscem pielęgnowania tradycji i wartości. „Za oknami wzgórza z obu stron” to obraz bezpieczeństwa, bliskości natury i otulenia. W pamięci podmiotu lirycznego niezatarte pozostaje wspomnienie matki, która „piekła chleb w domu, co nad Dniestrem był…”. Zapach pieczonego chleba, jeden z najbardziej pierwotnych symboli domu, ciepła, rodziny i bezpieczeństwa, staje się tu metaforycznym smakiem utraconej ojczyzny. Jest to wspomnienie silnie sensoryczne, które budzi nie tylko wzrokowe, ale i węchowe skojarzenia, przenosząc słuchacza w świat miniony.

Grzegorz Podwójny to artysta, który poświęca swoją twórczość „zapomnianej historii”, szczególnie tragedii ludobójstwa wołyńskiego, a jego utwory są wyrazem tęsknoty za polskim domem rodzinnym na Kresach. „Mój kresowy dom” jest kontynuacją tego nurtu, po utworze „Msze niedokończone”. Piosenka była prezentowana na różnych wydarzeniach upamiętniających Kresowian, np. podczas IV Bobrzańskiego Wieczoru czy otwarcia „Ronda Kresowian” w Dębnie, co świadczy o jej roli w podtrzymywaniu pamięci zbiorowej. To nie tylko osobista opowieść, ale głos wielu tysięcy ludzi, którzy stracili swoje domy i bliskich na Wschodzie. Utwór ten to muzyczna forma pielęgnowania pamięci, która pozwala na przekazanie kolejnym pokoleniom tego, co nie może zostać zapomniane – wartości polskości, historii i niezatartej miłości do ziemi przodków, która choć dziś leży w obcym kraju, na zawsze pozostanie w sercach Kresowian.