Interpretacja Ho capito, signor sì! - Ferruccio Furlanetto

Powyższy tekst piosenki, „Ho capito, signor sì!”, to słynna aria Masetta z opery Wolfganga Amadeusa Mozarta Don Giovanni. Jest to moment kluczowy, w którym emocje prostego chłopa, świeżo upokorzonego przez aroganckiego szlachcica, osiągają punkt wrzenia. Aria ta, choć krótka, jest głębokim studium ludzkiej frustracji, bezsilności i ukrytej agresji, ubranej w maskę wymuszonej pokory.

Ferruccio Furlanetto, znany na całym świecie bas, jest ceniony za swoje potężne możliwości wokalne i wybitne zdolności aktorskie. W jego interpretacjach Masetta słuchacze mogą doświadczyć pełnego spektrum emocji bohatera, od początkowej, pełnej goryczy rezygnacji, po wybuch stłumionego gniewu. Furlanetto, będąc jednym z największych basów naszych czasów, potrafi przenieść tę wewnętrzną walkę na scenę z niezwykłą wiarygodnością, nadając postaci Masetta tragiczny, a jednocześnie komiczny wymiar.

Na początku aria Masetta wybrzmiewa jako potulne przyjęcie rozkazu Don Giovanniego: „Ho capito, signor sì! Chino il capo e me ne vo. Giacché piace a voi così, Altre repliche non fo.” („Zrozumiałem, panie, tak! Pochylam głowę i odchodzę. Skoro wam się tak podoba, więcej nie będę się sprzeciwiał.”). Te słowa, wypowiadane z pozorną pokorą, kryją jednak głęboką ironię i narastającą złość. Don Giovanni, libertyn i uwodziciel, właśnie rozkazał Masetto odejść, by móc swobodnie flirtować z jego narzeczoną, Zerliną. Masetto, będący niżej w hierarchii społecznej, nie ma wyboru. Musi się podporządkować, ale jego „zrozumienie” jest pełne sarkazmu, a pochylenie głowy to gest złości, a nie szacunku. W tym fragmencie objawia się dramat bezsilności, typowy dla postaci z niższych warstw społecznych, zmuszonych do uległości wobec arogancji arystokracji.

Dalsze wersy, „Cavalier voi siete già. Dubitar non posso affé; Me lo dice la bontà Che volete aver per me”, są jeszcze bardziej ironiczne. Masetto nazywa Don Giovanniego „kawalerem” i mówi o jego „dobroci”, co jest jawną kpiną. Doskonale rozumie, że Don Giovanni nie ma wobec niego żadnej dobroci, a jedynie pogardę i zamiar odebrania mu Zerliny. Ta „dobroć” jest tak naprawdę pretekstem do manipulacji. Masetto nie ma złudzeń co do intencji Don Giovanniego, ale jest zmuszony udawać, że wierzy w jego szlachetne pobudki.

Nagle, następuje zmiana adresata i tonu. Masetto zwraca się do Zerliny, ale „a parte” – czyli na stronie, tak aby nikt poza nią nie słyszał jego słów, co jest typowym zabiegiem operowym. „Bricconaccia, malandrina! Fosti ognor la mia ruina!” („Łajdacznico, rozrabiako! Zawsze byłaś moją zgubą!”). To wybuch czystej wściekłości i zawiedzionych nadziei. Masetto obwinia Zerlinę za tę sytuację, widząc w niej współwinną, a być może nawet inicjatorkę problemów. To jest bezpośredni i szczery wyraz jego bólu i zdrady. Scena ta, często dynamicznie reżyserowana, jak w jednej z produkcji Lyric Opera of Chicago, gdzie Masetto w gniewie oskarża arystokratę, a scena kończy się przewróconym wózkiem z owocami, podkreśla jego „rewolucyjną” wręcz odwagę w kwestionowaniu autorytetu.

Kolejna zmiana, tym razem do Leporella, który próbuje go odciągnąć: „Vengo, vengo!” („Idę, idę!”). To znów powrót do pozornej uległości, ale zaraz potem Masetto ponownie zwraca się do Zerliny: „Resta, resta. È una cosa molto onesta! Faccia il nostro cavaliere cavaliera ancora te.” („Zostań, zostań. To bardzo uczciwa sprawa! Niech nasz kawaler i ciebie uczyni kawalerką”). Ostatnie zdania to eskalacja sarkazmu. Masetto w najbardziej bolesny sposób uderza w Zerlinę, sugerując, że Don Giovanni uczyni z niej „damę” (w domyśle: nałożnicę), co w tamtych czasach było publicznym zniesławieniem i równało się z utratą honoru. Jest to ostateczny akt desperacji i upokorzenia, którym Masetto próbuje zranić Zerlinę tak, jak sam został zraniony. Jego odejście z Leporellem i chłopami symbolizuje jego chwilową porażkę i niemożność otwartego sprzeciwu wobec potęgi Don Giovanniego.

Aria Masetta to mistrzowskie przedstawienie kontrastów: zewnętrznej uległości i wewnętrznej furii, społecznej pokory i osobistej godności. Ferruccio Furlanetto, dzięki swojej wszechstronności, potrafi uchwycić tę dwoistość, ukazując Masetta nie tylko jako prostego chłopa, ale jako postać zmagającą się z głębokimi emocjami i społecznymi niesprawiedliwościami. W jego wykonaniu Masetto staje się głosem uciskanych, choć na razie stłumionym, zapowiadając nadejście buntu.