Interpretacja Qnqush lusni shushan poshin (Քնքուշ լուսնի շուշան փոշին) - Elena Yerevan

Utwór „Qnqush lusni shushan poshin” (Քնքուշ լուսնի շուշան փոշին), w mistrzowskim wykonaniu Eleny Yerevan, to głęboko liryczna pieśń, która porywa słuchacza w podróż przez nocny krajobraz, odzwierciedlając jednocześnie subtelne zmiany w nastroju podmiotu lirycznego. Co istotne, tekst piosenki nie jest oryginalną twórczością Eleny Yerevan, lecz stanowi muzyczną adaptację wiersza wybitnego ormiańskiego poety Awetika Isahakjana, do którego muzykę skomponowała Marietta Badalian. Ten fakt nadaje interpretacji dodatkową warstwę kulturową i historyczną, wpisując utwór w bogatą tradycję ormiańskiej poezji i muzyki.

Początkowe strofy malują obraz niezwykłej sielanki i spokoju. „K'nk'ush lusni shushan-p'oshin / Maghec' hez geti vra.” – „Delikatny liliowy pył księżyca / Przesiał się nad łagodną rzeką.” To niezwykle poetyckie i eteryczne porównanie, w którym światło księżyca staje się niemal namacalną, puszystą substancją, spływającą na spokojne wody. Wokół panuje harmonia: „Meghmik khshshac' c'oren, c'oghun, / Sirt's ando'rr k'e c'epha.” – „Cicho szumi zboże, źdźbło, / Moje serce bije spokojnie.” Obserwator jest w pełni zjednoczony z naturą, a jego serce rezonuje z otaczającym go pokojem. Jest to stan czystej, niczym niezmąconej kontemplacji.

Druga zwrotka pogłębia tę atmosferę wyciszenia i sennego piękna. „Urrinere naza'n-caca'n, / Terevnere k'e shnchen.” – „Wierzby wdzięcznie się kołyszą, / Liście oddychają.” Personifikacja liści, które „oddychają”, nadaje krajobrazowi subtelne, żywe tętno. Świat jest pogrążony w kojącym śnie: „Cit u cicerr chughk'i vran / Varr yerazum k'e n'njen…” – „Ptak i jaskółka na gałęzi / Śpią w żywym śnie…” Obraz ten sugeruje głęboki spokój, ale także ulotność chwili, jakby wszystko było częścią pięknego, lecz przemijającego snu.

W kolejnej części pieśni, spokój nocnego pejzażu staje się tłem dla wewnętrznej podróży podmiotu lirycznego. „Lurr k'e core astghy shoghe'r / U c'ghridy k'e c'ghra.” – „Cicho spływa światło gwiazd / I cyka świerszcz.” Te detale dźwiękowe i wizualne wzmacniają wrażenie głębokiej nocy, kiedy to zmysły wyostrzają się na najdrobniejsze bodźce. W tym momencie wiatr zaczyna śpiewać „gaghtni yerge'r” – „tajemne pieśni”, a „Mitk's herro' k'e slana…” – „Mój umysł odlatuje daleko…” To wskazuje na odwrócenie się od zewnętrznego świata w stronę wewnętrznej refleksji, marzeń, a może i tęsknot. Tajemnicze pieśni wiatru mogą symbolizować niewypowiedziane myśli czy wspomnienia, które krążą w umyśle.

Jednak to, co zaczęło się jako idylliczna scena, przechodzi transformację w ostatniej strofie. „Lusnakn anc'av, mut'e m't'in / Maghec' hez geti vra…” – „Księżyc przeszedł, ciemność stała się głęboka / Przesiała się nad łagodną rzeką…” Zniknięcie księżycowego blasku symbolizuje koniec okresu spokoju lub iluzji. Następuje powrót do rzeczywistości, która jest bardziej ponura. Zmiana w tonie jest wyraźna: „Canr khshshac' lac'ogh urrin, / Sirt's t'kho'r k'e heva…” – „Ciężko zaszumiała płacząca wierzba, / Moje serce smutno westchnęło…” Wierzba, która wcześniej „wdzięcznie się kołysała”, teraz jest „płacząca” i „ciężko szumi”, a bicie serca zamienia się w smutne westchnienie. Ten nagły zwrot od serenady do melancholii jest charakterystyczny dla poezji Isahakjana, który często eksplorował tematy ludzkich uczuć, tęsknoty i przemijania, nierzadko z nutą narodowego smutku.

Elena Yerevan, jako artystka, która, choć urodzona w Erywaniu, kształciła się muzycznie również w Rosji, a później zyskała uznanie jako wykonawczyni flamenco, wnosi do tego utworu unikalną wrażliwość. Jej styl, charakteryzujący się głębokim głosem i umiejętnością wydobywania emocji, pozwala jej na ponowne tchnięcie życia w ten klasyczny ormiański utwór. Choć znana jest z fuzji flamenco z tradycyjną muzyką ormiańską, jak w piosence „Mer Siro Ashune”, w przypadku „Qnqush lusni shushan poshin” jej interpretacja prawdopodobnie podkreśla liryczny i melancholijny aspekt, charakterystyczny dla ormiańskiej ballady. Fakt, że tak wielu artystów, jak Arevik Karapetyan czy Lilia Mnatsakanyan, również wykonuje ten utwór, świadczy o jego nieprzemijającym miejscu w ormiańskim dziedzictwie muzycznym, a interpretacja Eleny Yerevan dodaje mu współczesnego blasku, zachowując jednocześnie jego pierwotną duszę.