Interpretacja American Pie - Don McLean

„American Pie” Dona McLeana to nie tylko piosenka, ale i epicka podróż przez amerykańską kulturę i historię drugiej połowy XX wieku, opowiedziana z perspektywy osobistych doświadczeń i społecznych przemian. Wydana w 1971 roku, przez prawie 9 minut trwania, stała się hymnem pokolenia i jednym z najbardziej dyskutowanych utworów w historii muzyki. Sam McLean często unikał dosłownej interpretacji, stwierdzając, że „znajdziecie wiele interpretacji mojego tekstu, ale żadna z nich nie pochodzi ode mnie”. Jednak w 2015 roku, przy okazji aukcji oryginalnego manuskryptu, ujawnił, że piosenka opowiada o tym, jak „rzeczy zmierzają w złym kierunku” i jak życie staje się „mniej idylliczne”.

Początek utworu to nostalgia za prostszymi czasami lat 50. XX wieku, kiedy muzyka „potrafiła wywołać uśmiech”. Jednak szybko pojawia się „luty, który przyprawił o dreszcze”. Mowa tu o 3 lutego 1959 roku, dniu katastrofy lotniczej, w której zginęli Buddy Holly, Ritchie Valens i J.P. „The Big Bopper” Richardson. McLean, wówczas trzynastoletni chłopiec roznoszący gazety, dowiedział się o tej tragedii z nagłówków, które nazwały to wydarzenie „dniem, w którym umarła muzyka”. Wers o „owdowiałej pannie młodej” odnosi się do żony Buddy’ego Holly’ego, która po katastrofie poroniła.

Refren – „So bye-bye, Miss American Pie. Drove my Chevy to the levee, But the levee was dry.” – jest pożegnaniem z utraconą amerykańską niewinnością i ideałami. „Miss American Pie” to połączenie symboli „Miss America” oraz powiedzenia „as American as apple pie”, oznaczającego coś kwintesencji amerykańskiego. Jest to metafora utraconego „amerykańskiego snu”. Jazda chevroletem („Chevy”), symbolem amerykańskiej motoryzacji, do wyschniętej grobli („levee”) symbolizuje niespełnione obietnice i upadek. Fraza „this'll be the day that I die” pochodzi z filmu „Poszukiwacze” z Johnem Wayne’em, który zainspirował Buddy’ego Holly’ego do stworzenia piosenki „That’ll Be the Day”.

Dalsze zwrotki to kaleidoskop kulturowych i politycznych odniesień do lat 60.. „Jester” (błazen) jest powszechnie interpretowany jako Bob Dylan. „Płaszcz, który pożyczył od Jamesa Deana” nawiązuje do okładki albumu Dylana „The Freewheelin’ Bob Dylan”, na której ma na sobie kurtkę przypominającą tę noszoną przez Deana w filmie „Buntownik bez powodu”. Zwrot „moss grows fat on a rollin' stone” (mech obrasta toczący się kamień) odnosi się do piosenki Dylana „Like a Rolling Stone” i jego bardziej osiadłego życia po wypadku motocyklowym w 1966 roku.

W piosence pojawiają się również aluzje do The Beatles (jako „kwartet” i „Lennon czyta książkę Marksa”), sugerujące zmieniające się ideologie i wpływ kontrkultury. Fragment o „Helter Skelter” i „ośmiu milach wysokości” może odnosić się do piosenki Beatlesów, a także do używania narkotyków halucynogennych, zaś „fallout shelter” (schron przeciwatomowy) do paranoi zimnej wojny.

Piosenka osiąga swoje crescendo w opisach wydarzeń, które symbolizują definitywny koniec niewinności lat 60.. Sekcja „Jack be nimble, Jack be quick! Jack flash sat on a candlestick 'Cause fire is the devil's only friend. Oh, and as I watched him on the stage My hands were clenched in fists of rage. No angel born in hell Could break that Satan's spell. And as the flames climbed high into the night To light the sacrificial rite, I saw Satan laughing with delight The day the music died” odnosi się do tragicznego koncertu w Altamont w 1969 roku, gdzie ochrona zapewniana przez Hells Angels doprowadziła do przemocy i śmierci. „Jack Flash” to Mick Jagger z The Rolling Stones, a „Satan” symbolizuje mroczną stronę rock and rolla i koniec idealizmu. McLean w późniejszych wywiadach potwierdził, że ta kulminacja utworu opisuje zabójstwo Meredith Huntera na festiwalu w Altamont, dziesięć lat po katastrofie Buddy'ego Holly'ego.

Ostatnie zwrotki opisują całkowity upadek nadziei. „Dziewczyna, która śpiewała bluesa” często jest utożsamiana z Janis Joplin, a jej uśmiech i odejście – z jej tragiczną śmiercią. „Trzech mężczyzn, których podziwiam najbardziej: Ojciec, Syn i Duch Święty” opuszczający „na ostatnim pociągu wybrzeże” symbolizuje utratę wiary i wartości, które odeszły z Los Angeles jako „wybrzeżem”. McLean sam wyjaśnił, że to oznacza, iż „nawet Bóg został skorumpowany”.

„American Pie” to nie tylko hołd dla Buddy’ego Holly’ego, ale także smutna opowieść o straconym pokoleniu, które obserwowało, jak świat staje się coraz bardziej skomplikowany i mroczny, tracąc swoją niewinność i ideały. Piosenka była dla McLeana tak intensywnym doświadczeniem, że po jej międzynarodowym sukcesie w 1974 roku przeżył załamanie nerwowe. Jak sam przyznał, „American Pie” było dla niego piosenką moralności, która nie jest piosenką o nostalgii, ale o zmianach w Ameryce. Jest „najlepszą rzeczą, jaką kiedykolwiek zrobił”, choć początkowo obawiał się, że 9-minutowy utwór nie zostanie zaakceptowany przez radio. Mimo upływu lat, „American Pie” pozostaje potężnym komentarzem do przemian, które ukształtowały Amerykę, wciąż prowokując do analiz i dyskusji na temat swoich licznych, symbolicznych znaczeń.