Interpretacja Umbriaga - Żeglarska

Interpretacja piosenki „Umbriaga” autorstwa Witolda Zamojskiego to podróż przez emocje marynarza i jego bliskich, osadzona w specyficznej, żeglarskiej scenerii. Utwór, choć prosty w swojej strukturze, porusza uniwersalne tematy tęsknoty, niepokoju, ale i niezłomnej nadziei oraz siły. „Umbriaga” jest nie tylko tytułem, ale sercem piosenki, wokół którego koncentruje się cała narracja.

Początek piosenki wprowadza nas w stan niepokoju. „Kiedy jacht nie wraca znów i w główkach portu ciągle go brak” – ten obraz pustej przystani wywołuje w słuchaczu poczucie troski. Główki portu to wejście do portu, miejsce, gdzie z utęsknieniem wypatruje się powracających jednostek. Brak jachtu w tym miejscu rodzi fundamentalne pytanie: „a może już pozostanie tak?” – wyrażające obawę przed najgorszym, przed trwałą stratą. Jest to uczucie doskonale znane wszystkim, którzy mają kogoś bliskiego na morzu – ciągła niepewność i lęk o bezpieczeństwo.

W kontraście do tych obaw pojawia się refren, niosący ze sobą nadzieję i determinację. Centralną postacią refrenu jest „Umbriaga”. Co ciekawe, „Umbriaga” to postać legendarnego rudego kota, który towarzyszył szczecińskim żeglarzom w połowie XX wieku. Mieszkał on na przystani Akademickiego Związku Morskiego w Szczecinie nad jeziorem Dąbie i często pływał na jachtach, stając się powszechnie znanym w środowisku żeglarskim. Kot Umbriaga zaginął bez śladu około 1953 roku, ale jego legenda przetrwała, upamiętniona w folklorze morskim i nawet w nazwach geograficznych, takich jak Kanał Umbriagi czy Ziemia Umbriagi. W 1975 roku imię Umbriaga nadano również pełnomorskiemu jachtowi typu Carter 30, zakupionemu przez szczeciński AZS. W kontekście piosenki, „Umbriaga” może symbolizować zarówno samego kota jako maskotkę i ducha żeglarstwa, nieugiętą naturę morskiej podróży, jak i konkretny jacht, który pomimo trudów, wciąż walczy z żywiołem.

W wersach „A "Umbriaga" wciąż gna, silnych wiatrów nie boi się” widzimy uosobienie niezłomności. Ten jacht (lub duch) nie ustępuje przed przeciwnościami losu. Kluczowe są tu frazy żeglarskie: „Szuflady wali raz po raz, bo przebrany ma bras”. Termin „bras” odnosi się do liny służącej do manewrowania reją lub spinakerbomem. „Przebrany bras” oznacza, że lina jest źle ustawiona (zbyt luźna lub zbyt napięta), co powoduje gwałtowne trzepotanie żagla, nazywane potocznie „waleniem szufladami”. Obraz ten, choć techniczny, maluje scenę ciężkiej walki z morzem, gdzie każdy element osprzętu jest poddawany próbie. Mimo to, przesłanie jest jednoznaczne: „Więc nie przejmuj się, oni wrócą tu, Bo oprócz wiatrów i burz musz_ą by_ć, i już”. Jest to mocne zapewnienie, że wbrew wszelkim trudnościom, powrót jest nieunikniony, co jest swoistym credo marynarzy i ich oczekujących.

Druga zwrotka piosenki skupia się na wewnętrznym świecie marynarza, jego motywacjach i tęsknocie. Adresuje się do ukochanej osoby: „Ty jesteś wróżką mą, o której myślę przez cały czas”. Użycie słowa „wróżka” nadaje jej niemal magiczny wymiar – to ona jest jego przewodniczką, nadzieją i źródłem siły. Nawet gdy „żużel jest”, czyli panują trudne, nieprzyjemne warunki, a jednocześnie „piękna pogoda trwa”, co może oznaczać wewnętrzny spokój pomimo zewnętrznej zawieruchy, lub po prostu zmienność morskiej aury, to właśnie obraz ukochanej („Twą piękną postać i twarz przed oczyma mam”) staje się kotwicą, utrzymującą go przy życiu i motywującą do powrotu. To ona jest tym latarnikiem, który wskazuje drogę do domu.

Autorem słów i muzyki piosenki jest Witold Zamojski. Warto zauważyć, że Witold Zamojski, którego utwór stał się klasykiem szantowym, to postać współczesna, aktywnie związana ze środowiskiem żeglarskim i muzyką morską, co odróżnia go od historycznych postaci o tym samym imieniu, takich jak arystokrata żyjący w XIX wieku. Piosenka „Umbriaga” jest często wykonywana przez zespoły szantowe, takie jak Ryczące Dwudziestki czy IGA'cki Band, co świadczy o jej trwałym miejscu w polskiej kulturze żeglarskiej. Piosenka o „Umbriadze” jest więc hołdem dla legendy szczecińskiego kota, uosobieniem nieposkromionego ducha morza i wzruszającą opowieścią o tęsknocie oraz sile ludzkich więzi, które pomagają przetrwać najcięższe sztormy. Jest to pieśń o wierności, nadziei i nieustannej podróży, zarówno tej morskiej, jak i życiowej.