Interpretacja Czemu w wojsku nie służą dziewczęta - Trubadurzy

Piosenka "Czemu w wojsku nie służą dziewczęta" autorstwa Trubadurów to utwór z 1972 roku, który w lekki i żartobliwy sposób porusza kwestię obecności kobiet w wojsku, skupiając się przede wszystkim na ich roli w podnoszeniu morale i estetyki wojskowej służby. Muzykę do utworu skomponował Benedykt Konowalski, a tekst napisał Wincenty Faber. Piosenka była prezentowana w kontekście Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu w 1972 roku, gdzie Trubadurzy otrzymali wyróżnienie za inny utwór, "Przyjdzie czas na miłość". Zespół Trubadurzy, założony w 1963 roku, był w tym czasie u szczytu popularności, a jego skład wzbogacała od końca 1969 roku wokalistka Halina Żytkowiak, wprowadzając kobiecy pierwiastek do zespołu.

Utwór rozpoczyna się od pozornie retorycznego pytania: "Czemu w wojsku nie służą dziewczęta, czy nie byłoby lepiej dla wojska?". Odpowiedź, sugerowana przez kolejne wersy, jest pełna uroku i humoru. Autor tekstu wymienia szereg korzyści, jakie wniosłaby kobieca obecność: żołnierze "częściej by się golili", a "lśniące buty by miała jednostka". Te, na pierwszy rzut oka powierzchowne, obserwacje dotykają głębszych aspektów życia koszarowego – rutyny, dyscypliny, ale też poczucia estetyki i chęci zaimponowania, które kobiety naturalnie mogłyby wywołać. Dziewczęta miałyby "dodać uroku umundurowanym dniom", co wskazuje na rolę kobiet jako czynnika łagodzącego surowość i monotonię wojskowej codzienności.

Nagle piosenka wprowadza element zaskoczenia, kwestionując początkowe założenie: "A nieprawda, bo przecież są: Studentki medycyny, studentki medycyny w mundurach chodzą tak jak my". Ten fragment stanowi clou utworu, wskazując na konkretną i akceptowaną w tamtych czasach rolę kobiet w siłach zbrojnych – jako personelu medycznego. Jest to odniesienie do historycznej roli kobiet w polskim wojsku, które od wieków, a szczególnie podczas powstań narodowych i obu wojen światowych, pełniły kluczowe funkcje wsparcia, logistyki i, co najważniejsze, medycyny. Ustawa z 1938 roku już wówczas przewidywała udział kobiet w pomocniczej służbie wojskowej, obejmującej m.in. służbę łączności czy przeciwlotniczą. Podczas II wojny światowej kobiety w Armii Krajowej masowo służyły jako łączniczki, sanitariuszki, radiotelegrafistki, a nawet aktywnie uczestniczyły w walce, co doprowadziło do tworzenia dla nich specjalnych obozów jenieckich. Wspomnienie o "studentkach medycyny" w mundurach jest zatem zakorzenione w rzeczywistości i historii, świadcząc o de facto obecności kobiet w armii, choć w określonych, głównie niemilitarnych, specjalizacjach.

Pojawia się także romantyczna tęsknota: "Czy sprawić potrafimy, by serca nam leczyły, jak nieraz o tym nam się śni?". To wyraźne nawiązanie do potrzeby emocjonalnego wsparcia i bliskości, której brakuje w męskim świecie wojskowego regimentu. Kobiety w tej interpretacji stają się nie tylko lekarkami ciała, ale i duszy, przynosząc pocieszenie i nadzieję.

Kolejna zwrotka ponownie porusza temat "uzbrojonych w lusterka i kwiaty" dziewcząt, co jest pięknym obrazem łączącym subtelną kobiecość z historyczną odwagą. Lusterka i kwiaty symbolizują tradycyjne atrybuty kobiecości, ale natychmiast zostają skontrastowane z przypomnieniem, że "przecież kiedyś, gdy kraj był w potrzebie, spisywały się dobrze przed laty". To podkreśla, że pomimo stereotypowego wizerunku, kobiety wielokrotnie udowodniły swoje męstwo i zaangażowanie w obronie ojczyzny, często w bardzo trudnych warunkach. Nawet jeśli ich "uzbrojenie" było symboliczne, ich wkład w trudnych chwilach był niezaprzeczalny.

Ostatnia strofa dodaje kolejny "praktyczny" argument: "Mniej by było raportów o urlop, kiedy wiosna tonie w bzach…". To urocze, choć nieco idealistyczne, stwierdzenie sugeruje, że obecność kobiet mogłaby złagodzić tęsknotę za domem i cywilnym życiem, co przekładałoby się na mniejszą chęć opuszczania jednostki. To ponownie umacnia obraz kobiet jako źródła komfortu, ciepła i normalności w surowym środowisku wojskowym.

Piosenka "Czemu w wojsku nie służą dziewczęta" to w gruncie rzeczy nie apel o wcielanie kobiet do wojsk bojowych, ale raczej sielankowa refleksja nad ich potencjalnym pozytywnym wpływem na atmosferę i morale żołnierzy. Jest to utwór utrzymany w typowym dla Trubadurów pogodnym i melodyjnym stylu, który idealnie wpasowuje się w nurt polskiej piosenki popularnej lat 70. Utwór ten, z perspektywy czasu, stanowi ciekawą pamiątkę po sposobie myślenia o rolach płciowych w społeczeństwie polskim tamtego okresu, w którym uznawano obecność kobiet w wojsku, ale głównie w rolach wspierających i "upiększających" rzeczywistość wojskową.