Interpretacja Tyger - Tangerine Dream

Tyger Tangerine Dream to album z 1987 roku, który stanowi fascynujące połączenie pionierskiej elektroniki i klasycznej poezji Williama Blake'a. Tytułowy utwór, którego tekst jest wierną adaptacją słynnego wiersza Blake'a „The Tyger”, jest sercem tego projektu, stanowiącym jeden z nielicznych przypadków w karierze zespołu, gdy Edgar Froese ponownie zdecydował się na prominentny wokal. Po blisko dekadzie od kontrowersyjnego albumu Cyclone, Tyger raz jeszcze wprowadził śpiew do muzyki Tangerine Dream, tym razem za sprawą gościnnego występu nowojorskiej wokalistki Jocelyn Bernadette Smith, rezydującej wówczas w Berlinie. Wybór Blake'a nie był przypadkowy; Froese od dawna podziwiał jego twórczość, nazywając go „rewolucjonistą i bardzo wyjątkowym pisarzem”.

Wiersz „The Tyger” z tomiku Songs of Experience z 1794 roku jest głęboką medytacją nad naturą stworzenia, zła i boskiej mocy. Powtarzające się pytanie „Tyger, Tyger, burning bright / In the forests of the night, / What immortal hand or eye / Could frame thy fearful symmetry?” natychmiast wprowadza w atmosferę zdziwienia i grozy. Tygrys, symbolizujący zarówno piękno, jak i brutalną siłę, staje się tu metaforą niepojętych aspektów stworzenia. Blake zastanawia się, jaki twórca mógł powołać do życia tak przerażająco doskonałe stworzenie. Pytania o „nieśmiertelną dłoń czy oko”, „ramię i sztukę”, które mogły „skręcić ścięgna serca” tygrysa, przywołują obraz boskiego kowala, pracującego z ogniem i metalem, by uformować to budzące lęk arcydzieło. Odniesienia do „młota”, „łańcucha”, „pieca” i „kowadła” podkreślają trud i potęgę aktu stworzenia, sugerując, że do uformowania tak potężnej istoty potrzebna była siła równa tej, która kształtuje gwiazdy.

Tangerine Dream, poprzez swoją elektroniczną interpretację, wzmacnia te blake'owskie motywy. Muzyka elektroniczna, ze swoją często eteryczną, a zarazem potężną naturą, idealnie nadaje się do oddania kosmicznego, niemal nadprzyrodzonego wymiaru pytań Blake'a. Syntezatory i elektroniczne perkusje Christophera Franke'a i Paula Haslingera tworzą tło, które jest jednocześnie tajemnicze i majestatyczne, niczym „lasy nocy”, w których „płonie” tygrys. Głos Jocelyn B. Smith w utworze tytułowym, który niektórzy recenzenci określali jako „power ballad w stylu Jennifer Rush”, nadaje tekstowi emocjonalnej głębi i przystępności, choć pierwotnie spotkał się z mieszanymi reakcjami fanów zespołu, przyzwyczajonych do instrumentalnych kompozycji. Wokal Smith, w połączeniu z onirycznymi pejzażami dźwiękowymi, potrafi jednak przekształcić filozoficzne pytania Blake'a w coś namacalnego, zmuszając słuchacza do konfrontacji z dread hand i dread feet twórcy.

Utwór dotyka także fundamentalnego pytania o dualizm stworzenia – „Did he smile his work to see? / Did he who made the Lamb make thee?”. To zestawienie niewinności baranka z przerażającą symetrią tygrysa jest sednem dylematu. Czy ten sam stwórca, który stworzył łagodność, mógł stworzyć również okrucieństwo? Tangerine Dream, z ich zdolnością do budowania napięcia i kontrastów dźwiękowych, doskonale oddaje tę ambiwalencję. Elektroniczne brzmienia mogą być zarówno delikatne i pełne melancholii, jak i ostre, przebijające, symbolizujące niepokojące aspekty egzystencji. Album Tyger zamyka pewien rozdział w historii zespołu, będąc ostatnim studyjnym wydawnictwem z udziałem Christophera Franke'a, jednego z długoletnich filarów Tangerine Dream, co nadaje mu dodatkowego znaczenia jako swoistego podsumowania epoki. Mimo początkowej krytyki i pewnego zestarzenia się niektórych elementów brzmieniowych z lat 80., album i tytułowy utwór pozostają „odważnym, upartym i rzadko mniej niż porywającym” eksperymentem, który prowokuje do myślenia o złożoności zarówno twórczości Blake'a, jak i elektronicznych pejzaży Tangerine Dream. Piosenka „Tyger” staje się więc dźwiękowym pomostem między oświeceniowym pytaniem o boską naturę a futurystycznymi wizjami możliwości, które niesie ze sobą elektronika.