Interpretacja Z uśmiechem dziecka kamień - Raz Dwa Trzy

Piosenka "Z uśmiechem dziecka kamień" zespołu Raz Dwa Trzy, wydana na albumie Skądokąd w 2010 roku, to niezwykle poetycka i głęboka próba zmierzenia się z tematem stworzenia świata i ludzkości. Tekst Adama Nowaka, lidera zespołu, który jest także autorem muzyki do utworu, stanowi misternie utkaną alegorię, czerpiącą garściami z motywów biblijnych, jednocześnie nadając im uniwersalny, filozoficzny wymiar.

Utwór rozpoczyna się od obrazu "kamienia z uśmiechem dziecka", który, sturlany ze szczytu góry, nieoczekiwanie powoduje jej pęknięcie i "pierwszy płacz". Ten pozornie niewinny akt, naznaczony dziecięcym uśmiechem, symbolizuje pierwotny impuls, który zapoczątkowuje wszystko. To jakby przypadkowe, lecz doniosłe zdarzenie, z którego rodzi się ból – "płacz" góry – a z tego bólu, paradoksalnie, wyłania się strumień, czyli zalążek życia. Jest to fascynujące ujęcie procesu kreacji, który nie jest jednorazowym, bezproblemowym aktem, lecz wiąże się z transformacją, a nawet swoistym cierpieniem materii. Smutny wzrok podmiotu, który patrzy na pękające zbocze, może oznaczać świadomość konsekwencji, a może nawet melancholię związaną z utratą pierwotnego, nienaruszonego stanu.

Następnie, "o wschodzie słońca", strumień ten rozprzestrzenia się po pustyni, przekształcając ją w oceany, które stają się tak wszechobecne, że "mógł zastąpić oddech przypływem i odpływem". Ta metamorfoza odzwierciedla rozmach i potęgę kreacji, gdzie mały początek prowadzi do ogromnego, dynamicznego systemu. Fraza "i uznał to za dobre, i przyśnił pierwszą rybę" jest jawnym nawiązaniem do biblijnego Księgi Rodzaju, gdzie Bóg po każdym etapie stworzenia stwierdza, że "było dobre". Pojawienie się pierwszej ryby jest symbolem narodzin życia w tych nowo powstałych wodach, podkreślającym cudowność i celowość tego procesu.

Refren, powtarzający się niczym mantra – "Jak było na początku / I jak się zdarzyć mogło / Przez tego, który w końcu / Powiedział pierwsze słowo" – stanowi klucz do interpretacji całego utworu. Jest to pytanie o fundamentalne początki, o samą możliwość istnienia, wskazujące na transcendentną przyczynę. "Pierwsze słowo" to bezpośrednie odniesienie do biblijnego Logosu, gdzie stworzenie dokonuje się poprzez boskie słowo, akt nazywania i powoływania do bytu. Jest to motyw często eksplorowany w piosenkach, literaturze czy nawet w wywiadach z artystami, którzy zastanawiają się nad mocą słowa i jego zdolnością do kreowania rzeczywistości.

Kolejna zwrotka opisuje, jak "dla oceanów lustrem nieba błękity zimne wciągnęły by w swą pustkę gdyby nie furkot skrzydeł". Ten fragment wprowadza ideę potencjalnego chaosu lub nicości, które mogłyby pochłonąć piękno stworzenia, gdyby nie obecność siły wyższej. "Furkot skrzydeł" nad "obfitymi gajami" sugeruje anielską, bądź boską interwencję, ochronę i opiekę nad nowo powstałym rajem. Gaje te są "stworzone by ideał nazwany trafnie rajem samoistnie się spełniał", co podkreśla utopijny charakter pierwotnego świata, doskonałego i samowystarczalnego. Adam Nowak, jako autor tekstów, często porusza tematy egzystencjalne, w których z dystansem, ale i sympatią patrzy na ludzkość, starając się w swoich utworach odpowiadać na pytania o sens życia.

Ostatnia zwrotka przedstawia kulminacyjny moment stworzenia i upadku: "Kobietę i mężczyznę których ulepił z gliny / i którym darował życie dzieląc je odtąd z nimi / zastał w ramionach drzewa nagich pod jego cieniem / jak owoc grzechu niewart dojrzewał w ich spojrzeniach". Jest to kolejna, wyraźna aluzja do Księgi Rodzaju, do stworzenia Adama i Ewy z gliny oraz do ich obecności w Raju. Idea Boga dzielącego życie z ludźmi wskazuje na intymną relację Stwórcy ze stworzeniem. Obraz "owocu grzechu niewartego", który "dojrzewał w ich spojrzeniach", jest subtelnym, ale potężnym ukazaniem chwili utraty niewinności. Nie chodzi o fizyczny owoc, lecz o samą ideę grzechu, która zaczyna kiełkować w ludzkiej świadomości, zmieniając ich postrzeganie świata i siebie nawzajem. Adam Nowak, w swoich tekstach, ma zdolność do dotykania trudnych tematów w poetycki sposób, unikając dosłowności, co sprawia, że jego piosenki, choć często smutne, są jednocześnie pełne nadziei i refleksji.

Piosenka "Z uśmiechem dziecka kamień" jest przykładem głębokiej liryki, za którą zespół Raz Dwa Trzy jest tak ceniony. Album Skądokąd z 2010 roku, na którym się znalazła, zyskał status platynowy i był nominowany do Fryderyków w kategorii "Płyta Roku - Piosenka Poetycka", a sam Adam Nowak w kategorii "Autor Roku", co świadczy o uznaniu zarówno krytyków, jak i publiczności dla jego twórczości. Utwór ten to nie tylko opowieść o stworzeniu, ale także o cykliczności życia, o tym, jak z destrukcji może narodzić się piękno, a z niewinnego aktu – fundamentalne zmiany, kształtujące całą rzeczywistość, aż po sam początek ludzkiego dylematu moralnego.