Interpretacja Angelene - PJ Harvey

PJ Harvey w piosence „Angelene”, otwierającej album Is This Desire? z 1998 roku, przedstawia przejmujący portret kobiety uwięzionej w spirali transakcyjnej miłości, jednocześnie rozpaczliwie poszukującej prawdziwego uczucia i nadziei na odkupienie. Utwór ten jest głęboką eksploracją życia protagonistki, Angelene, która opisuje siebie jako „prettiest mess you've ever seen” – „najładniejszy bałagan, jaki kiedykolwiek widziałeś”. To zdanie od razu ustanawia dualizm jej istnienia: atrakcyjny wygląd skrywa wewnętrzny chaos i ból. Wskazanie na „love for money is my sin” otwarcie sugeruje, że Angelene trudni się prostytucją, co jest tematem podejmowanym przez Harvey z mieszanką surowości i empatii.

Postać Angelene, podobnie jak inne bohaterki z albumu Is This Desire?, to kobiety targane tęsknotą. PJ Harvey celowo buduje je tak, by były odległe od ideału, a ich historie głęboko ludzkie i często bolesne. W tekście pojawiają się barwne, choć enigmatyczne opisy wyglądu Angelene: „Rose is my colour and white, Pretty mouth, and green my eyes”. Co ciekawe, ten fragment jest bezpośrednim nawiązaniem do opowiadania J.D. Salingera z 1951 roku pt. „Pretty Mouth and Green My Eyes” (w Polsce znane jako „Urocze usta i zielone oczy”). W tym opowiadaniu bohater, prawnik Arthur, wspomina wiersz, który napisał dla swojej niewiernej żony: „Rose my color is and white, Pretty mouth and green my eyes”. PJ Harvey, wykorzystując ten cytat, osadza swoją bohaterkę w kontekście zdrady i rozczarowania, choć nadaje jej zupełnie inną historię – prostytutki pragnącej prawdziwej miłości. Polly Jean Harvey, jak sama wspominała, uważała teksty z "Is This Desire?" za na tyle mocne, by po raz pierwszy umieścić je we wkładce albumu.

Mimo ponurej rzeczywistości Angelene, w jej sercu tli się nadzieja. „I see men come and go, But there'll be one who will collect my soul, And come to me”. To pragnienie prawdziwej, emocjonalnej więzi, która wykracza poza transakcyjny charakter jej pracy, jest osią utworu. Ten wyczekiwany mężczyzna znajduje się „Two thousand miles away” – odległość ta symbolizuje zarówno fizyczny dystans, jak i głęboką przepaść emocjonalną, którą Angelene musi pokonać, by odnaleźć spełnienie. Obraz „It lays open like a road” powtarzający się kilkakrotnie, sugeruje drogę do odkupienia, nowego początku, choć jednocześnie podkreśla jego odległość i niepewność.

Piosenka stanowi również refleksję nad okrucieństwem egzystencji: „Dear God, life ain't kind, People gettin born then dying”. Angelene jest świadoma trudów życia, ale mimo to kurczowo trzyma się wizji nieopowiedzianej radości, która czeka na nią na tej otwartej drodze. Finałowe powtórzenie: „My first name's Angelene” (nieznacznie różniące się od początkowego „My first name Angelene”), może sugerować pewne wzmocnienie tożsamości. Na początku Angelene wydaje się prezentować swoje imię z rezygnacją, jakby wypełniała formularz, zaś na końcu utworu jest to bardziej afirmatywne przyjęcie siebie i swojego losu, choć wciąż z nadzieją na przyszłość.

Teledysk do "Angelene", wyreżyserowany przez Marię Mochnacz, długoletnią współpracowniczkę PJ Harvey, oddaje melancholijny nastrój piosenki. Składa się z serii „zdjęć paszportowych”, które wyglądają, jakby zostały uszkodzone – poplamione wybielaczem lub przepuszczone przez pralkę, a całe wideo to powolne przechodzenie między tymi obrazami z minimalnym ruchem. To wizualnie podkreśla motyw „prettiest mess” i wewnętrznego zniszczenia bohaterki. Utwór „Angelene” to przykład głębokiej empatii PJ Harvey wobec postaci często pomijanych i odmawianych współczucia. Artystka śpiewa ją swoim naturalnym kontraltem, z nutą zmęczenia i rezygnacji, ale też z wewnętrzną siłą, która wskazuje, że Angelene wciąż posiada w sobie siłę życia. Jest to jeden z najbardziej poruszających utworów z albumu Is This Desire?, który wielu fanów i krytyków uważa za jedno z najlepszych dzieł artystki.