Interpretacja Międzynarodówka - Pierre Degeyter

Pieśń "Międzynarodówka", z melodią skomponowaną przez Pierre'a Degeytera i tekstem Eugène'a Pottiera, to nie tylko hymn, ale potężny manifest rewolucyjny, który przez dziesięciolecia mobilizował miliony ludzi na całym świecie. Jej początki sięgają krwawych represji Komuny Paryskiej w 1871 roku, kiedy to Eugène Pottier, francuski rewolucjonista i poeta, uciekając przed prześladowaniami, spisał słowa wiersza wyrażającego rozpacz i niezłomną nadzieję na lepsze jutro. Początkowo tekst Pottiera śpiewano do melodii francuskiej Marsylianki, co podkreślało jego rewolucyjny, ale wciąż jeszcze kształtujący się charakter.

Prawdziwy przełom nastąpił w 1888 roku, kiedy to amatorski kompozytor Pierre Degeyter, robotnik z Lille we Francji, skomponował do niego własną, dziś powszechnie znaną melodię. Degeyter, który był tokarzem i chórmistrzem robotniczego chóru "La Lyre des Travailleurs", został poproszony o skomponowanie muzyki przez Gustave'a Delory'ego, przyszłego burmistrza Lille. Ciekawostką jest, że Degeyter podpisał się pod utworem tylko nazwiskiem, aby uniknąć represji ze strony władz i pracodawców, którzy surowo karali wszelkie przejawy rewolucyjnych sympatii. Mimo to, jego autorstwo zostało odkryte, co doprowadziło do utraty pracy i poważnych problemów finansowych. Co więcej, w późniejszych latach jego własny brat, Adolphe, próbował przypisać sobie autorstwo muzyki, choć sąd w 1922 roku ostatecznie potwierdził prawa Pierre'a. Degeyter, który wstąpił do partii komunistycznej w 1920 roku, zmarł w Saint-Denis we Francji w 1932 roku.

Tekst "Międzynarodówki" to bezpośrednie wezwanie do walki z uciskiem i niesprawiedliwością. Pierwsza zwrotka – "Wyklęty, powstań ludu ziemi, Powstańcie, których dręczy głód" – natychmiast uderza w ton globalnego buntu, adresując się do wszystkich zmarginalizowanych i wyzyskiwanych. To hymn dla tych, którzy "dziś niczym, jutro wszystkim" pragną zmienić porządek świata. Słowa te symbolizują nadzieję na odzyskanie godności i należnego miejsca w społeczeństwie, wymazując "przeszłości ślad", czyli dawne krzywdy i hierarchie. Refren "Bój to będzie ostatni, Krwawy skończy się trud, Gdy związek nasz bratni Ogarnie ludzki ród" jest obietnicą ostatecznego zwycięstwa i nadejścia ery braterstwa i równości, co odzwierciedla ideę internacjonalizmu robotniczego.

Druga zwrotka podkreśla potrzebę samowyzwolenia – "Nie nam wyglądać zmiłowania Z wyroków bożych, z pańskich spraw. Z własnego prawa bierz nadania I z własnej woli sam się zbaw!". Odrzuca religijne i feudalne autorytety, wzywając do wzięcia spraw w swoje ręce, do "przekucia w stal" swojej woli i zniszczenia "domu niewoli". To apel o aktywne działanie, o stworzenie własnej przyszłości bez oglądania się na łaskę elit.

Kolejna zwrotka demaskuje ekonomiczny wyzysk: "Rządzący światem samowładnie Królowie kopalń, fabryk, hut Tym mocni są, że każdy kradnie Bogactwa, które stwarza lud." Wskazuje na pasożytniczy charakter kapitalistów, którzy gromadzą bogactwa – "Stopiony w złoto krwawy pot" – kosztem pracy robotników. Pieśń wzywa do odzyskania tych należności, do "przejścia całej własności" na rzecz ludu, który jest jej prawowitym twórcą. Ten fragment odzwierciedla marksistowską krytykę wywłaszczenia i wezwanie do uspołecznienia środków produkcji.

Ostatnia zwrotka buduje wizję jedności i niezłomnej siły proletariatu: "Dziś lud roboczy wsi i miasta W jedności swojej stwarza moc, Co się po ziemi wszerz rozrasta, Jak świt łamiący wieków noc...". Ukazuje zjednoczony lud jako siłę zdolną do przełamania wieków ucisku, symbolizowaną przez "łamane wieków noc". Ostrzeżenie "Precz darmozjadów rodzie sępi! Czyż nie dość żerów z naszych ciał?" jest bezpośrednim wypowiedzeniem wojny klasowej, z zapowiedzią "dnia szczęścia", który nadejdzie po stępieniu "krwawych szponów" wyzyskiwaczy.

"Międzynarodówka" szybko stała się nieformalnym hymnem międzynarodowego ruchu socjaldemokratycznego, a później komunistycznego. Była hymnem I, II i III Międzynarodówki. Jej zasięg był ogromny – przetłumaczono ją na 117 języków, co czyni ją jedną z najczęściej tłumaczonych pieśni w historii. W Rosji Radzieckiej pełniła rolę hymnu państwowego w latach 1918-1922, a następnie hymnu Związku Radzieckiego w latach 1922-1944, zanim Józef Stalin zastąpił ją innym utworem. W Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej była powszechnie nauczana w szkołach i śpiewana na uroczystościach państwowych, takich jak pochody pierwszomajowe czy zjazdy PZPR. Polska wersja, która upowszechniła się dzięki przekładowi Marii Markowskiej, działaczki Polskiej Partii Socjalistycznej, stała się ikoną epoki.

Pomimo burzliwych losów i politycznych konotacji, "Międzynarodówka" pozostaje potężnym świadectwem ludzkiego dążenia do sprawiedliwości i równości. Jej uniwersalne przesłanie o solidarności, walce z wyzyskiem i wierze w zbiorową siłę uciśnionych sprawia, że do dziś jest śpiewana przez socjalistów, komunistów, socjaldemokratów i anarchistów na całym świecie. Jest pieśnią, która choć nigdy nie trafiła na listy przebojów, stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli walk społecznych.