Interpretacja On nie kochał nas - Majka Jeżowska i Krystyna Prońko

"On nie kochał nas" to utwór, który w wykonaniu Krystyny Prońko i Majki Jeżowskiej zyskał status kultowego, stając się hymnem kobiecej solidarności i rozliczeniem z bolesną przeszłością. Piosenka, mimo że często interpretowana jako osobiste świadectwo artystek, ma tekst autorstwa Ewy Żylińskiej, a muzykę skomponował Tom Logan. Powstała w 1983 roku, choć wspólnie na festiwalu w Opolu artystki zaśpiewały ją w 1986 roku, a teledysk, również z tego roku, utrwalił ten poruszający duet.

Wielu słuchaczy przez lata było przekonanych, że utwór ten jest bezpośrednim odzwierciedleniem dramatycznego trójkąta miłosnego z udziałem Krystyny Prońko, Majki Jeżowskiej i kompozytora Janusza Komana. Ich skomplikowana relacja, będąca jednym z głośniejszych skandali towarzyskich PRL-u, faktycznie naznaczyła życie obu wokalistek. Krystyna Prońko, będąc wykładowczynią w Akademii Muzycznej w Katowicach, zaprzyjaźniła się ze swoją studentką, Majką Jeżowską, młodszą o 13 lat. Wówczas Koman był wielką miłością Prońko, choć ich związek, jak sama przyznawała, obfitował w kłótnie. Majka Jeżowska poznała Komana w domu Prońko i, mimo ostrzeżeń przyjaciółki o jego trudnym charakterze, zakochała się w nim. Ta sytuacja doprowadziła do rozpadu ich przyjaźni. Majka Jeżowska poślubiła Komana w 1980 roku, a z ich związku narodził się syn Wojtek. Jednak i ten związek okazał się burzliwy i krótkotrwały, zakończył się po roku, a Jeżowska miała paść ofiarą przemocy domowej, lądując w szpitalu. Wtedy to Prońko, dowiedziawszy się o tym, jako pierwsza zadzwoniła do szpitala, a ich przyjaźń odżyła, wzmocniona wspólnym doświadczeniem i bólem.

Mimo tej zbieżności wydarzeń z fabułą piosenki, artystki wielokrotnie podkreślały, że tekst utworu, choć porusza tematykę zdrady i rozczarowania, nie jest ich autobiografią, lecz osobistą historią autorki słów, Ewy Żylińskiej. Majka Jeżowska w jednym z wywiadów sprostowała tę powszechną interpretację, pisząc na Instagramie, że choć historia jest "trochę podobna", to "wg autorki tekstu Ewy Żylińskiej, to jej własna historia". Krystyna Prońko również dementowała plotki, zwracając uwagę, że nigdy nie była mężatką, co podważało tezę o "odbiciu męża".

Tekst piosenki rozpoczyna się od wzruszającego wezwania: "Przyjaciółko mego serca – wróć, Mam pusty dom. I znów jestem sama, sama znów, Nie licząc trosk". To apel o pojednanie po rozłamie spowodowanym przez mężczyznę. Podmiot liryczny wyraża żal i samotność, jednocześnie przypominając o głębokiej więzi, która istniała między kobietami: "Ja wierzyłam tobie jak nikt, a Ty Znałaś każdy śmiech i łzy". Kluczowe jest wspólne zrozumienie i powtarzane niczym mantra stwierdzenie: "On nie kochał nigdy żadnej z nas, Nie kochał nas". To ujawnienie prawdy, która wyzwala i stanowi podstawę do odbudowania zaufania.

Utwór zręcznie opisuje iluzoryczność szczęścia, które miało "jego kolor i wdzięk, Jego oczy, jego śmiech". Obie kobiety, każda na swój sposób, uległy urokowi tego samego mężczyzny, a ich "Szczęście miało dla nas jedną twarz, Tę samą twarz". Następujące wersy są szczególnie bolesne i obrazują różnicę w ich doświadczeniach: "Ratował mnie gin, Ty dawno byłaś już z Nim. A ja płakałam na dnie piekła, Za mąż uciekłam". Pokazują, jak jedna z kobiet szukała ucieczki w nałogu lub zapomnieniu, podczas gdy druga weszła w związek, być może również uciekając przed własnymi demonami lub szukając stabilizacji, która okazała się jedynie kolejnym piekłem. Wers "Za mąż uciekłam" doskonale oddaje desperację i poszukiwanie bezpieczeństwa, które ostatecznie zawiodło.

Portret mężczyzny w piosence jest bezlitosny – to postać materialistyczna i emocjonalnie niedostępna: "On teraz ma dom, O pięć tysięcy mil stąd. Na sercu nosi numer konta, Klucze od forda". Jest to symboliczne przedstawienie jego priorytetów, gdzie uczucia nie mają miejsca, a liczą się jedynie dobra materialne i dystans.

Finał piosenki to powrót do pierwotnej więzi, zrozumienie, że to właśnie przyjaźń jest wartością nadrzędną: "Przyjaciółko z mych dziecinnych lat, Winna, czy nie. Tak tęskniłam długo do twych wad, Do naszych miejsc". Słowa te wskazują na przebaczenie i akceptację, a także na siłę kobiecej relacji, która potrafi przetrwać ból i zniszczenie. Wspólna konkluzja: "Czas uleczy rany, uśpi ból i tak. I wygoni cichy żal: On nie kochał nigdy żadnej z nas" jest swoistym katharsis. Refren powtarzany z coraz większą siłą, "Nie kochał nas!", staje się nie tylko wyrazem bolesnej prawdy, ale i manifestem odzyskanej niezależności i wspólnego dążenia do uzdrowienia.

"On nie kochał nas" to piosenka o sile kobiet, o ich zdolności do przebaczania, odnajdywania wspólnego języka ponad osobistymi urazami i wspólnym rozliczaniu się z przeszłością, nawet jeśli ta przeszłość jest bolesna i naznaczona zdradą. To opowieść o tym, że prawdziwa przyjaźń jest cenniejsza niż ulotne uczucie do mężczyzny, który nie był wart żadnej z nich.