Interpretacja Gaja - Justyna Steczkowska

Justyna Steczkowska w utworze „Gaja”, który pochodzi z jej dziewiętnastego albumu studyjnego „Witch Tarohoro” (wydanego w listopadzie 2024 roku), przedstawia głębokie i wielowymiarowe przesłanie, będące jednocześnie osobistym manifestem i uniwersalną opowieścią. Piosenka, wydana jako singel 28 listopada 2024 roku, zyskała szczególne znaczenie jako propozycja reprezentująca Polskę na Eurowizji 2025, co świadczy o jej artystycznej sile i rezonansie. Steczkowska, powracająca na eurowizyjną scenę po 30 latach, traktuje „Gaję” jako „manifest osobistej mocy i transcendencji”.

Centralną postacią utworu jest tytułowa Gaja, imię czerpiące z mitologii greckiej, gdzie Gaja to prastara bogini, uosobienie Ziemi, Matka Wszystkiego, która wyłoniła się z Chaosu. W piosence Steczkowskiej Gaja staje się metaforą boskiej kobiecości, symbolizującej płodność, opiekę i pierwotną siłę natury. Jak wyjaśnia artystka, Gaja symbolizuje boskość, siłę i miłość, łącząc w sobie zarówno sferę boską, jak i ludzką. Tekst piosenki zręcznie przeplata momenty osobistego bólu z afirmacją tej wszechogarniającej mocy. Początkowe wersy, „Ranisz moje serce Ty / Który moją miłość masz za nic / Naznaczyłeś sobą mnie / Obudziłeś samotności krzyk”, wskazują na doświadczenie głębokiego cierpienia i zranienia. Jest to ból, który mógłby sparaliżować, lecz w kontekście tożsamości z Gają staje się punktem wyjścia do uświadomienia sobie własnej potęgi.

Transformacja następuje wraz z refrenem, gdzie podmiot liryczny w pełni utożsamia się z Gaią: „Moje imię Gaja / Jestem Bogiem / Siłą / Moją matką miłość / Kiedy płaczę / To we łzach tonie świat / Tulę w swych ramionach zaginiony czas”. Te słowa są potężnym oświadczeniem wewnętrznej siły, miłości jako źródła istnienia i boskiej obecności w każdym z nas. Płacz Gai nie jest oznaką słabości, ale aktem ostatecznej transformacji; to właśnie poprzez ten płacz świat tonie w łzach, co symbolizuje zdolność do fundamentalnej zmiany i oczyszczenia. Steczkowska w wywiadach podkreśla, że jej Gaja ma kontrolę nad własnym czasem i przeznaczeniem, posiadając potężną moc transformacji świata. Odniesienie do „tulenia w swych ramionach zaginionego czasu” sugeruje nie tylko opiekę nad przeszłością, ale także możliwość wpływania na bieg wydarzeń, bycie stwórcą własnej rzeczywistości.

W kolejnych zwrotkach wzmacniana jest koncepcja Gai jako stwórcy i opiekuna: „Jestem stwórcą twego ja / Duszy zgubą, Twoim ocaleniem / W krwioobiegu płynie czas / Święta woda zmywa przeznaczenie”. Podkreśla to dualizm – Gaja może być zarówno źródłem zagłady, jak i ratunku, co odzwierciedla naturalne cykle życia i śmierci, zniszczenia i odrodzenia. Metafora „świętej wody zmywającej przeznaczenie” nawiązuje do oczyszczenia, odnowy i możliwości przejęcia kontroli nad własnym losem, wyzwolenia się od narzuconych z góry ścieżek.

Szczególnie intrygującym elementem utworu są słowiańskie mantry, czyli agmy, które pojawiają się w drugiej części piosenki: „Zargo / Raga / Urra / Gara / Jarga / Jarun / Era / Czarodoro”. Justyna Steczkowska celowo wplotła te archaiczne, mistyczne słowa, aby nadać piosence dodatkowy, głęboki wymiar symboliczny. Każda z agm ma swoje unikalne znaczenie: Zargo przywołuje zdrowie i sukces; Raga wspiera w walce ze złem; Urra obdarza wiedzą i kreatywnością; Gara przyciąga pozytywną energię; Jarga oczyszcza z negatywnych wpływów; Jarun symbolizuje sprawiedliwość; Era chroni dom i rodzinę; a Czarodoro daje dar jasnowidzenia oraz pomaga w walce z uzależnieniami. Ich wypowiadanie ma działać jak zaklęcie, wzmacniając manifestowaną moc i transcendencję.

W kontekście występu na Eurowizji 2025, piosenka „Gaja” została wzbogacona o widowiskową oprawę wizualną, odzwierciedlającą jej symbolikę. Steczkowskiej na scenie towarzyszą tancerze, którzy wcielają się w dzieci Matki Ziemi, a monumentalne, lustrzane kolosy symbolizują ich narodziny. Te kolosy ewoluują w świetlisto-złote okręgi, tworząc bramę do „jądra wszechświata”, skąd Gaja czerpie swą pradawną siłę. Ważnym elementem jest również obecność smoka, pojawiającego się w wizualizacjach, który w mitologii słowiańskiej, podobnie jak bóg Weles, pełnił rolę strażnika, opiekuna ludzi i dzikiej natury, co dodatkowo wzmacnia mistyczny wymiar utworu. W jednym z wywiadów Steczkowska podkreśliła, że jest „matką Gaią, matką ziemi, a za nią jest ogromny i piękny smok, który jest opiekunem ziemi”.

Całość utworu „Gaja” to zatem fascynująca synteza osobistych doświadczeń z uniwersalnymi symbolami i mitologią. To pieśń o odnalezieniu własnej mocy, o przekraczaniu granic cierpienia i transformowaniu go w siłę. Justyna Steczkowska, czerpiąc z bogactwa zarówno mitologii greckiej, jak i słowiańskiej, stworzyła dzieło, które jest hołdem dla kobiecej siły, miłości i nierozerwalnej więzi człowieka z naturą, jednocześnie zapraszając słuchacza do własnej podróży w głąb siebie i odnalezienia boskości we własnym „ja”. Jest to przesłanie o nadziei, odrodzeniu i możliwości przejęcia kontroli nad własnym życiem, nawet w obliczu najgłębszego bólu.