Interpretacja Zgryźliwy tetryk - Jacek Kuderski

Utwór "Zgryźliwy tetryk" autorstwa Jacka Kuderskiego, znanego przede wszystkim jako basisty zespołu Myslovitz, stanowi intrygującą próbę autorskiej wypowiedzi, pochodzącej z jego solowego albumu „Nic na zawsze nie jest dane”, wydanego w 2024 roku. Jako kompozytor, tekściarz, producent i wokalista tego utworu, Kuderski oferuje głębokie spojrzenie na tematykę tożsamości, percepcji społecznej i wewnętrznego świata jednostki.

Piosenka rozpoczyna się od mocnej deklaracji: „Jestem jaki jestem, inny już nie będę”. Te słowa od razu ustawiają bohatera w pozycji osoby niezłomnej, pogodzonej ze swoją naturą i nieugiętej w obliczu prób zmiany. Jest to postać pełna sprzeczności, zdolna do skrajnych emocji, co podkreślają wersy „Czasem zimny jak lód, czasem gorący do granic tchu”. Ta ambiwalencja emocjonalna wskazuje na złożoność wewnętrznego życia, które kontrastuje z uproszczoną etykietką nadawaną mu przez otoczenie: „Mówią o mnie zgryźliwy tetryk, zawsze wszystko spieprzę”. Tytułowy tetryk to człowiek zrzędliwy, kapryśny, często starzejący się i zgorzkniały. Bohater jest świadomy tej publicznej oceny, a nawet ją internalizuje, przyjmując odpowiedzialność za niepowodzenia („zawsze wszystko spieprzę”).

Dalsze strofy pogłębiają ten portret, ukazując akceptację, a nawet pewien komfort w przyjętej roli. „Z tetry czarnej i zgorzkniały, dobrze się czuję sam ze sobą” – te słowa sugerują, że ta zewnętrzna fasada, choć ponura i odpychająca („tetry czarnej i zgorzkniały”), jest dla niego środowiskiem, w którym czuje się autentycznie i swobodnie. Brak konwencjonalnych przejawów życzliwości („Brak uśmiechu dla przechodnia, a na twarzy mina sroga”) wzmacnia obraz osoby odizolowanej, celowo utrzymującej dystans, być może jako mechanizm obronny lub po prostu naturalny stan istnienia. Powtarzające się frazy „Mówią o mnie zgryźliwy tetryk, zawsze wszystko spieprzę” działają jak refren, utrwalając to społeczne piętno i jednocześnie potwierdzając jego świadomość u bohatera.

Kluczowym elementem utworu jest jednak refren, który kieruje uwagę na szerszą refleksję na temat ludzkiego osądu: „Chimerycy, maruderzy, przecież nikt wam nie uwierzy, że coś w was dobrego siedzi, piękna dusza. (...) że w niedostępności może być coś dobrego”. To zwrócenie się do „chimeryków, maruderów” – osób kapryśnych i narzekających – może być zarówno autoironią podmiotu lirycznego, jak i gorzką obserwacją skierowaną do innych, którzy dzielą jego los. W tych słowach pobrzmiewa żal i frustracja z powodu powierzchownej oceny. Ludzie często nie są w stanie dostrzec prawdziwej wartości („coś w was dobrego siedzi, piękna dusza”) ukrytej pod trudną powierzchownością. Szczególnie poruszające jest pytanie o możliwość dobra w „niedostępności”. Sugeruje to, że odosobnienie, nieprzystępność, a nawet pozorna zgorzkniałość, mogą skrywać głębsze, wartościowe cechy, które pozostają niewidoczne dla świata zewnętrznego, zbyt szybko wydającego wyroki. Jest to obrona tych, którzy nie pasują do społecznych norm „sympatyczności” czy „przystępności”, a jednocześnie apel o bardziej wnikliwe spojrzenie na drugiego człowieka.

"Zgryźliwy tetryk" jawi się zatem jako poetycki manifest o prawie do bycia sobą, bez ulegania presji społecznych oczekiwań. To opowieść o akceptacji własnych wad i cech, które inni postrzegają jako negatywne, oraz o bolesnej świadomości, że prawdziwe ja, z jego piękną duszą, często pozostaje niezauważone za zasłoną niedostępności. W kontekście twórczości Jacka Kuderskiego, który jest artystą z wieloletnim doświadczeniem, utwór ten może być również osobistą refleksją na temat kondycji artysty w świecie, gdzie autentyczność bywa mylona z ekscentrycznością, a głębia przekazu często ustępuje miejsca łatwo przyswajalnemu wizerunkowi. Choć specyficzne wywiady czy ciekawostki dotyczące „Zgryźliwego tetryka” nie są szeroko dostępne w publicznych źródłach, sama piosenka, której Kuderski jest autorem zarówno muzyki, jak i tekstu, stanowi wystarczająco bogate źródło do interpretacji. Jest to z pewnością utwór o uniwersalnym przesłaniu, rezonujący z każdym, kto kiedykolwiek czuł się niezrozumiany lub zmuszony do noszenia maski, by przetrwać w społeczeństwie.