"Нож в спину" zespołu Инструкция по выживанию to utwór, który z niezwykłą surowością i brutalnością oddaje obraz życia w trudnej, bezlitosnej rzeczywistości, prawdopodobnie nawiązując do późnego okresu radzieckiego lub wczesnego postsowieckiego. Piosenka, charakteryzująca się prostą, powtarzalną strukturą, ale głębokim, symbolicznym przekazem, jawi się jako manifest jednostki zepchniętej na margines, która z konieczności adaptuje się do otoczenia, by w końcu stać się jego nieuchronnym elementem destrukcyjnym.

Początkowe zwrotki kreślą portret narratora żyjącego w mieście, gdzie „nosił w kieszeni kastet” – to nie jest wybór, lecz konieczność, mechanizm obronny, by „nie został pobity”. To miasto to arena walki o przetrwanie, gdzie nawet podstawowe zachowania, takie jak mówienie czy wygląd, są regulowane przez niepisane zasady brutalnego środowiska. Stąd potrzeba „starania się nie znać wielu słów”, co może symbolizować odrzucenie intelektualizmu, ideologii, czy nawet próby głębszej refleksji, która mogłaby narazić na niebezpieczeństwo w prymitywnym świecie. Podobnie, „staranie się mieć ryj” (w oryginale wulgarne "ебло", co wzmacnia brutalność i obojętność) odnosi się do przyjęcia postawy twardziela, maski bez emocji, która jest niezbędna do przetrwania. Wspomniana miłość do zespołu Nazareth może być subtelnym, jedynym śladem indywidualności, ucieczki w muzykę rockową, która w tamtych czasach była często synonimem buntu i wolności, ale jednocześnie była akceptowalna w pewnych kręgach jako element młodzieżowej subkultury, niekoniecznie zagrażający systemowi.

W refrenie następuje radykalna zmiana perspektywy. Narrator zauważa, że inni potrzebowali jego „jadu”, ale tylko w „homeopatycznych dawkach miłości”. To sugeruje, że jego bunt, jego ostrość, czy nawet jego „negatywna energia” były tolerowane, a może nawet czerpano z nich korzyści, ale tylko w bezpiecznych, kontrolowanych ilościach. Kiedy jednak „potrzebowali właśnie jego”, czyli jego prawdziwej, nieokrojonej istoty, tego wszystkiego, co symbolizował kastet i „ryj”, to co otrzymali, to „nóż w plecy”. Narrator utożsamia się z tym nożem – „nóż w plecy – to właśnie będę ja”. To może być interpretowane jako akt ostatecznej, desperackiej zemsty na systemie, na obojętnym społeczeństwie, które najpierw go ukształtowało, a potem próbowało wykorzystać, nie akceptując go w pełni. Jest to odrzucenie roli ofiary i przyjęcie roli niszczyciela, który w akcie samoobrony staje się tym, co dla innych jest bolesne i zdradzieckie.

Najbardziej polityczny i krytyczny aspekt utworu ujawnia się w sekcji poświęconej słowu „Союз” (Związek, Unia). Zespół, świadomie lub intuicyjnie, nawiązuje do słynnej etymologii ludowej lub gry słów, interpretując „Союз” jako pochodzące od „боюсь” (boję się), „убьюсь” (zabiję się) i „убью” (zabiję). To gorzkie skojarzenie demaskuje prawdziwą naturę Związku Radzieckiego (lub jego spuścizny) jako opresyjnego tworu opartego na strachu, represjach i autodestrukcji. Ta gra słów jest nie tylko krytyką polityczną, ale również podkreśleniem psychologicznego obciążenia, jakie system wywierał na jednostki.

Инструкция по выживанию, jako zespół wywodzący się z syberyjskiego punka, zawsze charakteryzował się bezkompromisowym podejściem do tekstów i muzyki. Ich twórczość często była nasiąknięta desperacją, społecznym niezadowoleniem i egzystencjalnym buntem. Piosenka "Нож в спину" jest idealnym przykładem tej estetyki. Nie ma tu miejsca na subtelne metafor, a przekaz jest podany prosto i brutalnie, odzwierciedlając realia, w których przyszło im tworzyć. Chociaż dokładne wywiady na temat tego konkretnego utworu są trudne do znalezienia, ogólny kontekst twórczości grupy i środowiska, z którego się wywodzili, pozwala na umieszczenie go w szerszej narracji sprzeciwu wobec systemu i opisu szarej, często okrutnej codzienności. Piosenka ta, jak wiele innych utworów Инструкции по выживанию, staje się zatem hymnem tych, którzy musieli walczyć o każdy dzień, zmuszeni do przyjmowania trudnych postaw, by w końcu odnaleźć w sobie siłę do odwrócenia się od tych, którzy ich wykorzystywali, stając się „nożem w plecy” dla niesprawiedliwego świata.