Interpretacja Scarborough Fair - Hayley Westenra

The timeless folk ballad "Scarborough Fair," w wykonaniu nowozelandzkiej sopranistki Hayley Westenry, przenosi słuchacza w głąb melancholijnej opowieści o utraconej miłości i niemożliwym pojednaniu. Utwór, zakorzeniony w bogatej historii średniowiecznej Anglii, gdzie odbywał się słynny 45-dniowy jarmark w Scarborough – ważne centrum handlu od XIII do XVIII wieku – to znacznie więcej niż prosta pieśń. Choć jarmark był miejscem tętniącym życiem, przyciągającym kupców i artystów z całej Europy, Norwegii, Danii, państw bałtyckich, a nawet Imperium Osmańskiego, sama ballada ma swoje korzenie w dawniejszej, szkockiej pieśni "The Elfin Knight", datowanej co najmniej na rok 1670. Co ciekawe, odniesienia do Jarmarku w Scarborough i charakterystyczny refren pojawiły się dopiero w późniejszych, XIX-wiecznych wersjach utworu.

Centralnym punktem ballady jest prośba młodego mężczyzny, skierowana do podróżnego udającego się na jarmark. Prosi on o przekazanie byłej ukochanej szeregu niewykonalnych zadań, obiecując powrót do niej, jeśli tylko je spełni. Żądania, takie jak uszycie koszuli z cienkiego płótna (cambric shirt) bez szwów i igły – co jest fizycznie niemożliwe dla delikatnej tkaniny przeznaczonej do koronek i haftów – czy też znalezienie akra ziemi "między słoną wodą a brzegiem morza", symbolizują przepaść dzielącą dawnych kochanków. To wyraz niemożliwości powrotu do przeszłości, gorzkiej rezygnacji lub być może subtelny sposób na uchylenie się od odpowiedzialności za rozpad związku. W wielu pełniejszych wersjach ballady kobieta w odpowiedzi stawia własny zestaw równie absurdalnych warunków, podkreślając wzajemność tej patowej sytuacji i brak realnej chęci do pojednania ze strony obu stron. Można to interpretować jako test na prawdziwą miłość, lub jako ostateczne potwierdzenie jej utraty – "prawdziwa miłość jest wieczna, nie można jej 'kiedyś kochać'".

Niezwykle istotnym elementem, który dodaje pieśni mistycyzmu i głębi, jest powtarzający się refren "Parsley, sage, rosemary, and thyme" (natka pietruszki, szałwia, rozmaryn i tymianek). Symbolika tych ziół jest przedmiotem wielu interpretacji, dodając warstwowości temu zdawałoby się prostemu tekstowi. Jedna z teorii głosi, że zioła te były składnikami eliksiru miłosnego lub uroku miłosnego, popularnego w średniowieczu. Inna interpretacja widzi w nich symbole cnót, których śpiewający pragnie dla siebie i swojej ukochanej: pietruszka miała oznaczać komfort lub oczyszczenie, szałwia – siłę, długie życie, a nawet ochronę przed złym okiem, rozmaryn – wierność, miłość i pamięć, a tymianek – odwagę. Rozmaryn był w szczególności często kojarzony z pamięcią i wiernością, pojawiając się nawet w słynnej scenie Ofelii w "Hamlecie" Szekspira.

Fascynująca jest również teoria łącząca zioła z tragicznym kontekstem epidemicznych chorób, takich jak Czarna Śmierć, która przetoczyła się przez Europę w XIV wieku. Wierzono, że aromatyczne zioła mogły chronić przed infekcjami przenoszonymi przez "szkodliwe opary" lub służyły do maskowania zapachu śmierci i rozkładu – umieszczane np. w dziobach masek lekarzy. W tym kontekście, refren nabiera ciemniejszego, wręcz makabrycznego znaczenia, podkreślając wszechobecność śmierci. Niektórzy widzą w ziołach także elementy zagadki miłosnej, którą odrzucona osoba miała rozwiązać, aby odzyskać ukochaną. Zdarza się też, że uważa się je za nic więcej niż chwytliwy, rymujący się dodatek, mający uzupełnić zapomniane fragmenty tekstu – choć ta ostatnia teoria jest często uważana za "nudną".

Wersja "Scarborough Fair" w wykonaniu Hayley Westenry, utrwalona m.in. na jej albumach Odyssey (wersja europejska z 2006) i Celtic Treasure (2007, wydanie amerykańskie, australijskie i nowozelandzkie) oraz w porywającym występie z zespołem Celtic Woman, odznacza się niezwykłą subtelnością, czystością i przejmującą delikatnością. Westenra, znana ze swojego klarownego sopranu i umiejętności łączenia muzyki klasycznej z folkową, nadaje balladzie eteryczny i porywający charakter, co jest znakiem rozpoznawczym jej stylu crossover. Jej interpretacja podkreśla melancholijny, niemal eteryczny nastrój, wzmacniając uczucie tęsknoty i straty, które przebija z każdego wersu, podczas gdy jej głos idealnie oddaje emocjonalną złożoność utworu. Delikatność jej wokalu w połączeniu z tradycyjnym, często celtyckim brzmieniem instrumentarium, tworzy atmosferę głębokiego zamyślenia nad przeszłością, ulotnością uczuć i złożonością ludzkich relacji. Hayley często podkreśla, że lubi nadawać tradycyjnym pieśniom bardziej osobistą interpretację, a jej podejście do "Scarborough Fair" z pewnością pogłębia emocjonalny rezonans tej historycznej ballady. Ta wersja, pozbawiona kontrapunktu antywojennego, jaki wprowadził duet Simon & Garfunkel, skupia się wyłącznie na istocie pierwotnej ballady – na bolesnej refleksji nad utraconą miłością. Jej wykonanie sprawia, że ta prastara pieśń, będąca pomostem między wiekami, nadal porusza serca, mówiąc o uniwersalnych doświadczeniach miłości, żalu i nieodwołalności czasu.