Interpretacja Windą do nieba - Dwa plus jeden

„Windą do nieba” zespołu Dwa plus Jeden to utwór, który zyskał status kultowego, jednocześnie będąc jednym z najbardziej paradoksalnie interpretowanych przebojów polskiej muzyki rozrywkowej. Wydana w 1978 roku, piosenka, której muzykę skomponował Janusz Kruk, a słowa napisał Marek Dutkiewicz, stała się hymnem weselnym, choć jej prawdziwe przesłanie jest diametralnie różne od radosnej atmosfery ślubnej ceremonii.

Tekst piosenki to gorzki list młodej kobiety, która w dniu własnego ślubu żegna się z niespełnioną miłością, być może jedynie wyidealizowaną fantazją lub postacią z ekranu. Zwroty takie jak "Mój piękny Panie raz zobaczony w technikolorze" sugerują, że obiekt jej westchnień jest postacią filmową lub telewizyjną – "technicolor" to technika zapisu obrazu kolorowego na taśmie filmowej. Krążyły nawet pogłoski, że inspiracją dla tej postaci był Daniel Olbrychski, w którym rzekomo podkochiwała się wokalistka Elżbieta Dmoch. Bohaterka pisze "ostatni list", ponieważ "pora mi dzisiaj do ślubu iść", a "lusterko z tym Pana zdjęciem też nie pomoże", co wyraźnie wskazuje na rezygnację z marzeń na rzecz życiowej konieczności.

Kolejna zwrotka jeszcze mocniej podkreśla ten wewnętrzny konflikt: "Mój piękny Panie, ja go nie kocham, taka jest prawda / Pan główną rolę gra w każdym śnie". Te słowa to otwarte wyznanie braku uczucia do przyszłego męża, zestawione z dominującą rolą wyśnionego ukochanego. Kluczowe jest tu zdanie: "Ale dziewczyna przez świat nie może iść całkiem sama / Życie jest życiem, Pan przecież wie". Ukazuje ono bolesną prawdę o społecznych oczekiwaniach i presji, by nie być samotną, co prowadzi do małżeństwa z rozsądku, a nie z miłości.

Refren z barwnym opisem wesela – "Już mi niosą suknię z welonem / Już Cyganie czekają z muzyką / Koń do taktu zamiata ogonem / Mendelssohnem stukają kopyta" – maluje obraz tradycyjnej uroczystości. Jednak sformułowanie "Gości tłum coś fałszywie odśpiewa" zdradza fałsz i nieszczerość towarzyszące temu wydarzeniu. "Złoty krążek mi wcisną na rękę" sugeruje przymus, a nie dobrowolne przyjęcie obrączki. Finałowe "I powiozą mnie windą do nieba" staje się więc metaforą nie tyle szczęśliwego poślubienia, ile ostatecznej rezygnacji i pogrzebania marzeń, swoistym "epitafium" dla niespełnionej miłości. Marek Dutkiewicz, autor tekstu, wspominał, że piosenka opowiada o nieszczęśliwych małżeństwach i ironicznie uśmiecha się, widząc ją graną na weselach, co jego zdaniem jest dowodem na to, że ludzie często nie wsłuchują się w teksty.

Ciekawostki na temat utworu:
Piosenka "Windą do nieba" powstała w niecodziennych okolicznościach. Jak wspomina Marek Dutkiewicz, on i Janusz Kruk spędzili noc na komponowaniu, "dodając sobie otuchy za pomocą alkoholu". Rano, po "rozstrzelaniu ostatniej flaszki", z obawą odtworzyli nagranie z magnetofonu, by odkryć, że powstała wersja jest doskonała. Marek Dutkiewicz opowiadał, że inspiracją były dla niego świeżo upieczone mężatki, które wcale nie wyglądały na zadowolone ze złożenia przysięgi. W procesie aranżacji utworu kluczową rolę odegrała także gitara Zbigniewa Hołdysa, która "związała i skleiła ten utwór".

W 1978 roku utwór zdobył I miejsce na Festiwalu w Sopocie, gdzie zespół 2 plus 1 wystąpił z "Windą do nieba" i "Ding-dong". Zajął również 5. miejsce w plebiscycie na utwór roku miesięcznika "Non Stop" w 1978 roku oraz 55. miejsce w zestawieniu Top Wszech Czasów Radia Złote Przeboje w 2007 roku.

Powstał także teledysk do piosenki, będący częścią filmu muzycznego, w którym akcja rozgrywa się na wiejskim weselu, a członkowie zespołu tańczą w tłumie gości. Piosenka doczekała się również wielu coverów, między innymi w wykonaniu zespołu Venus w 1999 roku i Mandaryny w 2005 roku, przy czym wersja Mandaryny zdobyła dużą popularność po jej występie na Sopot Festivalu. Elżbieta Dmoch, wokalistka 2 plus 1, zmarła w 1992 roku, a jej śmierć załamała ją i spowodowała wycofanie się z życia publicznego, co w późniejszych latach doprowadziło ją do trudnej sytuacji życiowej. Przebój ten, mimo melancholijnej i ironicznej treści, wciąż pozostaje jednym z najbardziej rozpoznawalnych i często granych utworów, nie tylko na weselach, co stanowi trwały fenomen polskiej kultury muzycznej.