Interpretacja Podmoskownyje wieciera - Alosza Awdiejew

„Podmoskownyje wieciera”, znane na świecie jako „Moscow Nights”, to utwór o niezwykłej sile poetyckiego wyrazu, który w wykonaniu Aloszy Awdiejewa nabiera dodatkowej głębi. Piosenka, napisana w 1955 roku przez kompozytora Wasilija Sołowjowa-Siedoja i poetę Michaiła Matusowskiego, pierwotnie nosiła tytuł „Leningradzkie wieczory”, ale na prośbę Ministerstwa Kultury ZSRR zmieniono ją na „Podmoskiewskie wieczory”, dostosowując również tekst. Pierwszym wykonawcą, który w 1956 roku nagrał utwór do filmu dokumentalnego o spartakiadzie, był Władimir Troszyn, a dzięki emisjom radiowym piosenka szybko zyskała ogromną popularność, stając się jednym z najbardziej rozpoznawalnych rosyjskich romansów na świecie, wpisanym nawet do Księgi Rekordów Guinnessa jako najczęściej śpiewana pieśń.

W interpretacji Aloszy Awdiejewa, artysty o rosyjskich korzeniach, który od lat 60. XX wieku mieszka i tworzy w Polsce, „Podmoskownyje wieciera” to nie tylko piękna melodia, ale i głębokie zanurzenie w nostalgiczny nastrój ulotnych chwil. Awdiejew, znany ze swoich występów, w których często gra na gitarze, akordeonie czy tamburynie w towarzystwie małego zespołu, doskonale oddaje melancholię i subtelność oryginału. Początkowe wersy – „Nie słychać w ogrodzie nawet szmerów, / Wszystko tu zamarło do rana” – od razu wprowadzają słuchacza w stan kontemplacyjnego spokoju. To opis letniego wieczoru pod Moskwą, gdzie czas zdaje się zatrzymać, a natura milknie w oczekiwaniu na nadejście świtu. Podkreślenie, jak bardzo „drogie” są te wieczory, ujawnia ogromne przywiązanie podmiotu lirycznego do tego krajobrazu i związanych z nim emocji.

Obraz rzeki, która „płynie i nie płynie, / Cała ze srebrzystego blasku księżyca”, jest arcydziełem poetyckiej sprzeczności. Odbicie księżyca sprawia, że woda wydaje się nieruchoma, zastygła w lśniącej tafli, choć jednocześnie jej natura nakazuje ruch. To symbol zawieszenia między rzeczywistością a marzeniem, między trwaniem a przemijaniem. Podobnie z piosenką, która „słychać i nie słychać”. Jej dźwięki są eteryczne, ledwo uchwytne, jak szept uczuć, które nie mogą w pełni wybrzmieć w panującej ciszy. Ta ambiwalencja doskonale oddaje stan wewnętrzny narratora, pełen niedopowiedzeń i delikatności.

Kluczowym elementem utworu jest bezpośrednie zwrócenie się do ukochanej osoby: „Dlaczego, moja droga, patrzysz z ukosa, / Nisko pochylając głowę? / Trudno jest wyrazić i nie wyrazić / Wszystko, co mam w sercu”. Te wersy ukazują dylemat niewyrażonych uczuć. Istnieje silna, choć niewypowiedziana miłość lub głębokie przywiązanie, które z jakiegoś powodu nie może zostać w pełni ujawnione. Ukosowe spojrzenie i pochylona głowa sugerują nieśmiałość, być może strach przed odrzuceniem, lub po prostu świadomość, że są emocje, które trudno ubrać w słowa, szczególnie w obliczu tak przesyconej magią, a jednocześnie ulotnej chwili. Alosza Awdiejew, będąc profesorem nauk humanistycznych i lingwistą, doskonale rozumie niuanse języka i niedopowiedzenia, co pozwala mu na wyjątkowo wnikliwą interpretację tego lirycznego fragmentu.

W kontekście artystycznej drogi Awdiejewa, który z wyraźnym krytycyzmem wypowiada się na temat współczesnej Rosji i jej mentalności, określając ją nawet mianem „niewolniczej”, wykonanie „Podmoskownych wieczer” nabiera gorzkiego posmaku. Śpiewając te klasyczne romanse, Awdiejew często zaczyna swoje występy od słów: „Bardzo państwa przepraszam, za chwilę zaśpiewam coś po rosyjsku”. To może być ironiczne odniesienie do trudnych relacji polsko-rosyjskich, ale też hołd dla ponadczasowego piękna rosyjskiej kultury, które mimo wszystko przetrwa polityczne burze. Dla Awdiejewa, jako strażnika tradycji romansu rosyjskiego, te „Podmoskiewskie wieczory” są przypomnieniem o innej, być może bardziej idealistycznej, Rosji.

Ostatnie strofy – „A świt już coraz wyraźniej, / Więc, proszę, bądź dobra, / Nie zapomnij i ty tych letnich / Podmoskiewskich wieczorów” – zamykają utwór prośbą o zachowanie wspomnień. Zbliżający się świt symbolizuje nieuchronne zakończenie magicznej chwili i powrót do prozy życia. Prośba o niezapomnienie jest wyrazem pragnienia, aby ta intymna, piękna chwila pozostała w pamięci obojga, jako skarb, który opiera się upływowi czasu. W wykonaniu Awdiejewa, nasyconym jego charakterystycznym głosem i interpretacją, „Podmoskownyje wieciera” to nie tylko pieśń o miłości, ale i elegia za utraconym pięknem, przemijającymi momentami i niemożnością zatrzymania tego, co najcenniejsze.