Interpretacja Oj, djevojko, selen velen - Zdravko Čolić

Piosenka „Oj, djevojko, selen velen” Zdravko Čolića to utwór, który z jednej strony emanuje głębokim, tradycyjnym duchem bałkańskiej poezji ludowej, a z drugiej – doskonale wpisuje się w charakterystyczny dla artysty, emocjonalny styl. Wydana w 1988 roku na albumie zatytułowanym jego imieniem, kompozycja ta jest dziełem Kornelija Kovača, z tekstami czerpiącymi z twórczości ludowej oraz wkładem Mariny Tucaković, a także Stefana Vuka Karadžicia, co podkreśla jej folklorystyczne korzenie. Sam tytułowy zwrot „Oj, djevojko, selen velen” jest archaicznym, melodyjnym zawołaniem, często spotykanym w tradycyjnych pieśniach, który choć nie ma dosłownego tłumaczenia, pełni funkcję czułego, a zarazem nieco bezradnego, apelu do młodej kobiety.

Utwór rozpoczyna się właśnie tym wezwaniem, stanowiącym rodzaj intymnego wprowadzenia w świat wewnętrznych przeżyć podmiotu lirycznego. Już w pierwszej strofie wokalista zwraca się do dziewczyny, prosząc ją: „nie uzwijaj obrvama” (nie unoś brwi), co można interpretować jako prośbę o zaniechanie dumy, zalotności, a może nawet wywyższania się, które ranią serca młodych mężczyzn. Podkreśla, że jej zachowanie zadało już „jad momcima” (smutek chłopcom), a przede wszystkim jemu samemu. To świadectwo, że piękno dziewczyny idzie w parze z pewną nonszalancją lub – w oczach zakochanego – z okrucieństwem, które wprawia go w stan głębokiego cierpienia.

Druga zwrotka w mistrzowski sposób oddaje to emocjonalne spustoszenie poprzez serię paradoksów. Podmiot liryczny śpiewa: „Konja vodim, pjehe odim” (prowadzę konia, a idę pieszo), „čizme nosim, a bos hodim” (noszę buty, a chodzę boso), „hljeba nosim, a gladan sam” (niosę chleb, a jestem głodny), „vodu gazim, a žedan sam” (brodzę w wodzie, a jestem spragniony). Te obrazy ukazują stan całkowitej pustki i niespełnienia, mimo posiadania wszelkich środków. Prowadzenie konia symbolizuje siłę i niezależność, ale chodzenie pieszo – bezradność. Obuwie i chleb to podstawowe potrzeby, które jednak nie przynoszą ukojenia, gdy dusza jest pusta i spragniona. To poetycki sposób na wyrażenie, że bez wzajemności i bliskości ukochanej osoby, wszelkie materialne dobra czy życiowe udogodnienia tracą sens i nie są w stanie zapełnić emocjonalnej pustki. Jest to esencja romantycznej rozpaczy, gdzie miłość staje się jedyną walutą.

Kulminacją tych intensywnych uczuć jest refren, w którym podmiot liryczny składa ostateczną deklarację. Przysięga na swój honor i oczy: „zbog tebe ću mlad otići u raj” (przez ciebie młody odejdę do raju). To dramatyczne stwierdzenie, sugerujące gotowość na śmierć z miłości, ale także podkreślające jej wszechogarniający charakter. Nie jest to dosłowne życzenie śmierci, lecz wyraz tak silnego uczucia, że życie bez ukochanej wydaje się pozbawione wartości. Dalej idzie jeszcze dalej: „obraza mi mog, e, neka sam klet” (na mój honor, niech będę przeklęty), co świadczy o desperacji i bezgranicznej determinacji. Ostatecznie stawia ultimatum: „ili ću se tvojim zvati, il' mi valja mrijet” (albo będę się nazywał twoim, albo przyjdzie mi umrzeć). Ta deklaracja nie pozostawia miejsca na kompromisy – miłość staje się kwestią życia i śmierci, całkowitego oddania lub całkowitego unicestwienia.

„Oj, djevojko, selen velen” w wykonaniu Zdravko Čolića to nie tylko pieśń o nieszczęśliwej miłości. To także kawałek kulturowego dziedzictwa, w którym współczesna muzyka pop spotyka się z tradycyjnymi motywami ludowymi. Głos Čolića, pełen emocji i charyzmy, doskonale oddaje zarówno ból, jak i pasję zawarte w tekście. Utwór, ze swoją melodyjnością i poruszającą treścią, zyskał status ponadczasowego przeboju, będącego świadectwem uniwersalności miłosnych cierpień i poświęceń, które rezonują z publicznością niezależnie od epoki. Choć nie ma wielu udokumentowanych wywiadów, w których Čolić szczegółowo analizowałby ten konkretny utwór, to jego wykonanie zawsze podkreślało głębokie zrozumienie dla emocji wyrażanych w tej, z pozoru prostej, ale niezwykle sugestywnej pieśni.