Interpretacja Rzygacze - Ifryt

Utwór "Rzygacze" projektu Ifryt, dowodzonego przez Bartosza "Kunę" Mokrego, stanowi fascynujące studium alienacji i obserwacji ludzkiego losu z perspektywy istoty wyobcowanej. Już sam tytuł, w połączeniu z informacją o nazwie zespołu (Ifryt, w wierzeniach muzułmańskich złośliwy demon), oraz architektonicznym znaczeniem rzygacza (gargulca, figury odprowadzającej wodę, mającej odstraszać zło, ukazując demonom ich własny obraz), wprowadza w atmosferę ponurego, lecz intrygującego osądu.

Piosenka otwiera się deklaracją "Serce moje z kamienia / Klątwa przez narodzenie", co natychmiast określa podmiot liryczny jako byt z natury pozbawiony empatii, skazany na wieczną obojętność. Ta „klątwa” nie jest wyborem, lecz nieodłącznym elementem istnienia, zrodzonym wraz z nim. Kontrastuje to z przemijalnością ludzi, których "krótki kres" rodzi w obserwatorze zaskakującą "Zazdrość kamiennych łez". To uczucie może wskazywać na pragnienie doznawania choćby namiastki ludzkich emocji, nawet tych związanych ze smutkiem czy utratą, które dla kamiennego serca pozostają niedostępne.

Dalsze wersy – "Idę przez czas i trwam / W bezruchu / Idą ludzie przez wieki" – podkreślają ponadczasowość i statyczność podmiotu, w opozycji do ciągłego ruchu i nieustannego przemijania ludzkości. Ludzie są efemeryczni, ich historia to zaledwie strumień czasu, przez który przepływają, podczas gdy "ja" trwa niezmiennie, będąc jedynie świadkiem. To tutaj pojawia się centralne, szokujące słowo: "Rzygam". To potężne wyrażenie obrzydzenia, odrzucenia, a może wręcz wydalenia z siebie tego, co ludzkie, efemeryczne i pełne cierpienia. Może to być akt symbolicznego rzygania na przemijalność, na emocjonalną kruchość, na cały ten ludzki, chaotyczny cykl życia i śmierci, którego podmiot nie jest w stanie ani doświadczyć, ani zrozumieć, a jedynie obserwować z narastającą odrazą. To "rzyganie" jest odrzuceniem świata, który jest tak inny od zimnego, kamiennego istnienia narratora.

Obserwacja ta pogłębia się w obrazie "grymasu morza lat", gdzie podmiot widzi "Jak oni głośno płaczą / Jak oni się cieszą". Widzi skrajne emocje ludzkości, rozciągnięte na przestrzeni dziejów, ale sam pozostaje poza nimi. Kluczowy jest tu wers "Bóg wyrzeźbił mnie, kat". Ten "Bóg" jawi się nie jako stwórca miłosierny, lecz jako kat, który z premedytacją uformował narratora w byt pozbawiony ciepła, być może właśnie po to, by był on świadkiem i sędzią ludzkiej kondycji. To zdanie świetnie koreluje z rolą gargulca, który jest wyrzeźbiony i z natury statyczny, obserwujący świat z góry, jednocześnie "rzygając" (wylewając wodę) na niego. W kontekście twórczości Ifryt, znanej z eksplorowania tematów okultyzmu, hermetyzmu czy schizofrenii, postać "kata" nabiera dodatkowego, mrocznego wymiaru, jako siła sprawcza stojąca za cierpieniem i obojętnością.

W dalszej części utworu pojawia się enigmatyczna Meriana: "Więdnę do mojej Meriany". Biorąc pod uwagę fakt, że Meriana to nazwa wyspy w grze Tibia, będącej swego rodzaju buntowniczą kryjówką, może to symbolizować ucieczkę lub powrót do miejsca izolacji, azylu od zgiełku i emocjonalnego natłoku świata. To miejsce, gdzie podmiot, mimo swojej kamiennej natury, może "więdnąć", czyli doświadczać pewnego rodzaju powolnego zanikania lub zmęczenia bytem, kontrastującym z płonącą intensywnością ludzkiego życia ("Jak oni proszą, jak oni płoną"). Pomimo początkowej kamienności, końcowe "Zmurszały, żalem zalany" sugeruje, że długotrwała obserwacja ludzkiego cierpienia i przemijalności odcisnęła na narratorze piętno, prowadząc do zbutwienia i przesiąknięcia smutkiem, nawet jeśli nie jest to smutek bezpośrednio doświadczany.

Ciekawostką jest stylistyka utworu. Ifryt, zazwyczaj kojarzony z eksperymentalnym black/speed metalem, w "Rzygaczach" zaskoczył słuchaczy, tworząc melancholijny synthpop z subtelnymi elementami black metalu. To celowe odejście od utartych schematów podkreśla filozofię Kuny, który "nie lubi przyzwyczajać odbiorców do jednego stylu i konsekwentnie idzie pod prąd". W wywiadach podkreśla on, że "nudzi mnie, gdy coś jest proste, horyzontalne. Nie lubię kroków w tył, tylko do przodu i nie lubię powielania tego, co było wcześniej". Ten przebojowy smęciak jest zatem nie tylko lirycznym wyrażeniem alienacji, ale i muzycznym manifestem artystycznej wolności i niepokorności, „splunięciem na wszelkie świętości” gatunkowe, co sam Kuna ceni w black metalu. Utwór doskonale oddaje również jego zamiłowanie do "skrajnych i konfliktujących emocji", łącząc zimną obojętność z głęboką melancholią.

"Rzygacze" to zatem pieśń o samotnym, niemal mitycznym bycie, który z dystansu obserwuje ludzką komedię i tragedię, pozostając poza nią, a jednocześnie doświadczając własnego rodzaju zmęczenia i zgorzknienia, które narosło w nim przez wieki. To zarówno akt odrzucenia, jak i melancholijna medytacja nad przemijaniem i trwałością, ukazana w zaskakującej i odważnej formie muzycznej.