Interpretacja The mass - Era

Utwór „The Mass” francuskiego projektu muzycznego Era, kierowanego przez Erica Lévi, stanowi monumentalne połączenie średniowiecznej mistyki z nowoczesnymi brzmieniami elektronicznymi i rockowymi, co jest znakiem rozpoznawczym twórczości zespołu. Nie jest to jednak dzieło całkowicie oryginalne, gdyż „The Mass” jest w rzeczywistości adaptacją słynnej pieśni „O Fortuna” z kantaty „Carmina Burana” Carla Orffa. Lévi połączył klasyczny utwór z własnymi, charakterystycznymi elementami, tworząc porywającą kompozycję, która zdobyła uznanie na całym świecie.

Tekst piosenki, złożony z łacińskich wersów, czerpie bezpośrednio z XIII-wiecznego, średniowiecznego poematu goliardów „O Fortuna”, który jest częścią zbioru „Carmina Burana”. Już pierwsze linijki: „Semper crescis / Aut decrescis / Vita detestabilis” („Zawsze rośniesz / Lub malejesz / Życie nienawistne”) od razu wprowadzają słuchacza w mroczny, refleksyjny nastrój. Mówią one o nieuchronnej zmienności losu – fortuna, niczym koło, nieustannie się obraca, wynosząc jednych na wyżyny, a innych strącając w otchłań. Życie jawi się jako „nienawistne” właśnie ze względu na tę nieprzewidywalność i okrucieństwo losu, który rozdaje karty bez litości.

Dalsze wersy, takie jak „Nunc obdurat / Et tunc curat / Ludo mentis aciem” („Teraz utwardza / A potem leczy / Ostrość umysłu grą”), a także „Egestatem / Potestatem / Dissolvit ut glaciem” („Ubóstwo / Potęgę / Rozpuszcza jak lód”), pogłębiają ten pesymistyczny obraz ludzkiej kondycji. Los przedstawiony jest jako wszechmocna siła, która bawi się ludzkimi umysłami, raz utwardzając je w cierpieniu, innym razem dając chwilę wytchnienia. Co więcej, Fortuna nie respektuje ani statusu, ani majątku – zarówno ubóstwo, jak i potęga są przez nią niwelowane, topniejąc „jak lód”. To ostrzeżenie przed pychą i przypomnienie o ulotności ziemskich dób.

Fragment „Sors salutis / Et virtutis / Michi nunc contraria / Est affectus / Et defectus / Semper in angaria” („Los zbawienia / I cnoty / Teraz jest mi przeciwny / Jest afekt / I defekt / Zawsze w utrapieniu”) wyraża głębokie poczucie bezsilności i zwątpienia. Podmiot liryczny czuje się opuszczony przez los, który sprzeciwia się jego zdrowiu i cnocie. Życie naznaczone jest ciągłym utrapieniem, niedostatkiem i „defektami”, co podkreśla uniwersalny wymiar ludzkiego cierpienia.

Kluczowe wezwanie „Hac in hora / Sine mora / Corde pulsum tangite” („W tej godzinie / Bez zwłoki / Dotknijcie pulsu serca”) to apel o refleksję i współczucie. W obliczu nieubłaganego losu, który „Quod per sortem / Sternit fortem / Mecum omnes plangite” („Przez los / Powala silnych / Płaczcie wszyscy ze mną”), pozostaje jedynie wspólne doświadczenie żałoby i solidarności w cierpieniu. Ten fragment jest swoistym katharsis, zachęcającym do wspólnego przeżywania kruchości bytu.

Oprócz łacińskich strof, piosenka zawiera również powtarzające się frazy „Divano / Divano re / Divano blessia”, które stanowią jeden z najbardziej rozpoznawalnych elementów brzmienia Era. Te słowa są często określane jako pseudo-łaciński lub wymyślony język, celowo pozbawiony dokładnego znaczenia, co jest typowe dla niektórych utworów Ery. Niemniej jednak, wiele interpretacji sugeruje, że „Divano” może oznaczać mesjasza lub boską istotę, a „Divano blessia” – boskie błogosławieństwo. To dodaje utworowi warstwy religijnej lub duchowej, czyniąc go swego rodzaju modlitwą lub hymnem skierowanym do wyższej siły w obliczu ziemskich trudności. Hipnotyczna repetycja tych fraz, przeplatana mocarnym chórem i orkiestracją, tworzy mistyczną i transcendentną atmosferę, która jest znakiem rozpoznawczym twórczości Erica Lévi.

Muzycznie, Era w „The Mass” mistrzowsko łączy potęgę klasycznej orkiestracji Orffa z nowoczesnymi bitami perkusyjnymi, elektronicznymi samplami i chórami rodem ze średniowiecznych chorałów gregoriańskich. Eric Lévi, czerpiący inspiracje zarówno z hard rocka lat 70., jak i muzyki klasycznej, tworzy unikalny styl, który sam określa jako „heroic fantasy”. To właśnie ta hybrydowa estetyka sprawiła, że „The Mass” stało się utworem kultowym, często wykorzystywanym w filmach, zwiastunach i wydarzeniach sportowych do budowania dramatycznego napięcia. Album „The Mass”, wydany w 2003 roku, odniósł spory sukces w Europie, a do jego promocji powstał teledysk nakręcony w malowniczym Château de Commarque we Francji.

Podsumowując, „The Mass” Ery to niezwykła fuzja starożytnego tekstu z nowoczesną interpretacją muzyczną. Piosenka, bazując na ponadczasowych motywach losu, przemijania i ludzkiego cierpienia z „O Fortuna”, wzbogacona o eteryczne, quasi-religijne mantry „Divano”, tworzy głęboko emocjonalne i poruszające doświadczenie. Jest to hymn o kruchości życia i potędze sił wyższych, ubrany w dźwięki, które jednocześnie koją i budzą poczucie epickiej walki, pozostawiając słuchacza w stanie głębokiej refleksji nad miejscem człowieka w obliczu nieprzewidywalnego losu.